Ekber Şah (Ebül Feth Celaleddin)

Bâbürlü Türk İmparatorluğunun üçüncü hükümdârı Bâbür Şahın torunu ve Hümâyûn ile Hâmide Banunun oğludur Hümâyûnun, Sir Han ile mücâdelesi esnâsında uğradığı ağır bir mağlûbiyet üzerine, âilesi ile birlikte iltica ettiği Ömerkotta 1542de dünyâya geldi
Daha küçük yaşından îtibâren babasının yanında önemli hizmetler gören Ekberin ilk başarısı 1555te Serhende saldıran İskender Şahı mağlub etmesidir Komutanlar arasında zafer şerefini paylaşamamaktan doğan ihtilâf, Hümâyûn tarafından oğlu Ekbere gönderilen ve kumandan olarak tebriklerini bildiren nâme ile bertaraf edilmiştir Ekber bundan sonra 1555 Tamamı için linke tıklayın" href="http://ansiklopedibibilgicom/Temmuz">Temmuzunda idârî işlerine atabeyi Bayram Han tarafından bakılmak üzere, Pencap vâliliğine tâyin edildi Babası Hümâyûnun bir kazâ netîcesinde ölmesi üzerine, tahta dâvet edildi O gelinceye kadar, bu sırada orada bulunan Seydi Ali Reisin tavsiyesi üzerine, Osmanlı töresine uygun olarak, Hümâyûnun ölümü gizlendi ve Şubat 1556da Ekber, Hind-Türk İmparatoru îlân edildi
Ekber 14 yaşında devletin başına geçtiği zaman, babasından kendisine miras kalan ülke, Bayram Hanın küçük ordusunun hâkim olduğu Pencapın bir kısmı ile Ganj ötesindeki Katehr eyâletinden ibâretti Delhi ile Agra, babasının ölümü ile düşmanların eline geçmişti
Saltanatının ilk yedi senesinde harplerle meşgûl olan Ekber, ilk iş olarak Delhi ile Agra etrâfındaki memleketlerde hâkimiyetini tesis etti 1567de Racputların kalesi Çitoru zapt ve Ecmiri fethetti 1572de Gücerâta yürüyerek müstakil Ahmedâbâd sultânlarının sonuncusunu mağlub edip bu ülkeyi,
hükümdâr nâibi tarafından idâre edilen mümtâz bir eyâlet (subah) hâline getirdi Ganj Vâdisi de imparatorluk hudutları içine alındı Ayrıca 1578de Orisa, 1581de Kâbil, 1587de Keşmir, 1592de Sind ve 1594de Kandehar alındı Bundan sonra ordularını Dekkenin Müslüman hükümdârları üzerine tevcih ederek Berarı ellerinden aldı
Ekberin askerî ve siyâsî faaliyetleri yanında özelliklerinden biri de teşkilâtçı oluşudur Geniş ölçüde ıslâhâta 1573te başladı O yıl “damgalama nizâmı” konarak, bütün zeâmetler hükümdâra bağlı devlet mülkü hâline getirildiği gibi, devlet memurlarının mertebe ve dereceleri de tesbit edildi Zeâmet usûlünde de yeni tedbirler alındı Erinden en kuvvetli komutanına kadar herkese devlet hazînesinden maaş bağlandı Arâzi gelirlerini kontrol için “kurubî” denilen tahsildârlar teşkilâtı kuruldu
Ekberin en zararlı icrââtlarından birisi, “Dîn-i İlâhî” adıyla yeni, bozuk bir din kurmasıdır Şeyh Mübârekin riyâkârâne telkin ve teşvikleri altında derecesinin hükümdârlıktan yüksek olduğuna inanan Ekber, 1582 senesi yağmur mevsiminde bütün vâlilerin sarayda bulunmalarını fırsat bilerek dînini resmen îlân etti İşte bu târihten îtibâren ölümüne kadar imparatorluk bünyesinde ve özellikle sarayda Ehl-i sünnet âlimlerine îtibâr azaldı ve Ekberin dînine temâyülü olanlar baştâcı yapıldı Mecûsî, Brehmen ve Hıristiyanlara hürriyetler tanırken, Müslümanlara çeşitli eziyet ve işkenceler yapılmaya başlandı Büyük İslâm âlimi İmâm-ı Rabbânî hapse atıldı ve işkencelere mâruz kaldı Ehl-i sünnet âlimlerinin lâyık oldukları değere kavuşmaları, Ekberden sonra tahta çıkan oğlu Cihângîr zamânında olacaktır Ekberin bu dîni ülke çapında pek taraftar bulamadı Yakın adamlarından târihçi Ebül-Fazlın öldürülmesi ile bu din zayıflamaya başladı, Ekberin ölümünden sonra ise tamâmen terk edildi
Ekim 1603te şiddetli bir dizanteri hastalığına yakalanan Ekber, 25-26 Ekim 1603 gecesi öldü Cenâzesi İslâmî usûllere göre kaldırıldı Cesedi, saraydan 10 km uzaklıktaki o zamanlar Behiştâbâd denilen ve daha sonra İskender adı verilen bahçeye gömüldü Halefleri tarafından üzerine büyük bir türbe yaptırıldı

ansiklopedibibilgi