Namazın Sünnet Ve Adapları Hakkında Bilgi

Namazın Sünnet ve Adapları Hakkında Bilgi

Sünnet, Hz Peygamber’in devamlı olarak yaptığı ve bir mazeret olmaksızın terketmediği veya mazeretsiz nâdiren terkettiği şeydir Namazda Sübhâneke duasını okumak, eûzü çekmek bu mânada sünnettir Sünnetin yapılmasına sevap olmakla birlikte terkedilmesine ceza (ikab) yoktur; sadece kınama ve sitem (itâb) vardır Namazın sünnetleri, namazın vâciplerini tamamlar, onlardaki kusurları telâfiye ve fazla sevaba vesile olur Sünnetlere riayet etmek ve devam etmek Hz Peygamber’e muhabbetin bir nişanesi sayılır Bununla birlikte sünnetin terkedilmesi ne farzın terkedilmesi gibi namazın bozulmasını (fesad) ve yeniden kılınmasını, ne vâcibin kasten terkedilmesi gibi tahrîmen mekruhluğu, ne de vâcibin sehven terkedilmesi gibi sehiv secdesi yapmayı gerektirir Fakat sünnetlerin kasten terkedilmesi “isâet” (yanlış ve kötü davranma) olur İsâet, Hanefîler’in tanımlamasına göre tenzîhen mekruhun üstünde, tahrimen mekruhun altında yer alır Hz Peygamber’in devamlı olarak yapmayıp, yapılmasına teşvikte bulunduğu şeylere ise Hanefîler, mendup=müstehap adını vermişlerdir Buna göre meselâ sabah namazının farzından önce iki rek‘at namaz kılmak sünnet, ikindi ve yatsıdan önceki dört rek‘at ise müstehap sayılmaktadır

Edep (çoğulu âdâb) ise, Hz Peygamber’in devamlı olmaksızın birkaç kere yaptığı şeylerdir Rükû ve secdede üçten fazla tesbih yapmak (yani rükûda üçten fazla “sübhâne rabbiye’l-azîm” demek) böyledir Hanefî kitaplarında edep tabiri, mendub=müstehap anlamında da kullanılır Âdâb sayılan şeyleri terketmek, her ne kadar isâet sayılmaz ve kınamayı gerektirmez ise de bunlara riayet edilmesi daha faziletlidir (efdal) Esasen namazın âdâbı, yüce yaratıcının huzurunda durulduğunun farkında olunarak, zâhiren mütevazi bir halde bulunmaktır

Buna göre Hanefîler’de namazın farz ve vâcipleri dışında yapılması uygun görülen şeyler kuvvetliden zayıfa doğru şöyle bir sıralama takip etmektedir: Sünnet, mendup=müstehap, âdâb

Diğer mezheplerde ise mendup, bir bağlayıcılık ve gereklilik söz konusu olmaksızın yapılması istenen şey şeklinde tanımlanmaktadır Mendubun yapılmasına sevap olmakla birlikte terkedilmesine ceza yoktur Fakat mendubu terkeden kişi, kınama ve sitemi hak eder

Buna göre, cumhurun mendup tanımı Hanefîler’in sünnet tanımı ve anlayışlarıyla örtüşmektedir Esas itibariyle namazın farz ve vâciplerinden olmayan, dolayısıyla eksikliği namazın aslına zarar vermeyen, bununla birlikte yerine getirilmesi hem Hz Peygamber’in uygulamasına uyma hem de namazın şekil ve içeriğini tamamlama anlamına gelen şeylerin genel anlamda mendup olarak değerlendirilmesi, namazın sünnet, müstehap ve âdâbının bu başlık altında düşünülmesi mümkündür Bu bakımdan aşağıda namazın sünnetleri ve âdâbı olarak sayılan şeyler genel olarak namazın menduplarıdır