Deri Kanserinde Erken Tany Hayat Kurtaryr

Amerikan Hastanesi Dermatoloji Bölümü Dr Ayfer Aydyn deri kanserinin tüm kanserler içinde en syk görülen kanser türü oldu?unu belirtti




Her on yylda bir deri kanseri görülme sykly?y yüzde 2 oranynda artmaktadyr Günümüzde deri kanserini bilimsel olarak artyrdy?y bilinen en önemli etken ise güne?tir Di?er faktörler kronik yaralar, deri tüberkülozu, yara izleri, arsenik gibi bazy kanserojen maddeler, kseroderma pigmentozum gibi bazy kalytsal hastalyklar cilt kanserlerine zemin hazyrlayabilir



Üç tip deri kanseri vardyr
Bazal Hücreli Karsinom
Tüm kanserler ve deri kanser türleri içinde en iyi huylu olanydyr En syk görülen deri kanseri türüdür % 85 ba?, boyun bölgesinde görülür En çok açyk tenli, mavi gözlü, sary?yn ve güne? yany?y geli?me riski yüksek olan insanlarda görülür 1-2 cm boyutuna ula?malary için aylar yyllar gereken çok yava? ilerleyen tümörlerdir Bu kanser tipi neredeyse hiç metastaz (di?er organlara syçrama) yapmady?y için bazy otörlerce kanser olarak kabul edilmez Ancak Uzun süre tedavi edilmezse derinin altyndaki kemi?e kadar ilerleyebilir Tedavisi cerrahi olarak çykarylmasy veya radyoterapidir

Squamöz Hücreli Karsinom
Bu deri kanseri deri de kabaryklyklar veya kyrmyzy kabuklu yaralar ?eklinde ortaya çykabilir En syk kulak, yüz, dudak ve a?yzda görülür Bazal hücreli karsinomanyn tersine di?er organlara yayylabilir Erken yakalandy?ynda tedavi orany yüksektir Bazal hücreli karsinoma ve Squamöz hücreli karsinomada tedavi ba?arysy % 95’tir

Malign Melanoma
Malign melanom melanositlerin (derimize rengini veren pigment hücreleri) yapylarynyn bozularak kontrolsüz ço?almasyyla geli?ir Lezyonlaryn bir kysmy var olan bir ben üzerinde geli?irken; bir kysmy da normal bir cilt zemininden (saçly deri, tyrnak yata?y,ayak tabany gibi alanlar üzerinden) geli?ir Erken evrede tany konuldu?unda etkin bir ?ekilde tedavi edilebilir Ancak bu dönemde tany konulamazsa; hyzla bölgesel lenf dü?ümlerine, ardyndan tüm vücuda yayylabilir ve tedavi ?ansy önemli ölçüde ortadan kalkar Malign melanom deri kanserleri içinde en kötü huylu olanydyr ve birinci derecede çocukluk ça?ynda güne? yany?y geçirmek sorumlu tutulmaktadyr

Malign melanoma geli?me riski yüksek olan insanlar:
• Açyk tenli, açyk renk gözlü, kyzyl-sary saçly veya kolaylykla güne? yany?y geli?ebilen deri tipine sahip ki?iler
• Uzun süre veya aralykly olarak yo?un güne? y?y?yna maruz kalmy? ki?iler
• Ailesinde deri kanseri malin melanom olan ki?iler
• Büyük do?umsal benler(Konjenital dev kylly nevüs)
• Anormal (atipik) görünümlü (displastik) nevüsü olan ki?iler
• Do?umsal çok sayyda benleri olanlar

Malign Melanomdan Korunma
Melanom için en önemli tetikleyici faktör güne?tir Hayat boyunca maruz kaldy?ymyz ultraviyole dozunun % 80'nini ise ya?amymyzyn ilk 18 yyly içinde alyryz Bu nedenle özellikle bebek, çocuk ve gençlerin güne?ten korunmasy cilt kanseri açysyndan hayati önem ta?yr Ki?isel risk faktörlerinin iyi bilinmesi özellikle de displastik (atipik) ben veya di?er risk faktörlerine sahip olan ki?ilerin, ultraviyole y?ynlaryndan korunma konusunda çok dikkatli olmalary gerekmektedir

Özellikle yaz mevsimiyle birlikte tatillerde;
• Güne?in çok dik geldi?i 1000 - 1600 saatleri arasynda güne? temasyndan kaçynylmaly,
• En az 50 faktör güne? koruyucu kullanmaly
• Güne? koruyucular güne?e çykmadan 30 dakika önce uygulanmaly ve 2 saatte bir tekrarlanmalydyr
• Güne?ten koruyucu kremler yalnyz güne?lenirken de?il, günlük ya?amda da, özellikle yüz, boyun, ense, eller, kollar gibi sürekli olarak güne?e maruz kalynan vücut bölgelerine kullanylmaly
• Siperlikli ?apkalar takylyp,beyaz renkli güne?i tutmayan yazlyk kyyafetler giyinmeli
• 6 aydan küçük çocuklar direkt güne?e maruz byrakylmamaly
• Çocuklaryn oyun alanlarynyn gölgede olmasyna özen gösterilmeli
• UV y?ynlaryna kar?y korumaly güne? gözlükleri kullanmalydyr

Erken Tany Nasyl Konulur?

Ki?isel Cilt Muayenesi
Risk grubundaki her bireyin aralyklarla kendi benlerini ve tüm derisini gözlemlemesi önerilir Bu rutin gözlem syrasynda var olan benlerde saptanan ?ekil ve renk de?i?iklikleri özellikle bendeki belirgin büyüme, iltihaby reaksiyon, kanama, kabuklanma ve ka?ynma cilt kanserine i?aret edebilir Bununla birlikte unutulmamalydyr ki malign melanom lezyonlarynyn büyük bir kysmy normal cilt zemininde; saçly deride, tyrnak yata?ynda da geli?ebilir Bu nedenle tüm deri de ortaya çykan de?i?iklikler izlenmelidir Yeni geli?en de?i?ik görünümlü, hyzly büyüyen bir lezyonun saptanmasy durumunda da acilen bir dermatolo?a ba? vurulmalydyr Cilt hastalyklary uzmany önce çyplak gözle lezyonu de?erlendirir, Melanoma ?üphesi uyandyran lezyona dermatoskopi ile bakylyr ve kesin tany için biyopsi alynyr

Dijital Dermatoskopi
Deri melanomunun ilk belirtileri, benin büyüklü?ünde, ?eklinde renk ve çapyndaki de?i?ikliklerdir Bu de?i?iklikler(ABCD kuraly) bende AAsimetri, BBorder(kenar) düzensizli?i, CColor(renk) de?i?ikli?i (tümüyle benin rengi koyula?abilir veya daha açyk renkli olabilir veya benin yapysynda birden fazla renk de?i?imi gözlenebilir DDiameter(çapta) geni?leme veya kabarykly?ynyn artmasy ?eklinde olabilir

Dijital dermatoskopi ile benlerin haritasy olu?turularak noktasal lokalizasyonlary belirlenir ardyndan her bir ben için dermatoskopik görüntü alynyr ve kayyt edilir Bende izlenen ?üpheli de?i?iklikler matematiksel olarak hesaplanarak malign melanom riskini gösteren bir indekste olu?turur Bu indeks erken tanyda ve tedavinin planlanmasynda çok yardymcydyr Çyplak gözle erken evre melanom tany ?ansy dü?ük iken dijital dermatoskopik inceleme ile %90 lara çykar Ayny zamanda dermatoskopi ile lezyonlar kayyt edilebildi?i için bir sonraki muayenede de?i?imlerin saptanmasy ve incelenmesi kolayca yapylabilir Kesin tany deri biyopsisi ile konulur

Erken evrede tany konuldu?unda tedavi ?ansy yüksektir Ancak bu dönemde tany konulamazsa; hyzla ilerleme ve di?er organlara yayylma özelli?i olan bir kanser oldu?u için tedavi ?ansy önemli ölçüde azalyrBu sebeple Melanomda Erken tany çok önemli ve hayat kurtarycydyr

Amerikan Hastanesi
Dermatoloji Bölümü
Dr Ayfer Aydyn