Elektrik Çarpmalarynda Ylkyardym

Elektrik tellerine temas halinde yerde yatarken bulunan ki?ide, elektrik çarpmasy dü?ünülmelidir Bazen kazazede bayylmadan önce kablodan ayrylmayy ba?army? olabilir Yapylmasy gereken ilkyardym 3 a?amaya ayrylabilir:

1 - Ortamyn güvenli hale getirilmesi:
Olay yerine ilk gelen ki?iler için öncelik, daha fazla ki?inin akym ile temas etmesine engel olacak tedbirleri alarak çevre güvenli?ini sa?lamak olmalydyr Daha sonra ise ?alterden veya sigortadan elektrik akymy kesilmeli, bu yapylamyyorsa elektrik kayna?y ile kazazedenin temasy iletken olmayan (yalytkan) bir cisim kullanylarak kesilmelidir




Örne?in; tahta bir kutu, plastik veya dokuma pas-pas, telefon rehberi veya kalyn bir gazete yy?yny gibi kuru, yalytkan nesneler üzerinde durarak yer ile temas etmeden bir süpürge, tahta sandalye veya tabureyle, kazazedenin elektrikle temas halindeki uzvunu elektrik kayna?y olan nesneden veya duruma göre, kayna?y kazazededen ayyrmaya çaly?ylmalydyr Ya da kazazede, ayaklaryna veya kollarynyn altyndan gövdesine dolanacak bir ip yardymyyla, hiç temasta bulunmadan çekerek elektrik akymyndan uzakla?tyrylabilir Mutlak mecburiyet halinde ise kazazede kuru ve bol elbisesinden tutulup çekilerek uzakla?tyrylabilir Ancak bu son bir çare olarak yapylmalydyr


Elektrik akymynyn kesilmi? oldu?undan mutlak emin olunmadan kazazedenin vücuduna temas edilmemeli ve iletken zemine veya malzemeye basylmamalydyr


Kesinlikle nemli ve yslak cisimler veya ****lik bir aletle elektrik kayna?yny uzakla?tyrmaya çaly?mamalydyr


Akym kesilmeden kazazedenin ve akymyn bulundu?u bölgeye yakla?ylmamalydyr Bu konuda TEDA? yada Ytfaiye yetkililerinden yardym istenmelidir
Yüksek voltaj nedeniyle meydana gelen kazalarda ise mutlaka akym kesilmelidir Resmi yetkililerden elektrik akymynyn kesildi?ini ve gerekiyorsa, izole edildi?ini ö?renmeden kazazedeye yakla?ylmamalydyr
En az 18-20 metrelik bir güvenlik mesafesi a?ylmamaly ve çevredekiler de yakla?tyrylmamalydyr Bu husus, özellikle tren ve tramvay elektrik hatlaryndaki hasarlarda hayati önem ta?yr


Yaralanmalar için Acil yardym (112)
Elektrik akymynyn kesilmesi için Elektrik Aryza (186)
Kurtarma yapylmasy gerekiyorsa Ytfaiye (110) servisleri aranmalydyr

2 - Kazazedenin hayati fonksiyonlarynyn de?erlendirilmesi ve kalp-solunumun yeniden canlandyrylmasy:
Akymyndan uzakla?tyrylmy? kazazedenin öncelikle bilinç durumu de?erlendirilir, vücudunu sykan kemer, kravat vb çykarylyr veya gev?etilir
Bilinç kapaly ise a?yz içi kontrol edilir Kazazedenin a?zynda takma di?, yabancy cisim varsa çykarylmalydyr
Daha sonra solunumu kontrol edilip, durmu? ise derhal suni solunuma ba?lanmalydyr, ardyndan dola?ym kontrolü yapylmalydyr, kalp durmu? ise en kysa sürede dy? kalp masajyna ba?lanmalydyr (NOT: Bu müdahalelerin uygulamaly ilkyardym e?itimi almamy? ki?iler tarafyndan yapylmasy sakyncalydyr)

Temel ya?am deste?i; solunum ve dola?ym tekrar ba?layyncaya, sa?lyk görevlileri gelinceye veya yorgunluktan tükeninceye kadar devam ettirilmelidir
Solunum ve dola?ymy var ?uuru kapaly ise sabit yan yaty? pozisyonu verilmelidir

3 - Elektrik yanyklary ve dü?melere ba?ly yaralanmalarda yapylacak ilkyardym:
Muhtemel bir kafa veya boyun yaralanmasy varsa, omurili?in korunmasy için hastanyn hareket ettirilmemesi için azami gayret gösterilmelidir
Daha ileri bir yaralanmayy önlemek için hastanyn yanan giysisi, ayakkabylary ve kemeri çykartylmalydyr

Vücuduna yapy?my? durumda bulunan giysiler çykartylmamalydyr
Yanyk bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa kesilerek çykarylmalydyr
Yanyk üzerine yo?urt, salça, di? macunu sürülmemelidir
Hastayy zaman kaybetmeden hastaneye ***ürülmelidir
Yanyk yerine asla ya?, krem, di? macunu, kolonya, pudra gibi maddeler uygulanmamalydyr
Temiz bir sargy beziyle yanyk yerinin üstü tam olarak kapatylmalydyr
Korunma
Elektrik kazalarynyn olu? nedenleri a?a?ydaki gibi syralanabilmektedir:

• Elektrik enerjisi hakkynda yeterli bilgiye sahip olmamak
• Elektrik devresinde yeterli yalytymyn olamamasy, ya da dy? etkenlerle zamanla yalytma özelli?ini kaybetmesi
• Elektrik i?lerinde çaly?anlaryn kendilerine a?yry güvenmesi, risk almasy
• Elektrik i?lerinde çaly?anlaryn i?lerini benimsememesi
• Acelecilik ve dikkatsizlik
• Görevi dy?ynda bilgisi olmady?y halde olaya müdahale etmek
• Y? disiplinine uymama
• Koruyucularyn kullanylmamasy
• Üretimde kaliteli malzeme kullanylmamasy
• Gerekli periyodik muayenelerin zamanynda yapylmamasy

Y?yerlerinde elektrik kazalaryndan korunmak için ?u hususlara uyulmasy gerekir :

[*]Mecbur kalmadykça enerji altynda çaly?mayynyz Elektrik devresinde çaly?maya ba?lamadan önce enerjiyi kesiniz Siz çaly?yrken sizden habersiz enerji verilmemesi için tüm tedbirleri alynyz Enerji altynda çaly?ma mecburiyeti varsa [*]Kauçuk veya lastik ayakkaby giyiniz Ayakkabylarynyzyn yslak olmamasyna dikkat ediniz [*]Sadece sa? elinizi kullanarak çaly?ynyz [*]Tüm dikkatinizi i?inize veriniz [*]Elektrik kazalarynda vakit kaybetmeden yetkili ki?iye haber veriniz [*]Elektrik devresi çaly?yrken duman, yanyk kokusu gibi anormal bir de?i?iklik hissederseniz derhal enerjiyi kesiniz
Uzman ki?iler tarafyndan elektrikli ve elektronik ev aletleri belirli aralyklarla kontrol edilmeli periyodik bakymlary yapylmalydyr

Elektrik kablo ve prizleri çocuklardan uzak tutulmaly, sigortalar normal dirençte ba?lanmaly, ev araçlary tamir amacyyla açylmamaly, insanlar elektrik ve tehlikeleri konusunda uyarylmaly bilgilendirilmelidir

Çocuklaryn elektrik yanyklaryndan korunmasy için; prizlerin kapakly olmasy, çocuk uyanykken ütü yapylmamasy, kordonlaryn açykta byrakylmamasy, çama?yr makinesi, buzdolaby gibi cihazlaryn toprakly prizde çaly?tyrylmasy, banyoya çocuklaryn yalnyz girmemesi ve su ysytycylarynyn çocuklaryn ula?abilece?i yerde olmamasy gibi önlemler alynmalydyr

Tüm elektrikli ev aletlerini sudan uzak tutmak çok önemlidir Elektrikli bir cihaza dokunurken ellerin yslak olmady?yndan emin olunmalydyr Vücudunun herhangi bir yeri ile elektrik iletkenine temas halinde olan bir ki?i, topra?a veya suya ayny anda temas edecek olursa, vücut, elektrik için çok ideal bir iletim yolu haline gelir Böyle bir durumda elektrik, vücut üzerinden topra?a akacaktyr Bu sebeple elektrikli aletleri sudan uzak tutmak gereklidir Elektrikli bir alete dokunmadan önce ellerin kuru olmasy ve sudan uzak yerde durulmasy önemlidir

Di?er bir önemli nokta da, elektrik yüzünden çykan yangynlarda su yerine yangyn söndürücü kullanmaktyr

Ayryca mevcut ?ebekeye eklenecek konutlarda ve i?yerlerinde, toprak kaçak akym koruma cihazlary kullanylarak olu?abilecek olumsuz bir durum engellenebilir

Güç hatlarynda çaly?anlaryn yalytkan botlar, sert ?apkalar, plastik eldivenler ve özel yalytymly aletler kullanmasy gereklidir



Hazyrlayan: DrSüleyman ARI, Bursa Sa?lyk Müdürlü?ü Acil Sa?lyk Hizmetleri ?ube Müdürü