İnsan Mizacındaki Problemli Huylar - 2

Geçen sayımızda hatırlarsanız "insan mizacındaki problemli huylar" adlı yazı dizisine başlamıştık Uzunca bir süre devam edeceğine inandığımız bu konuya kaldığımız yerden devam edeceğiz


Temkinli insanlar

İnsanın yaradılışında biraz endişe, biraz tedbirlilik, biraz düşüncelilik vardır Ancak bu herşeyde olduğu gibi makul düzeyde olursa iyidir Eğer öngörülen miktarın üzerine çıkarsa insana sıkıntı verir, huzursuzluk verir İşte aşırı temkinli yada tedbirli insanlarda böyledir Bir insanın yapacağı işte tedbir alması, o işte oluşabilecek muhtemel problemleri tahmin edip, gerekli müdahaleyi önceden yapması doğru ve beklenen birşeydir Ancak burada tedbir olarak alınan önlemler, kullanılan araçlar amacın önüne geçecek olursa, abartılırsa bu önce o konuya zulüm olacaktır, daha sonrada kişinin kendisine Çünkü insan mizacında ve hayatında denge asıldır Eğer birşeyde abartı varsa orada dengesizlik vardır Dengesizlikte zulmü doğuracaktır

Temkinli insanlar her konuda tedbiri, asılın önüne geçirirler Eğer bulundukları ortamlar onların istedikleri ölçüde güvenli değilse oradan huzursuzluk duyacaktır Güvenlik ve işlerin kusursuz derecede problemsiz olması, onlar için birinci derecede önemlidir Bu zamanla kişide adeta bir takıntı halini alacak ve kişiyi son derece huzursuz edecektir Temkinli insanlar çoğunlukla vesvese ve evhamlara açık insanlardır Şeytan onlardaki bu zaaf yönü iyi bildikleri için sürekli onlara buradan yaklaşır Bu tür insanlarda bu yönlerinin hep doğru olduğunu zannederler Ancak bu aşırı halin zıddı olan aşırı rahatlık ve umursamazlıkta ayrı bir hastalıktır Tedbirsiz olmak Allah'tan musibeti istemenin diğer bir adıdır

Piskolojik olarak tahlil ettiğimizde temkinli insanlar, problemsizliği isteyen, kusursuzluğa aşık ve kendine düşkün insanlardır Hiçbir zaman hiçbirşeyin aksamasını istemeyen insanlardır Aslında biraz kendi kaderini kendisi yapmaya çalışan insanlardır Bu tür insanlar öz güveni oldukça yüksek ve birazda kendisini takdir eden insanlardır Tüm bunlarla birlikte sonuç olarak şunu söyleyebilirizki, bir insanın yaptığı işlerde tedbir alması doğrudur ve aslolan birşeydir Ancak bunu abartması zanların ve çeşitli vehimlerin sonucudur Hangi konuya bir insan abartıyla yaklaşıyorsa oraya kendinden birşey katıyor demektir


Sessiz-içe dönük insanlar

Yapıları itibariyle, bulundukları ortamlarda çok fazla öne çıkmayan, geri planda olmayı daha çok tercih eden, birşey sorulduğunda ancak kendilerinin cevap verdikleri, fazla aktif olmayan insanlardır Onlar genellikle bulundukları ortamda konuşmaya pek gerek olmadığına inanırlar Onlar için, hemen hemen herşey konuşmaya gerek olmadanda halledilebilir Tabiki bu açıklamalar onların bu hallerini meşru göstermek için yaptıkları birer savunmalardır Gerçekte ise durum bundan farklıdır

Çünkü bu tür insanlar kişisel özgüvenleri oldukça az olan insanlardır Hata yapma korkuları yada bir açıklama yapacağı vakit bunun yetersiz olacağına olan inanışları çoğunlukla onlara baskın gelmektedir Bunlarla birlikte birçok sessiz insanın biraz içten pazarlıklı olduğu görülmüştür Kendilerini korumaya dönük bir yapıları olduğu için sosyal insanlar değillerdir Menfaatlerine düşkünlerdir Paylaşmaktan pek hoşlanmazlar Bazı sessiz insan tipleri kendilerini diğer insanlardan daha akıllı ve üstün görmektedir Bu onların ikili ilişkilerinede yansımıştır

Piskolojik insan tiplerinde en zor tanınan grup bunlardır Dışarıya pek fazla renk vermedikleri için kişilik yapılarını çözmek oldukça zaman alacaktır Çok meraklı ve araştırmacı yapıları yoktur Hayatlarının çok renkli olduğunu söylemek zordur Yeniliklere ve değişikliklere yatkın değillerdir Genellikle uysal ve geçim ehlidirler, ancak sizi beklemediğiniz bir anlayışıyla şaşırtabilirler Kendilerine çok düşkündürler İyi bir idareci yada lider olamazlar, yöneticilik onlara göre değildir


Atak-dışa dönük insanlar

Bu tür insanlar mizaçları itibariyle, sessiz ve içe dönük insanların tam zıddı olan insanlardır Onların susmayı ve dinlemeyi tercih ettiği ortamlarda, atak insanlar tam tersi olarak aktif durumdadırlar İnsanları piskolojik olarak temelde iki gruba yani negatif ve pozitif olarak ayırmak gerekirse, sessiz ve içe dönük insanlar ‘negatif’, atak ve dışa dönük insanlarsa 'pozitif' gruba dahil olurlar

Bu yüzden ataklar, adeta ele avuca sığmayan hareketli ve aktif insanlardır Bulunduğu toplumda daima öne çıkan, her zaman söyleyecek sözü olan, kafasının diğer insanlardan biraz daha iyi çalıştığına inanan insanlardır Çabuk heyecanlanan, biraz gergin öfkeli insanlardır Kendisi gibi aktif olmayan insanların yetersiz ve eksik olduğunu düşünürler Yapılan işlerdeki aksaklıklara öfkeyle, bazende alaycı bir edayla cevap verirler Çok fazla sabırlı oldukları söylenemez Telaşlı ve birazda gergin olurlar Bu tür insanlar çocukluk yıllarında 'hiperaktif' olarak bizim karşımıza çıkarlar Araştırma ve geliştirmeye oldukça yatkın, meraklı tiplerdir Öğrenmeyi ve öğretmeyi severler Kendilerini terbiye etmezlerse biraz bencildirler Bulundukları ortamlarda mutlaka lider olmayı isterler İkinciliği asla kabul etmezler Aslında mizaçlarıda buna çok uygundur Çoğunlukla çok konuşan yapıları vardır Her konu hakkında mutlaka söyleyecek birşeyleri olduğuna inanırlar Kendileri gibi olmayanları genellikle kınarlar ve beğenmezler Konuşmalarında, çoğunlukla yumuşak bir uslup kullanmadıkları için çevrelerinde kırıcı olurlar Hayal dünyaları gelişkindir Düşünmeyi ve üretmeyi çok sevenler Endişeli ve temkinli olmaya çok yatkındırlar Bir konu hakkında uzun ve detaylı açıklamalar yapabilirler Anlattığı konulara yakın çevresinin pek ilgilenmediğini görürse hayal kırıklığına kapılırlar Duygusal yönleri ve iç dünyaları çok gelişkindir ancak biraz kuşkucu bir yönleri vardır Bir konuda yaşadıkları başarısızlık, onları olumsuz yönde çok etkiler Hayattan bir anda soğuyabilirler Çoğukez bu durumdan dolayı umutsuzluğa kapıldığı görülür Fazla sabırlı değillerdir İstedikleri her şeyin biran önce olmasını arzu ederler


Itinali-titiz insanlar

Bu tür insanlara oldukça özenli insanlarda diyebiliriz Herşeyi önemseyen, bundan dolayıda her şeyi kolay beğenmeyen insanlardır Bu kişilerde iç detayların, ince ayrıntıların çok önemi vardır Kolay kolay birşeyi beğenmedikleri için bir çok şeyin normalden daha iyi olmasını isterler Hiçbirşeylerini rastgele ve özensiz yapmazlar Dağanık ve karışık değillerdir Planlı, programlı yaşarlar

Temizliğe çok önem verirler Hatta bunu bazen biraz abartabilirler Temiz olmadığına inandığı bir şeye eli değerse onu mutlaka yıkarlar Bir yerin kirli ve dağınık olmasına asla tahammül edemezler Aslında bu biraz herkezde olması gereken bir durumken, abartıldığında tatsız sonuçlar doğurabilir Temizliğin imandan olduğunu hatırlayacak olursak, dinin istediğide aslında biraz budur Ancak herşeyde olduğu gibi dinde de denge asıldır

İtinalı insanlar, yaptıkları her işin hakkını verirler Eğer bir çiftçiyse toprağı zamanında ve düzgün hazırlarlar, tohumları vaktinde ve gereği gibi ekerler Biçerkende toplarkende işinin hakkını verirler Eğer bir fabrikada işçiyse yaptığı işi layıkıyle yapar İşini hiçbir zaman özensiz yapmazlar Zamandan çalmaz, çalışırken tembellik yapmaz, üşengeçlik nedir bilmezler Her işi layıkıyla yapar Ancak bu insanlarında problemli yanları vardır Kendi gibi itinalı ve titiz olmayan insanlara pek fazla sabır gösteremezler, onlara ön anlayış gösteremezler İsterlerki herkes kendi gibi titiz olsun Ancak unutmamaları gereken birşey vardır: hiç bir özellik ne bir anda kazanılabilir, nede bir anda terkedilebilir


Abdülhamit Kahraman