Omurilik Hastalarına Umut

ANKARA - ALS ve omurilik hastalarına yönelik kök hücre tedavisi yürüten nöroşirürji uzmanı Prof Dr Haluk Deda, ABD’de konuyla ilgili çalışan laboratuvar ve üniversitelere sundukları projenin sağlık bakanlığınca kabul edilmesi halinde, bir grup hastaya bu tedavi yöntemini uygulayabileceklerini söylediBir yıllık tedavi sonucunda “Amyotrofik lateral skleroz”(ALS) hastalarının yüzde 70, omurilik felçlilerinin ise yüzde 50’sinde belirgin bir iyileşme sağlandığını söyleyen Prof Deda, dünyadaki kök hücreyle ilgili gelişmelerin 12-13 Şubat günlerinde ABD’nin San Diego kentinde yapılan Dünya Kök Hücre Kongresinde bütün detaylarıyla ortaya konularak tartışıldığını belirtti

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ
Kök hücre uygulamalarının, bir kısım bilim adamının söylediği gibi deney veya araştırma olmadığını ifade eden Deda, “Bunlar hastalara faydası olan tedavi yöntemlerdir, bunu sadece ben söylemiyorum Dünyadaki literatürü araştırdığınızda, bu uygulamalar kök hücre tedavisi olarak geçer” diye konuştu Araştırma safhasında bulunan kök hücre uygulamaları olduğunu, ancak kendi uyguladığı yöntemin bu kapsama girmediğini kaydeden Deda, “Bunlar kişilerin kendisinden alınan, özel biçimde hazırlanıp hiç bir yan etkisinin olmadığı kanıtlanmış hücrelerdir” dedi

EN İYİ SONUÇLAR BİZİM HASTALARIMIZA AİT
Kök hücrenin kalp, kemik, beyin ve omurilik hastalıklarının tedavisinde giderek ön plana çıkmaya başladığını anlatan Deda, yaklaşık bir yıl önce kök hücre tedavisi uygulanan ALS ve omurilik hastalarının durumlarıyla ilgili bilgi verdi Türkiye’de bu bir yıllık sürede ALS hastalarında elde ettikleri bulguların ABD’deki Dünya Kök Hücre Kongresinde ele alındığını belirten Deda, “Gerek ilerleyici bir sinir sistemi hastalığı olan ALS, gerekse omurilik hastaları açısından en iyi sonuçlar bizim hastalarımıza ait Bundan ülkem ve bilim dünyam adına mutluluk duyuyorum” diye konuştu

ALS’DE BELİRGİN İYİLEŞME SAĞLANDI
Bir yıllık takip sonunda kök hücre tedavisi yapılan 13 ALS hastasının yüzde 70’inde belirgin bir iyileşme meydana geldiğini anlatan Deda, bu oranın şu ana kadar belirlenen yüzdelerin çok üzerinde olduğunu söyledi Hastaların bir kısmında iyileşmenin devam ettiğini, bir kısmında ise biraz iyileşme sağlandıktan sonra durduğunu kaydeden Deda, yüzde 10 civarındaki hastanın bulgularında ise bir miktar gerileme olduğunu belirtti

Deda, “Tabii her hastanın bu uygulamadan sonra yüzde yüz hastalıktan kurtulacağı anlamı çıkarılmamalı Ama çok sayıda hastada bir uygulamadan sonra bile ciddi iyileşme sağlanıyor Yan etkisi olmadığı için gerekirse daha sonraki dönemlerde bu hastalara hücreler tekrar verilebilir” diye konuştu

OMURİLİK HASTALARIYLA İLGİLİ SONUÇLAR
22-23 Mart günlerinde ABD’de yapılacak başka bir kök hücre kongresinde omurilik hastalarıyla ilgili sonuçları da sunacağını belirten Deda, bu hastaların farklı özellikler taşıdıklarını söyledi Bu tür rahatsızlıklar genelde bir kaza sonucu oluştuğu için her hastanın omurilik yaralanması ve derecesinin birbirinden farklı olduğuna işaret eden Deda, sonuçların da buna göre değiştiğini bildirdi

OMURİLİK FELÇLİLERİNE UMUTLA BAKIYORUZ
Kök hücre uygulaması yapılan hastaların yüzde 50’sinde çok belirgin bir biçimde iyileşme meydana geldiğini kaydeden Deda, şunları belirtti: “İyileşmeden kastımız, hastalarımız yürüyor, dolaşıyor anl gelmiyor Duyuları, idrarı hissetmeleri, idrar yapmaları, bacaklarındaki ve kollarındaki hareketler, sırt kaslarını kullanmaları daha iyi Bu iyileşmeler devam ediyor Yani bir yıl sonunda bu hastalarda iyileşme süreci yavaş yavaş da olsa devam ediyor Sağlık Bakanlığı izin verirse ikinci ya da üçüncü kez bu hücrelerin verileceği hastaların çok daha iyi hale geleceğine inanıyoruz” Deda, özellikle omurilik felçlilerinin bu projelere büyük umutlarla baktıklarını, ancak bunların henüz başlangıç tedavileri olduğunun altını çizdi

BAKANLIK ONAYI BEKLENİYOR
Deda, tedavilerden elde ettikleri başarılı sonuçlar üzerine Türkiye’ye gelerek çalışmalarını inceleyen ABD’li bilim adamlarının kendileriyle çalışmak istediklerini söyledi Bu çerçevede ABD’de konuyla ilgili çalışan laboratuvar ve üniversitelerle Sağlık Bakanlığına bir proje sunduklarını kaydeden Deda, projede, hem bu konuda yapılan araştırmaların hem de insan uygulamalarının sonuçlarının yer aldığını belirtti

Sağlık Bakanlığının Kök Hücre Çalışmaları Kılavuzunda şart koşulması nedeniyle hastaların sigortalanması gerektiğini hatırlatan Deda, elde ettikleri başarılı sonuçlar nedeniyle proje için Amerikan sigorta şirketlerinin her hastayı 10 milyon dolara sigortalamayı kabul ettiğini bildirdi Bunun çok yüksek bir rakam olduğuna dikkati çeken Deda, sigorta şirketi yetkililerinin, “Sonuçlarınızdan eminiz, bu tedavi yönteminin hiç bir yan etkisi olmadığına inanıyoruz Herhangi bir komplikasyon durumunda hastalarınızı 10 milyon dolara sigortalamaya hazırız” ifadesini kullandıklarını anlattı

KÖK HÜCRE ÇALIŞMALARI KILAVUZU
Kök hücre nakli çalışmalarıyla ilgili olarak Kök Hücre Nakilleri Bilimsel Danışma Kurulunun oluşturulduğu Sağlık Bakanlığınca 1 Mayıs 2006’da bir genelgeyle birlikte “Klinik Amaçlı Embriyonik Olmayan Kök Hücre Çalışmaları Kılavuzu” yayınlanmıştı Buna göre, klinik amaçlı embriyonik olmayan kök hücre çalışmaları bu kurul tarafından değerlendirilerek, Bakanlıkça bu alanda çalışmasına onay verilen bilimsel merkezlerde yapılabiliyor

Bu merkezler kök hücre çalışması yapmak üzere bilimsel kurula başvururken, bu konuda gereken temel bilgi, beceri ve donanıma sahip olduklarını kanıtlayan verileri sunuyor Başvuru yapacak merkezin; ilgili dallarda kadrolu uzman tabip çalıştırmak suretiyle sağlık hizmeti veren, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dalları için gerekli ve günün gelişmiş tıp teknolojisine uygun olan diğer bütün teşhis ve tedavi birimlerini ve ayrıca asgari radyoloji ünitesiyle biyokimya, mikrobiyoloji, kök hücre tanımlaması, sayımı, çoğaltılması ve ayrıştırması yapabilen hematoloji, immünoloji ve patoloji laboratuvarlarını bünyesinde bulundurması gerekiyor

Kurul, bu özellikleri taşıyan bilimsel merkezlerin daha önce yapmış olduğu hayvan deneyleri, ürettikleri bilimsel çalışmalar, yaptıkları yayınlar ve merkezde çalışan bilim insanlarının bu konudaki birikimini içeren kriterleri göz önüne alarak değerlendirmesini yapıyor Klinik amaçlı çalışmanın planlandığı kurum bünyesinde kök hücre çalışmalarına yönelik kurulan “yerel etik kurul” onayını takiben, çalışma başvuru dosyası Kök Hücre Nakilleri Bilimsel Danışma Kuruluna sunuluyor

Kurulun incelemesinin ardından bakanlıkça izin verilmesi kaydıyla çalışma gerçekleştirilebiliyor Hastaların bu uygulama sırasında ya da sonrasında gelişebilecek istenmeyen veya beklenmeyen etkilerin önlenmesi için sigortalanması gerekiyor Onay verilen çalışmaların gelişme raporları 6 ayda bir, sonuç raporu ise çalışma sonrasında Sağlık Bakanlığına bildiriliyor Klinik kök hücre çalışması tamamlanıp, sonuçları bilimsel bir ortamda veya hakemli bilimsel bir dergide yayınlanmadıkça, söz konusu çalışmayla ilgili veriler kamuoyunu yönlendirecek veya yanıltacak bir biçimde açıklanamıyor