Yaralanmalar Ve İlk Yardım

Yaralanmalar ve İlk Yardım

Yaralanmalar kabaca açık ve kapalı yaralanmalar diye ikiye ayrılabilir
Açık yaralar keskin veya sivri uçlu cisimlerle meydana gelir Derinin bütünlüğü bozulmuştur
Kapalı yaralar ise genellikle künt cisimlerle meydana gelir
İlkyardım olarak:
Yara temiz tutulur, üzerine hiçbir şey sürülmez
Batan bir cisim varsa çıkartılmaz, oynatılmaz, sabitleştirilir
Açık yara kenarları birbirine yaklaştırılarak sarılır, hayvan ısırıkları hariç
Kapalı yaraların üstüne indirek olarak buz tatbik edilir
Yaralı organ hareket ettirilmez istirahata alınır
Açık yaralarda pamuk, alkol, tentürdiyot kullanılmaz
Sağlık kuruluşlarında Tetanos aşısı yaptırılır


KAFA YARALANMALARI:

Travma sonucu ve trafik kazalarında (Emniyet kemeri kullanmayan kişilerde) daha fazla görülür İlk yapılacak işlem hastanın hava yolunun açık kalmasını sağlamaktır Bunun için hastaya sabit yan pozisyon verilir Yalnız her kafa yaralanmasında boyun omurlarında da bir yaralanma olabileceği düşünülmelidir Kafa yaralanmalarının önemli belirtileri şunlardır:
1-Baş ağrısı, baş dönmesi, huzursuzluk
2-Bulantı, kusma,
3-Şuur kaybı,
4-Göz bebeklerinin büyüklüğünde farklılık,
5-Hareket güçlüğü veya yokluğu

Kafa yaralanmalarında ilk anda bazen önemli belirti olmayabilir, birkaç saat sonra belirtiler ortaya çıkabilir Bu sebeple kafa yaralanmaları 6 - 8 saat gözlem altında tutulmalı, yukarıdaki belirtiler meydana gelirse en yakın hastaneye nakledilmelidir Hayati tehlike 48 - 72 saattir Bu süre boyunca yaralıya dikkat etmelidir Yukarıdaki belirtiler sonradan ortaya çıkabilir Ayrıca yaraya batan cisimler de çıkartılmaz

Buruna Yabancı Cisim Kaçması
Çocukların burun deliklerine nohut, mısır, kuru üzüm, leblebi, silgi ve küçük bilyeleri sokması sonucu oluşur
Burunda tıkanma, şişme olur
Burundan kanlı, pis akıntı gelebilir

İlkyardım olarak;
Burun içine yabancı cismi çıkarmak için bir şey sokulmaz, cismi daha geriye itebilir Burun içini zedeleyerek ödem oluşturabilir ve cismin çıkmasını zorlaştırabilir
İlk anlarda yukarıdan burun deliğine bastırarak aşağı inilir, birkaç kez tekrarlanır
Ağız açık tutularak hastaneye götürülür

Göze yabancı cisim kaçması
Göze toz, küçük madeni parçacıklar, cam parçacıkları, küçük böcekler girebilir ve göz yuvarlağına veya göz kapağının altına yapışıp kalırlar
Gözde ağrı, sulanma ve kızarma oluşur

İlkyardım olarak;

Gözün ovuşturulmasını engelleyin,
Yabancı cisim göze batmış ise çıkarmaya çalışmayın,
Toz veya küçük böcekler için gözü bol su ile yıkayın,
Kapalı tutmaya çalışın, hastaneye götürün
Kulağa yabancı cisim kaçması
Çocuklarda; buğday, nohut, fasulye, oyuncak gibi cisimler, erişkinde; böcek, kibrit veya pamuk parçaları kulağa kaçabilir
İlkyardım olarak;
Sivri uçlu cisimleri kulak içine sokarak çıkarmaya çalışmayın,
Kulağa böcek kaçmışsa; ölmesi için gliserin damlatılabilir
Buğday, nohut gibi cisimler kaçmışsa sıvı damlatılmaz, cismin şişmesine sebep olur Kulak zarına zarar vermemek gerektiğinden hastaneye götürün


OMURGA YARALANMASI

Omurga: 33 adet omurun üst üste gelmesiyle oluşan hafif S biçiminde kemik çatıdır Omurların ortasında bir delik vardır Omurlar üst üste geldiğinde bir kanal oluşur Bu kanaldan omurilik ismi verilen kalın bir sinir demeti geçer Vücuda dağılan pek çok sinir bu demetten çıkarlar Omurilikte bir kesilme meydana gelirse, kesinin alt kısmında felç olabilir Bu tür kesilmelerde iyileşme ihtimali ya yok ya da çok zayıftır Hayat boyu hasta felçli yaşayabilir Önemli belirtileri şunlardır:
Travma yerinde şiddetli ağrı hissedebilir
Alt kısımlarda uyuşma, karıncalanma, his kaybı olabilir

Hastanın şuuru bulanık ise alt kısımlar çimdiklenir ya da sivri bir şeyle çizilebilir, hasta sadece hissettiği alanlarda hareketle cevap verir


İlkyardım olarak:
1-Zorunlu değilse hasta yerinden oynatılmaz,
2-Zorunlu hallerde hasta sert bir yere sırt üstü yatırılır ve bu pozisyonda nakledilir Enaz 3 kişi ile taşınmalıdır Taşıma sırasında baş - boyun ekseni korunmalıdır

GÖĞÜS YARALANMALARI:

Travma sonucu ve trafik kazalarında (Emniyet kemeri kullanmayan kişilerde) daha fazla görülür Önemli belirtileri şunlardır:
* Göğüs ağrısı, Nefes darlığı, Kaburga kırıkları,
* Öksürükle köpüklü açık renkli kan gelmesi

İlkyardım olarak:

1-Batan bir cisim varsa çıkartılmaz, dışarı çıkan kemik uçları içeri itilmez
2-Hava yolu ve solunum kontrol altında tutulur
3-Göğüste derin bir yara varsa, göğüs boşluğunda negatif basınç olduğundan dışarıdan içeriye hava girebilir ve akciğerlerin büzüşmesine sebep olabilir, bunu önlemek için yaranın üstü temiz bir naylonla, ıslak temiz bir bezle veya elimizle kapatılmalıdır Yara yeri yana ve alta gelecek şekilde rahat nefes alabilmesi için oturtulur

Dispne (Solunum sıkıntısı)

Solunum zorluğu olarak tanımlanan dispne çeşitli hastalıklara ve travmalara bağlı olabilir Travmaya bağlı dispnede akciğer fonksiyonları ciddi olarak etkilendiğinden hızlı müdahale kaçınılmazdır

İlkyardımcının Yapması Gerekenler
* Hava yolunun açık tutulması
* Gerekiyorsa suni solunum yapılması
* Hasta oturur pozisyonda olmalı
* Acil Sağlık Personeline haber vermeli ve uygun hastaneye nakledilmeli


KARIN YARALANMALARI

Açık karın yaralanmaları ve kapalı karın yaralanmaları olmak üzere iki ye ayrılabilir Açık karın yaralanmaları; kesici, delici alet yaralanması şeklinde olur Kapalı karın yaralanmaları ise trafik kazaları, yüksekten düşmeler ve direk darbeler sonucu oluşur Karın duvarının sert ve ağrılı oluşu önemlidir

İlkyardım olarak:
1-Batan bir cisim varsa çıkartılmaz
2-Yiyecek ve içecek hiçbir şey verilmez
3-Dışarı çıkan organ varsa içeri itilmez, üstüne ıslak temiz bir bez örtülür
4-Kapalı karın yaralanmasında karın üstüne indirek olarak buz konur


KOPAN BİR UZVUN NAKLEDİLMESİ

Trafik kazaları veya diğer kazalar sonucunda kopan bir organ varsa sırasıyla şu işlemler uygulanır:
Hastanın kanaması durdurulur
Kopan organ temiz bir naylon torbaya konur Bu torba da içi buzlu su (yoksa soğuk olan her sıvı) olan bir başka torbaya konur Yaralı ile birlikte hastaneye nakledilir 6-8 saat içinde kurtarılma şansı yüksektir
Yaralının kimliği, olay yeri ve saati not edilir

Kaynak: