Gebelik Psikolojisi

Bir yandan dünyaya bir çocuk getirmenin heyecanı, diğer yandan doğacak çocuğun normal olup olmadığının kaygısı İşte pek çok hamile kadının yaşadığı psikolojik değişiklikler,aynı zamanda yoğun bir stresin oluşumuna da etkenKişiden kişiye farklılık gösteren bu dönemdeki psikoloji,bazen ciddi tedavi gerektirecek boyutlarada varabilir





Aslında keyifli bir süreç olan hamilelik,aynı zamanda stresli bir dönem olarak da geçebilirKararsızlıkla beraber artan strese karşı verilen tepkiler,kişiden kişiye farklılıklar gösterirBazı kadınlar için;neşe,olgunluk,kendini gerçekleştirme olarak algılanabilen hamilelik,bazı kadınlar için;endişe, kaygılı bekleyiş,yüklenme olarakta yaşanabilirÖrneğin çoğu kadın için bu stres,bebeğin “normal”olup olmadığı için yaşanır ve kadın çevresine de bu stresi yansıtırYapılan çalışmalar bu kadınların bebeklerinin diğerlerine göre daha fazla strese maruz kaldığını ve riskli gebelik yaşama oranlarının arttığını göstermektedirGebelikle birlikte başlayan planlar,özellikle doğuma yaklaştıkça;doğacak çocuğun bakımına,yaşam değişikliklerine ve doğum sonrası olabilecek değişikliklere doğru kayarÇoğu kadın doğumu,ağrılı bir olay gibi algılarBu nedenle,hamilelikte yaşanan sorunlar,doğumunda zor olacağının bir habercisi gibi kabul edilir ve yaşanan stres daha da artar





GEBELİK VE DEPRESYON





Yapılan çalışmalar,kötü bir hamilelik dönemi geçiren kadınların,diğerlerine göre 2 kat daha fazla doğum sonrası depresyon geçirmeye yatkın olduklarını göstermektedirBu noktada doğuma hazırlanan anne adayının hamilelik öncesindeki kişilik yapısı önemli rol oynamaktadırEğer anne adayının daha önce geçirdiği depresyon gibi psikiyatrik hastalığı var ise,hamilelik dönemi boyunca dikkatle izlenmesi gerekirÖzellikle önceden geçirilmiş manik-depresif gibi ciddi psikiyatrik bozukluk dönemleri önemlidirBu kadınlar,hamilelik döneminde oluşacak değişimlere karşı daha duyarlı oldukları için diğer kadınlara göre çok daha fazla zorlanırAslında hamilelik doğal bir stres olarak değerlendirilmelidirDaha önceki hamileliğe karşı olumlu yada olumsuz algılar,bu dönemin yaşanmasında karşımıza çıkmaktadır





HAMİLELİKTE PSİKOLOJİK KAYGI VE BEKLENTİLER





Hamilelikteki her ay,kendine özgü psikolojik kaygılar ve beklentiler doğururHamile kadın özellikle ilk ayda;bir dizi psikolojik ve fizyolojik değişiklik yaşarBu dönemde yorgunluk ,bulantı ve kusma gibi fizyolojik belirti ve depresif bir ruh hali ortaya çıkarKadının yeni duruma adaptasyonu ve hamile olmasıyla ilgili kaygı ve beklentileri süreci belirlerİstenen bir gebelikte, mutluluk ve doyum duygusu yaşanırAyrıca kadının ailesi ile ilişkisi, iş durumu,hamileliğin yaratacağı beklenti ve stresler, sürecin nasıl yaşanacağını etkilerYani hemen her anne adayında,kendi durumuyla ilgili olarak hamileliğin ilk ayında duygu ve mizaç değişiklikleri gözlenirFizyolojik belirti ve depresif ruh halinin ikinci ve üçüncü aylarda kesildiği görülmektedirBurada kadının karnındaki bebeekle ilişkisi, geçmişte annesiyle yaşadığı duyguları ortaya çıkarmaktadırKişinin,bir yandan annelik rolüne uyum sağlerken,diğer yandan annesiyle özdeşleştiği görülmektedir Örneğin ikinci ve üçüncü ayda kusması halen devam eden anne adayının psikolojik yapısı mutlaka etkilenirBu kadınların çocuksu oldukları,eşiyle arasında belirgin kültür farklılıklarının olduğu bilinmektedirEğer kusma,kişinin normal yaşantısını devam ettirmesini engelleyecek düzeyde ise,kadına psikolojik destek,hatta ilaç desteği gerekirAyrıca bu dönemde yapılacak, gevşeme çalışmaları da faydalıdırHamileliğin üçüncü ayında,doğacak bebek,annenin bütün sistemlerini etkilerBu dönemde doğuma ait beklentiler ön plana çıkarDoğum korkusu yaşayan kadınların kendini kontrol edememe,beden ve duygusal denetimle ilgili kaygılarının olduğu izlenmektedirBu dönemde,hamile kadının bilgilendirilmesi,açıklamalarla yönlendirilmesi yararlıdırAyrıca eşin desteği de önemlidirBu kaygıların yoğun yaşandığı durumlarda ise psikolojik destek mutlaka gereklidirEşin de katılımı ile yapılan gevşeme çalışmaları,doğum ve sonrası konusunda bilgilendirme,kişinin kendi denetiminisağlayabileceği duygusunu arttırırken,korku ve kaygıyı azaltırBununla birlikte daha önceden bulunan veya hamilelikte oluşan psikolojik bozukluklar,doğum komplikasyonlarını arttırmaktadırBu nedenle eğer böyle bir durum var ise,anne adayının psikolojik açıdan yakın takibi ve desteklenmesi zorunludurHamileliğin son dönemlerinde doğum ve bebeğin sağlığına ait kaygılarla oluşacak yaşam değişikliklere ve bunlara uyum ön plana çıkmaktadırHamileliğin kadın rolu dışında anne rolüne ait tüm duygusal,ruhsal yaşantıları etkilediği ve bu durumla ilgili çatışmaları ya da beklentileri tetiklediği görülmektedirAnne adayının yaşadığı psikolojik kaygı ve beklentileri hamilelik dönemini etkilemektedirBazı kadında kaygıyı arttırangebelik süreci,bazı kadınlarda da önceki yaşamına ilişkin beklenti ve kaygılarında azalma da gösterebilirBazen de gebelik kadınlarda,kendine güven,kendini gerçekleştirme,seçkinlik duygusu da verebilirBurada tabiki kişilik yapısı son derece önemlidirKişilikyapısı problemli ve yetersiz, ya da çocuksu yapıdaki kadınların bu dönemi daha zor geçirdikleri görülmektedir





EŞİN TUTUMU VE ÇEVRENİN DESTEĞİ





Hamilelikte önemli bir konu da,kadının bütün değişiklikleri yaşarken eşin tutumu ve yaşanılan çevredirEş,gebede oluşan değişimlerden birinci derecede etkilenmekte ve kendisi de annesiyle ailesiyle yaşadığı ilk çocukluk anıları ve problemlerini tekrar yaşayabilmektedirKadının kendi içine kapandığı durumlarda,eş ihmal edildiğini düşünmektedirBurada eşin verdiği destek ve güven,kadının bu durumdan rahatça çıkmasına ve güven bulmasına yardımcı olmaktadırEşin psikolojik yapısı bu destekleri vermeye yeterli değilse,kadının yaşayacağı yük daha ağırlaşmaktadırBu durumda her ne olursa olsun,baba adayının da hamileliğin ilk dönemlerinde beraber değerlendirilmesi ve oluşacak değişimler konusunda bilinçlendirilmesi ve yardımcı olması sağlanmalıdırHamile kadın ve eşi dışında doktorun gebeye yaklaşımı da önemli olmaktadırBilgilendirici ve destek verici bir figür olan doktor, hamile kadında oluşacak değişimler ve sorunlar karşısında paylaşımcı durarak,kişinin doğuma ait kaygı ve olumsuz beklentilerini düzenlemeye yardımcı olabilir





DOĞUM SONRASI PSİKOLOJİSİ





Doğumdan sonra aşağıdaki psikolojik durumlar yaşanır:





Kadının kendi annesiyle yaşadığı özdeşleşme,


Annelik rolünü benimsemesi,


Cinselliğe ilişkin değer yargıları,


Eşin tutumu gözden geçirilmelidir




Gebeliğin son aylarında görülen içe kapanma sonrasında,kişinin tekrar eski düzenine ulaşması zaman alırBurada doğan çocukla özdeşleşmede önemlidirLohusalığın ilk haftalarında daralmış yaşantılardan,ilginin tekrar eski çevresine dönüldüğü görülmektedirBusüreçte oluşan problemler,tıbbi açıdan tedavi gerektiren durumlar yaratmaktadırÖrneğin düşük,ölü doğum gibi durumlara tepkiler,yas şeklinde görülmekte ; kızgınlık ,uykusuzluk , suçluluk hisleri doğurmaktadırEğer böyle bir durum var ise,intihar riski açısından yakın takip önemli olmaktadırArdından gelişen tepki ise,’her şeyin boş olduğu’ düşüncesi,huzursuzluk ve depresif yanıt şeklinde görülmektedirSonuçta hamilelik,doğal bir yaşam stresi olarak değerlendirilmelidirBu döneme ait beklentilerdeki olumsuzluk ve sosyal psikolojik durumdaki değişimler,hamileliğin gidişini etkilerBu nedenle ilk dönemden başlayarak,hamile çifti beraber değerlendirmeye almak,konu hakkında bilgi ve beklentilerini,annelik ve babalık rollerine ait düşünce ve tutumlarını değerlendirmekvar olan eksiklikleri gidermek ve en önemlisi psikolojik desteğin verilmesi,kişide oluşan negatif beklentileri indirip,hamileliğin doğal gelişimsel boyutunun yaşanmasına ve iyi geçmesine yardımcı olacaktır