Ozon Tabakasının Görevi Nedir

Ozon Tabakası Hakkında Kısa Bilgiler

Ozon Tabakası İle İlgili Bilgi



Ozon Tabakası Nedir ?


Ozonosfer (Ozon Tabakası), Astratosferin üst kısmında yaklaşık olarak yüksekte bulunan gaz tabakadır ve Strotosfer arasında yer alır Ozon Tabakası, Güneş'ten gelen morötesi (ultraviyole) gibi zararlı ışınları tutar Bu hayati açıdan çok önemlidir Çünkü morötesi ışınlar ölümcüldür


Yer yüzeyi yakınlarında zehirli bir kirletici olan ozon (O3), üç tane oksijen atomunun birleşmesinden oluşur ve stratosfer tabakasında yaşamsal önem taşır Atmosferi oluşturan azot (%78), oksijen (%21) ve karbondioksit vb gibi temel gazlara göre oldukça düşük oranda bulunan ozon, hem iklimi etkilemekte hem de yer yüzeyindeki canlıların korunmasında önemli rol oynamaktadır Ozon özellikle, oksijenle birlikte güneşten gelen ultraviyole ışınlarının büyük kısmını stratosfer tabakası içerisinde emmekte ve bu ışınların yer yüzeyine kadar ulaşmasını önleyerek yakıcı etkisini de yok etmektedir

Ozon Tabakası Nedir ?




Ozon (O3) üç adet Oksijen atomundan oluşan şeffaf bir gazdırOzon tabakası ozon gazından oluşan ve atmosferin yukarı seviyelerinde başka bir deyişle yer yüzeyinden 10-50 km yüksekte bulunan bir tabakadır Bu tabakanın temel rolü Ultraviyole (UV) ışınları olarak adlandırılan güneşin zararlı ışınlarına karşı bizleri korumaktırOzon tabakası yeryüzüne ulaşan bu zararlı ışınlara karşı korumak için bir filtre gibi davranır

Ultraviyole (UV) Işınları


Bilindiği gibi güneş yeryüzündeki hayatın varolması için çok önemlidir Isınmamızı sağlar ve bize ışık verir Güneş radyasyonu veya ışınlarını gösterir Bu ışınlardan bazıları Ultraviyole ışınları olarak adlandırılır


Bilim adamları UV ışınlarını; Aynı karakteristiklere sahip olmadıkları ve canlılar üzerindeki etkilerinin farklı olması sebebiyle UV-A, UV-B ve UV-C olmak üzere üç kategoriye ayırmışlardır


UV-A: En yaygın ve sağlığımız için en az tehlikeli olan ışınlardır Ozon tabakası bu ışınların geçmesine izin verir

UV-B: Oldukça tehlikelidir Bu ışınların büyük bir kısmı, bizlere ulaşmaması için ozon tabakası tarafından engellenir

UV-C: Sağlık için en tehlikeli ışınlardır Ozon tabakası bu ışınların bizlere ulaşmasını önler

Bütün UV ışınlara deri ve gözlerimize nüfuz edebilir ve sağlık problemlerine yol açabilir Ozon tabakası kalın olduğunda sadece UV-A ışınları ile UV-B ışınlarının bir kısmı bize ulaşabilir Bu durumda sağlığımız nispeten korunmuş olur Ozon tabakası bozulduğunda (incelendiğinde) UV-A, UV-B hatta bazen UV-C ışınları bize ulaşabilir ve bu durumda sağlığımız olumsuz yönde etkilenmiş olur

Maruz kaldığımız UV ışınlarının miktarını etkileyen faktörler


Günün saatleri: 1000-1600 saatleri arasında güneş gökyüzünde yüksektedir Bu saatler arasında büyük oranda UV-A ve UV-B ışınlarına maruz kalabiliriz Bu nedenle uygun bir koruma olmaksızın dışarı çıkmak için tehlikeli bir zamandır

Ekvatora olan uzaklık: Ekvatora yakın olan ülkeler ekvatordan uzak olan ülkelere göre daha fazla risk altındadır Bunun sebebi, ekvatorda UV ışınları atmosferin içini katetmek için daha kısa mesafeye sahiptir ve ekvatora ulaşmadan önce atmosfer tarafından daha az filtrasyona tabi olurlar

Yükseklik: Deniz seviyesinin yukarıya doğru çıkıldıkça her 1000 m’de UV ışınları %8 oranında artış gösterir
Ozon Deliği Nedir?


Ozon deliği gerçekten bir delik değildir Ozon tabakasındaki bir incelmedir Bu ozon tabakası gittikçe inceliyor anlamındadır Bunun sebebi bizlerin havaya saldığı kimyasallardır Bu kimyasallar günlük yaşamımızda kullanırlar ve ozon tabakasına zarar verirler

Ozon Tabakasına Zarar Veren Kimyasallar


Kloroflorokarbonlar (CFC’ler), genel olarak klima sistemlerinde, buzdolaplarında köpük üretiminde (örneğin yataklar için) kullanılır

Halonlar, yangın söndürme cihazlarında kullanılır

Metil bromid, tarımda böcek ilacı olarak kullanılır

Modern cihazlar ozon tabakasındaki incelmeyi belirleyebilmektedir Ölçümler Güney Kutbundaki (Antartika) incelmenin Kuzey Kutbuna göre daha büyük olduğunu göstermiştir Ozon tabakasındaki bu incelme bir şey yapılmazsa daha da büyüyecektir


Ozon tabakasında incelme küresel bir problemdir Ozon tabakasındaki incelme problemine herkesin duyarlı olması ve zararlı kimyasalları artık daha fazla kullanmamasıyla ozon tabakasının iyileştirilmesi mümkün olabilecektir

Ozon Tabakasındaki İncelmenin Sonuçları


Ozon deliğinin ana sonucu yeryüzüne daha fazla UV ışınının (özellikle çok tehlikeli olan UV-B) ulaşmasıdır


UV ışınları güneş yanıklarına, deri kanserine sebep olabilir, gözlere zarar verebilir (katarakt) ve insanlarda bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir Bilindiği gibi bağışıklık sistemi hastalıklara karşı koymamızı sağlayan bir sistemdir Bu sistem zayıfladığı zaman hastalıklarla savaşma yeteneğimiz de zayıflamış olacaktır


UV ışınları sadece sağlığımızı etkilemekle kalmaz çevre üzerine de olumsuz etki yapabilir Tarımsal üretimi azaltabilir, ayrıca deniz besin zincirini bozarak balık nüfusunu etkiler