Neil Gaiman : Post-Gotik Edebiyatın Yaramaz Çocuğu..

Geç keşfettiğim için hayıflandığım çok az yazar vardır ve bunların başında da Neil Gaiman gelir Tarzları hiç benzemese de aklıma Perec’i getirir Gaiman’ın yazdıkları Tıpkı Perec gibi o da kelimelerle yaramaz bir çocuğun oyuncakları ile oynadığı gibi oynar Onun için zaman mekan fark etmez, bazen bir mezarlık, bazen tanrıların dünyası bazen de küçücük bir kız çocuğunun sınır tanımaz hayal gücü yazdıklarının fonunu oluşturur ve bu fon üzerinde akıl almaz oyunlar kurup her satırında kendisine hayran kalmamızı sağlar Gizli bir kıskançlıkla okurum ben Gaiman’ı hep Ve herhangi bir kitabının son cümlesini okuyup kapağını kapattığımda kendi kendime derim ki ‘kahretsin, bunu ben yazmalıydım’
Hayranları kendisini edebiyatın rock starı ilan etmişler çoktan Ama bana kalırsa eğlenmek için yazan ve yazdıkça daha çok eğlenen yaramaz bir çocuktur Gaiman Kendisi hakkında yapılan yorumlardan bir tanesi şöyledir
“Beyninin çoğaltılıp, örümcek ağlarına gömülmüş zihinlere yerleştirilip, bu kokuşmuş beyinlerin sabah güneşi gibi pırıl pırıl parlatılmasının sağlanması icap eden fevkalade yazardır”
Bana kalırsa o Tim Burton’un kayıp kardeşidir Burton beyaz perdede ne yapıyorsa Gaiman’da kelimelerle aynısını yapmaktadır
Çok sevdiğim birkaç kitabı ile ilgili yorumlara rastladım Kediler ve Kitaplar isimli blogda Aynen aktarıyorum, kendisini hiç tanımayanlar için son derece ilgi çekici olacağı umuduyla

Mezarlık Kitabı (The Graveyard Book)
Jack denen adam, bir gece sıradan görünen bir eve girer ve anneyi, babayı ve büyük çocuğu, belirsiz bir nedenden hunharca katleder Sıra ailenin küçük çocuğuna, o sırada henüz bir bebek olan oğlana geldiğinde bebeğin emekleyerek evden çıkıp gitmiş olduğunu görür ve peşine düşer Okuyucu da bu noktada bu bebeğin Jack denen adam için daha bir önemli olduğunu, hatta sanki her şeyin asıl onun ölmesi için düzenlenmiş olduğunu anlar Küçük oğlan evlerinin yakınında bulunan, doğal koruma alanı haline getirilmiş eski mezarlığa sığınır Onun peşindeki belayı gören mezarlık sakinleri (yani ölüler) de biraz da kır atlı hanımın (ölüm meleği olur kendisi) yönlendirmesiyle onu açık kollarla karşılarlar Küçük kahramanımızı birkaç yüzyıl önce ölmüş olan Bay ve Bayan Owens evlat edinir ve ona Nobody -Bod- Owens ismini verirler Yüce Koruyucular'ın bir üyesi, ne canlıların ne de ölülerin dünyasına ait olan gizemli Silas da Bod'un koruyucusu olarak atanır Kahramanımızın mezarlıktaki yaşamı böylece başlamış olur
Kendisine Mezarlık Özgürlüğü bahşedildiğinden Bod duvarlardan geçebilmekte, karanlıkta görebilmekte, hepsinden önemlisi tüm hayaletleri görüp onlarla konuşabilmektedir Dış dünyaya çıkması yasaktır çünkü Jack denen adam hâlâ oralarda bir yerde onu aramaktadır Bod mezarlığın kadim üyelerinden (yani çok uzun zaman önce ölmüş insanlardan) dersler alır yeni arkadaşlar edinir, başını elbette defalarca kez derde sokar ve bir maceradan ötekine koşar Kitabın ilk yarısı bu şekilde, Bod ergenliğe girene kadar onun yaşamının farklı dönemlerine ve yaşadığı farklı serüvenlere bakarak geçiyor, ama benim için asıl sürükleyici ve keyifli olan kısım çok daha bütünlüklü olan ikinci yarı oldu
Mezarlık Kitabı kurtadamların, vampirlerin, cadıların ve hayaletlerin olduğu, yani fantastik edebiyat ile sinemada örneklerine sıkça rastladığımız dünyalardan aslında, ancak Neil Gaiman onu öylesine farklı anlatıyor ki insanın gözünde çok başka bir dünya canlanıyor Üstelik bu dünyada gulyabaniler, gecesıskaları ve kökenleri Antik Mısır'a kadar uzanan gizli örgütler de var Kahramanı olarak bir çocuk karakteri seçtiği için bir çocuk kitabı oluyor sanırım bu kitap Emin olamadım bir türlü, çünkü karanlık bir kitap, “Karanlıkta bir el bir bıçak tutuyordu” olan ilk cümlesinden bile belli bu Evet dili basit, ama zaten Gaiman'ın kullandığı dil hep basit, onu özel yapan, hayal gücü Mezarlık Kitabı'nda da bolca rastlamak mümkün ona Sonuç olarak bu bir çocuk kitabı mı yoksa yetişkinlere de hitap edebilecek bir ilk gençlik romanı mı bir karara varamadım, ama Tim Burton'ın -özellikle animasyonlarında- yarattığı dünyaları seven birinin yaşından tamamen bağımsız olarak bu kitabı da seveceği kararına vardım

Yıldız Tozu (Stardust)
Yıldız Tozu'nda Gaiman bize cadılarla ve hayaletlerle dolu ama tabii ki aşk üzerine kurulu bir masal anlatıyor — yetişkinler için bir peri masalı Yıldız Tozu'nu okuyalı birkaç yıl geçtiği ve diğer iki kitap kadar iyi hatırlamadığım için burada çok kısa geçeceğim fakat şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki Yıldız Tozu, ne kadar tahmin edilebilir bir şekilde ilerleyen bir roman olsa da benim -şimdilik- en sevdiğim, en eğlenceli bulduğum Gaiman kitabı Modern zamanların en iyi öykücülerinden biri sayılabilecek Neil Gaiman, Yıldız Tozu'nda eski çağların en bilindik, en basit peri masalı konularından birini işliyor: Tristran Thorn Hikayemizin kahramanı Duvar köyünde yaşayan bir delikanlıdır Sihirli toprakların hemen bitişiğine kurulmuş küçük bir İngiliz köyüdür Duvar Adı üzerinde bir duvarın öte yanındadır ve duvarı bir şekilde aşıp giden köylülerden bir daha hiç haber alınamamıştır Köyün en güzel kızı Victoria Forester'a kalbini kaptıran Tristran, kızın aşkına karşılık vermesi karşılığında kayan bir yıldızı yakalayıp ona getireceğine söz verir Bu yolculuk elbette Tristran'ın kendini keşfedeceği, tehlikelerle, cadılarla, ölü bir prenses, uçan korsanlar ve tek boynuzlu atlarla dolu büyülü bir serüvene dönüşecektir

Koralin ve Gizli Dünya (Coraline)
Bu kitaptan Koralin ve Gizli Dünya diye değil Coraline diye bahsedeceğim Kitabı okurken de bir türlü alışamamıştım zaten Koralin adına Herhalde çocuklar kolay okuyup telaffuz edebilsin diye böyle bir değişiklik yapmışlar ama bunun için ismin yazılışlıyla birlikte okunuşunu da değiştirmeseler daha iyi olurmuş sanki Neyse, Coraline'ı büyük ihtimalle filminden biliyorsunuzdur (Bu arada bu yazıda bahsettiğim kitaplardan sinemaya uyarlanmamış olan sadece Mezarlık Kitabı var ki onu da Neil Jordan çekecekmiş!) Ben de önce filmi izleyip sonra kitabını okuma hatasına düştüm ve sanırım bu yüzden Coraline en az keyif aldığım Neil Gaiman kitabı oldu Nedeni tam bir çocuk kitabı olması da olabilir tabii -evet- bu seferkinin sadece çocuklar için olduğuna eminim
Ailesiyle birlikte yeni taşındıkları evin içinde can sıkıntısından bilmem kaçıncı keşif turuna çıkmışken, şans eseri başka bir dünyaya açılan bir kapı keşfeden Coraline isimli küçük bir kızla ilgili bu kitap Kapının ardında kendi evinin, ailesinin, komşularının ve mahallesinin çarpık bir versiyonunu bulur Coraline Onun "diğer" anne babası olduğu iddia eden ebeveynlerinin göz yuvalarında göz yerinde birer düğme vardır bu dünyada Bu düğme tuhaflığını saymayacak olursak şahane bir yerdir burası Coraline'in sıkıcı dünyasından çok daha eğlencelidir Normalde onunla doğru düzgün ilgilenmeyen anne-babası bu dünyada hayatlarının odağına Coraline'i yerleştirmiş ve ona leziz yemekler pişirmeyi mesel, öncelikleri haline getirmişlerdir Odasındaki oyuncak kutusunun içinde uçan melekler ve dişlerini gıcırdatan kurukafalar da dahil olmak üzere olağanüstü şeyler vardır Rengarenk sirklerden konuşan kedilere kadar etrafındaki her şey büyülüdür
Bir süre sonra, bu dünyanın gerçek olamayacak kadar iyi olduğu anlaşılır elbette Coraline kendi dünyasına döndüğünde "diğer" annesinin, gerçek anne-babasını kaçırdığını öğrenir Ailesini ve kendinden önce kaçırılıp hapsedilmiş onlarca çocuğun ruhunu kurtarmak istiyorsa, şimdi çok daha ürkütücü bir yer haline gelmiş olan öbür dünyaya gitmeli ve savaşmalıdır Coraline'ın yolculuğu, hikayesinde benzer yanlar bulunabilecek Narnia Günlükleri ve Alice Harikalar Diyarı'ndaki yolculuklar kadar büyülü, ama onlardan çok daha rahatsız edici Bana biraz fazla basit geldiğini ve yer yer sıkıldığımı yazmıştım ama b, öykünün nefis büyüsüne kapılmadığım anlamına gelmiyor tabii Eğer kendinizi böyle kitaplar okumak için fazla erişkin buluyorsanız doğrudan Coraline'ın filmini izlemenizi tavsiye ederim Ama ara sıra çocuk kitapları okumayı seviyorsanız benim yaptığım hatayı yapmayın; filmini izlemeden önce mutlaka kitabını okuyun



ali lidar