Mor (Aziz) Gabriel Manastırı (Mardin)

Mor (Aziz) Gabriel Manastırı (Mardin)






Mor Gabriel Manastırı, 397 yılında mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından kurulmuş, Roma kralları Arkadius, Honorius ve küçük Theodosius'un bağışlarıyla inşa edilmeye başlanmıştır ''Rahiplerin meskeni '' anlamına gelen ve süryanicede ''Dayro d'Umro'' dan türetilip türkçeleştirilerek ''Deyrulumur'' ismiyle bilinmektedir




Midyat'ın 18 km doğusunda bulunan manastır ve 397 yılında Savurlu Mor Şimuel ile Kartminli Mor Şemun tarafından kurulmuştur Kurucularından dolayı manastır uzun bir süre Kartmin Manastırı olarak anıldı Daha sonra Manastıra yerleşen ve buranın altın çağını yaşatan ve birçok mucizeler gerçekleştiren Mor Gabriel'in adının verildiği Manastır 615 – 1049 yılları arasında Turabdin Metropolitlik merkezliğini üstlenmiştir Günümüzde adının Deyr Ol-Umro olarak da anılmasının sebebi Süryanice olarak rahip ikameti anlamına gelmiş olmasından dolayıdır




Dönemin en zengin kütüphanesine sahip olan manastırda binlerce kitap bulunmaktadır Bunlara ilaveten çok ünlü hattatlar tarafından ceylan derisi üzerine yazılmış kutsal kitaplar ve daha birçok tarihi ve sanatsal değeri yüksek esere sahip kütüphane değişik dönemlerde saldırıya uğradı ve talan edildi Talandan kurtulan birçok eser de ne yazık ki Doğu ve Batı ülkelerine kaçırıldı




Manastırın başka bir özelliği de binlerce azizin kemiklerini muhafaza etmesidir Sivaslı Kırk Şehitler, Aziz Mor Sarkis ve Mor Bakus, Mor Abhay tarafından getirilen o dönemde şehit düşen binlerce azizin kemikleri, Halepli Aziz Mor Eşaya, Aziz Mor Krafos, Menbeç Episkoposu Aziz Mor Filüksinos, Mısır'dan gelip manastırdan hiç ayrılmayan Sekizyüz Azizler, Bakısyanlı Manastır Müdürü Mor Gabriyel, Mor Şemun Zeyte, vaftiz olup Yuhanna adını alan Arap rahip, Urfalı Mor Yuhanna, Uzeyli Mor Daniyel, Nubyeli Mor Atnos ve nihayet bu manastırın kurucuları Mor Şimuel ile Mor Şemun bunlardan bazılarıdır




Melekler tarafından yerleştirilen taşların üzerlerine kurulan manastırda; kilisenin arkasında iç bölümleri oluşturan mekânların ortasında Naos'un sunağı mermerdendir ve dört bir yanında aslan, öküz, kartal ve insanı tasvir eden resimler bulunur Zemin döşemesi faklı renklerdeki mermerlerden, çeşitli haç motifleriyle süslüdür




Manastırın ortasındaki kilise ise kuzeyden, güneyden ve batıdan sütunlarla çevrilidir Yapı meleklerin ve Mor Şemun'un yerleştirdiği çakıllar ve taşların desteğiyle ayaktadır İnşa sırasında zemin kazılıp temel oluşturulmamıştır Bu mucizenin herkes tarafından görülebilmesi için yapının güney bölümü açık bırakılmıştır Böylece misafirler mucizevî şekilde yerleştirilen taşların harçla tutturulmadığını görüp dua eder, Tanrı'ya şükrederler




Yapıdaki diğer önemli bir bölüm "Thedora'nın Kubbeli Yapısı"dır Kraliçe Thedora'nın para bağışıyla yaptırdığı bu kubbe binanın kuzeybatı köşesi civarındadır Ayrıca manastırın inşasından sonra genişletilme gereği duyulmuş; rahiplerin barınma yeri ve özel namaz yerleri, Şehitlerin abide evi, Resuller Kilisesi, Meryemana Kilisesi, zemin katta Kırk Şehit Kilisesi, Mor Şmuil Mabedi, Mor Şemun Mabedi, ziyarete gelen Mısırlıların manastırın gücüne hayran kalarak rahip olduktan sonra kendi adlarına yaptırdıkları Mezarlık Kubbesi, su sarnıçları ve depolar gibi ilave bölümler yapılmıştır






Ana Kilise- Temeli 397 yılında atılan ana kilisenin inşası 512 yılında tamamlanmıştır










Azizlerin Evi ''Beth Kadişe'' Bölgedeki anıt mezarların en büyük ve en ilginç olanıdır Değişik dönemlerde vefat etmiş azizler 12 adet niş içine konumlandırılmış mezarlara gömülmüştür










İçerisinden Görüntüler