Kurban Bayramı Ve Çocuklar

Bayramlar herkes için özel günlerdir Her birimiz; dinlenmeyi, memlekete gitmeyi, gezileri, yemekleri, alışverişi, konukları ağırlamayı, birikmiş evdeki işleri, eve yeni eşyalar almayı planlarız Çocuklar içinse kesin bir mutluluktur Ailesi çalışmaz yanında kalır Yeni giysiler, ayakkabılar, bayram harçlıkları, şekerler çikolatalar, hediyeler yanında, hoşgörüyle istediklerinin daha çok yapıldığı, izinlerin kolay alındığı günlerdir Kurban ise anlaşılması pek kolay bir kavram değildir Kırsal kesimde hayvanlarla, doğayla haşır-neşir olan çocuklar için hayvanların kesilip yenilmesi, son derece doğal ve sıradan olabilir Şehirlerdeki çocuk içinse; çok merak uyandıran, bir o kadar da korkutucu bir yaşantıdır Çocuklar doğaları gereği, hayvanları tanımak, beslemek, korumak, ilgilenmek isterler Aileler de bunu onaylar ve destekler Yolda görülen kediler, kuşlar, köpekler mutlaka incelenir, anneye gösterilir, dönüp dönüp bakılır Kocaman inekler, koyunlar ise inanılmaz bir ilgi odağıdır Şehrin ortasında onları görmek bir sürü soruyu da beraberinde getirir Modern çağda, bırakın bir çocuğu, biz yetişkinler bile bir koyuna ağzı sulanarak bakmayız, onu yemeğimiz olarak görmeyiz O sevilecek, oynanılacak, beslenecek, arkadaş ve dosttur Şehirde doğal yaşantılar bile o kadar uzak yaşanır ki "Madagaskar" çizgi filminde vahşi doğaya giden aslan, hayvanat bahçesinden dostları olan otçulları yiyemez de balık yer Bu yüzden çocuklar sormadıkça "kurban nedir, neden kurban edilir, o koyunun annesi var mı, yavrusu var mı, üşüyor mu ?" anlatılmaz Hele hele Hz İbrahim in öyküsü 9-10 yaşından önce hiç anlatılmaz "Ölüm, kurban edilmek, çocukların kurban edilmesi, kurbanın yenilmesi, insan yenilir mi" kavramları çocuk için çok karmaşık ve ürkütücüdür Eskiden kurbanlık hayvanlar günler, aylar öncesi alınıp, evde beslenilirdi Çocuklar da hemen sevgiyle bağlanır, besler, isim koyar ve sahiplenirdi Kınalar yakılıp süslenen, özenle en iyi yiyecekler verilen bu kutsal hayvanın kurbanlık olduğunu çocuk ya bilmez ya da bilip de anlamını kavrayamazsa, ailesinin onu günü gelince kurban etmesini çok travmatik yaşayacaktır Ailenin çocuğun üzüntüsüyle alay etmesi, umursamaması, unutur çocuktur diye yaklaşılması uygun değildir Çocuk bu süreci anlayamayacak kadar küçükse; eve erken kurban almamak ve ya çocuğu yaklaştırmamak uygundurKaç yaşında olursa olsun, çocuk veya yetişkin hiç kimse bu töreni izlemek için zorlanmamalıdır Okul öncesi çocuklara hatta bazen daha da büyüklere kesinlikle izletilmemeli, kurbanın kanı alnına sürülmemelidir 11 yaşından sonra çocuk istiyorsa uzaktan izleyebilir Bu bazen bir güç-dayanıklılık gösterisi olarak, kendini ispat için yapılabilir Babasından görsün, gerçekleri bilsin, ileride o da yapacak diye çocuğu zorlamak tüm hayatı etkileyen üzücü anılara sebep olabilir Günümüzde bu işi en iyi şekilde yapan kasaplar var, mutlaka kendi kurbanını kendin keseceksin şartı da yok Eti kasapta bile görmeyen, soslanmış, işlenmiş ürünleri marketlerde gören insanlar için doğal bir yaşantı da olsa kesmek, öldürmek, kan akıtmak, parçalamak, pişirip-yemek son derece uzak yaşantılardır Ölümle, ayrılıkla, kayıpla, kan la yüzleşmek gereklidir fakat bunu birden bire ve küçücükken yapmak yarar değil, ciddi zarar getirir



Normal et yemesine rağmen kurban eti yiyemeyen, çiğ et kokusundan rahatsız olan, ete dokunamayıp, kesemeyen, hatta hiç et yiyemeyen veya sadece yemeklere kıyma formunda katılırsa yiyen insanlar hiç az değildir Çoğunun da kötü bir kurban bayramı öyküsü vardır Kesim anında hayvanı yakından izlemek; kanı, çıkan hırıltıyı, kokuyu, ölürken ayaktaki seğirmeyi görmek-yaşamak, günümüz insanının pek de hazırlıklı olabildiği bir süreç değildir



İstemedende olsa bu yaşantılara şahitlik edenlerde, et yememe, yemek yememe, aileye yapışma, çeşitli korkular, nefes alamama, ağlamalar, uykuda sıçrama-sayıklamalar olabilir Sıcak, yumuşak davranıp, soru sormasına müsaade etmek, güven vermek yararlı olacaktır Yine de sıkıntılar sürerse psikiyatrik yardım alınabilir



Asıl üzerinde durulması gereken işin sosyal boyutudur Etin, kıymanın pahalı ama büyümek için sağlıklı olmak için çok gerekli yiyecekler olduğu, fakir insanların bu bayramda bu olanağa kavuştuğu anlatılabilir Yine paylaşmak, büyükleri saymak, tanımasak bile insanlarla bayramlaşıp-selamlaşmak, çocukları sevindirmek çocuklarımıza asıl öğreteceğimiz konulardır



Bayramlar; en eski zamanlardan bu yana, insanlık tarihindeki çeşitli dönemlerin izleri olarak hayatımıza renk katarlar Bir topluma ait olmak, bütünün parçası olmak, hep beraber aynı coşkuyu, heyacanı paylaşmak demektir Bayramlarda işe gidilmez, çalışılmaz ama tam bir tatil de değildir Bayram da yapılması gereken görevler vardır Tüm bunları yapmak için de içgüdülerini, nefsini bir kenara koyup, öncelikle aile ve toplum için var olmak gerekir Bir kere evini temizleyeceksin, temiz ve şık giyineceksin, özellikle de çocuklara alabildiğin ölçüde yeni giysi, ayakkabı alacaksın, güzel yemekler hazırlayıp, tatlılar-şekerler-çikolatalar ikram edeceksin, yaşlılara, akrabalara, komşulara gidecek, küs olduğun varsa barışacak, bahaneyle dostlarınla bayramlaşıp, görüşeceksin Özellikle de yaşlıları, hastaları, yasları olanları arayıp, imkanları az olana yardım edeceksin Tüm bunları yaparken de mütevazı, sade, alabildiğince arınmış olacaksın?Kurban kesmek bir ibadettir Fabrikasyon şeklinde üretilip, kesilip, işlenmiş olarak marketlerde yer almak yerine, o gün hayvanlar kutsal bir görev için var olurlar Dolayısıyla hayvanı olabildiğince rahat ettirmek, saygı duyarak örselemeden, en az acıyla kurban etmek gerekir Bu töreni; temiz, hijyenik, gözlerden uzak mahrem ve tevazu ile yerine getirmek gerekir Ortalıkta, kan ve çamur arasında, diğer kurbanlıkların gözü önünde, kesmeyi iyi bilmeyen kişilerce, uygunsuz aletlerle kurban etmek, parçalarını ortalıkta saygısızca bırakmak, gösteriş yapmak zaten kurban kesme törenine uymayan tutumlardır Kurban kesilip, büyüklerin evinde, tüm akrabaların bir araya gelip, güzel yemekler hazırlayıp, temiz ve özenli giyindikleri bayram sofralarında, geçmişten geleceğe bağların arasında, çocukların kendilerini güvenli hissettiği, kimlik oluşumu, bütünün parçası olma duygusu olumlu gelişecektir Her gün binlerce hayvan bizim ihtiyaçlarımız için kesiliyor, kurban bayramın da ise başkalarına sunulmak, paylaşılmak, birlik olmak için kesiliyor Uzm Dr Leyla Benkurt Alkaş

Çocuk ve Ergen Psikiyatristi


Kaynak: Anneyiz