Prostat Tümörleri

Prostat Tümörleri
Erkek Hastalıkları - Prostat Tümörleri Hakkında - Prostat Tümörleri Tedavileri




Erkek tireme organlarından biri olan prostatın yapı ve işlevlerini etkileyen bozukluklar prostat hastalığı adı altında toplanır Bunlar arasında en önemli yeri tutan prostat tümörleri erkeklerde çok sık görülen hastalıklar arasında yer alırElli yaşın üzerindeki erkeklerin yaklaşık yüzde 60′ında, 70 yaşın üzerindekilerin ise yüzde 95′inde prostat adeno-mu (iyi huylu prostat büyümesi) vardır Sık görülmesine karşın hastalarda klinik yakınmaya neden olan prostat büyümesinin oranı çok daha azdır İyi huylu prostat büyümesi olan erkeklerin yüzde 5-10 kadarında siyek (üretra) darlığının giderilmesi için cerrahi girişim gerekmektedirBilinmeyen nedenlerden dolayı prostat büyümesi Siyah ırkta daha erken yaşta ortaya çıkmaktadır Kuzey Avrupa ve Amerika’da, Akdeniz, Latin Amerika ve Ortadoğu ülkelerine göre daha sık görülür Prostat kanseri de (prostat adenokarsinomu) erkeklerde çok sık görülen kötü huylu bir tümördür Erkek üreme organları ve boşaltım sisteminde en sık karşılaşılan tümörlerin başında yer alır Aynı zamanda 50 ile 70 yaşları arasındaki erkeklerde ortaya çıkan tümörler arasında görülme sıklığı bakımından ikinci sırayı alır Prostat kanserinin erken tanısı için düzenli hekim kontrolü önem taşır Bu nedenle 45 yaşın üzerindeki her erkek yıda bir kez düzbağırsak (rektum) yoluyla parmakla prostat muayenesi yaptırmalıdır
İYİ HUYLU PROSTAT BÜYÜMESİ YA DA PROSTAT ADENOMU
Siyek çevresindeki prostat bezinin iyi nucu büyümesi, idrar kesesi çıkışında değişik derecelerde tıkanmaya neden toplanması sonucu şişmeye, idrar kesesinde taş oluşumuna ve böbrek işlevlerinde azalmaya neden olabilir


Nedenleri

İyi huylu prostat büyümesinin nedenleri tam olarak bilinmemekte, ama yaşın ilerlemesiyle birlikte hormon dengesinde ortaya çıkan değişimlere bağlı olduğu düşünülmektedir Sıklığı bu kadar yüksek olduğu için prostat büyümesinin bir hastalık değil, yaşlanmaya bağlı normal bir süreç olduğu da ileri sürülmüştür Androjen ve östrojen hormonlarının prostat büyümesinde rol oynadığı sanılmaktadır Bazı araştırmacılara göre, testosteronun biyolojik açdan etkin bir metabolizma ürünü olan 5 alfadihidrotestosteron, prostatın siyek çevresinde bulunan bölümündeki nodüllerde birikmekte ve yol açtığı uyarıyla buradaki bez hücrelerini aşın çoğalmaya itmektedirProstatla birlikte bağ ve destek dokusu da büyür Bu dokuların büyüme-sinde erbezi ve böbreküstü bezlerinden salgılanan östrojenler etkili olabilir Östrojen ve androjen hormonlarının karşılıklı etkileşimi aşağıda sıralanan sonuçları doğurabilir: 1) Bez ve destek dokularının çoğalmasını doğrudan uyarabilirler

2) Östrojenler, androjenlerin etkisini güçlendirebilir ya da yapımını artırabilir

3) Östrojenler hipofız bezinin prolaktin salgısını uyararak bu hor-monun prostatı etkilemesine yol açabi-lir

4) Androjen-östrojen ilişkisindeki bir dengesizlik prostat büyümesine neden olabilirProstat tümörlerine ilişkin birçok ayrıntı henüz açıklığa kavuşmamıştır Ama ilerleyen yaşla birlikte erkek ve kadın üreme hormonlarının (östrojen ve androjen) miktarı arasındaki dengesizlik, prostat büyümesinde kesinlikle önemli bir etkendir

Belirtileri

Prostat büyümesine bağlı olarak idrar kesesi çıkışının giderek daralması, idrar yapmayla kesenin yeterince boşalmamasına ve çabuk dolmasına yol açar Bu durum sık idrar yapma ve geceleri 2-5′ten çok idrar yapmak için kalkma gibi sonuçlar doğurur İşeme sırasında idrar akımında azalma ve kesilmeler görülür Hasta idrar kesesinin tam boşalmadığını duyumsar İşeme srasındaki duraklamalara ek olarak sonunda bir süre damla damla idrar gelir İdrar kesesinin aşın dolmasına • bağlı idrar kaçırma durumu ortaya çıkabilir Tıkanma sonucu aşırı idrar birikimi böbrek yetmezliğine ve kanda üre artışına (üremi) neden olabilir Ayrıca uzun süreli tıkanmalar, kese duvarında kalınlaşmaya ve girintiler oluşmasına yol açarMakattan parmakla muayenede prostatın esnek ve büyümüş olduğu fark edilir Ama bu yolla muayenede ölçülen büyüklük yanıltıcı sonuçlar verebilir

Tanı

İdrar kesesi çıkışında tıkanmaya neden olan İyi huylu prostat büyümesi, klinik belirti ve bulgulara dayanan ayrıntılı bir inceleme gerektirir Tanıda ilk başvurulan yöntem hastanın diz-dirsek konumuna getirilerek makattan parmakla muayenesidir Bu işlem sırasında prostatın boyutları, yüzeyinin durumu, kıvamı ve çevresine yapışık olup olmadığı değerlendirilir Normal bir prostat kestane iriliğindedir ve yüzeyi pürüzsüzdür Muayenede şiş ve duyarlı bir prostatın bulunması prostat iltihabım düşündürür Taş gibi sert, yüzeyi pürüzlü ve biçimsiz gelişmiş prostat karşısında karsinom ya da seyrek görülen prostat taşlarından kuşkulanılırİyi huylu prostat büyümesi olan hastaların yüzde 30-50 kadarında pros-tata özgü antijen (PSA) düzeylerinde hafif bir artışa rastlanır Bu artış prostaın büyüklüğüne bağlıdır

Tedavi

Tıkanmaya idrar yolu enfeksiyonunun ya da kanda üre artışının eşlik etmesi durumunda böbrek işlevini düzeltmeye yönelik tıbbi tedavi uygulamaya başlanır Hasta tıkanmayı artıran antikoli-nerjik ve adrenerjik ilaçlar alıyorsa, bunlar kesilir ve enfeksiyon tedavi edilir îlerİ derecede tıkanma sonucu idrar kesesi aşırı dolmuşsa, sonda takılarak ya da idrar kesesinin ön duvarından iğneyle girilerek idrar kesesi boşaltılırKronik tıkanması olan ve idrar kesesi aşırı gerilmiş hastalarda boşaltma işlevi yavaş yapılmalıdır Hastalarda idrar yapma güçlüğünü azaltan ya da prostatı küçülten bazı ilaçlar denenmektedirProstat büyümesinin kesin tedavisi cerrahidir

PROSTAT KANSERİ

Prostat kanseri (prostat adenokarsino-mu) 50 yaşın üzerindeki erkeklerde sık görülen kötü huylu bir tümördür Bu hastalığın en sık görüldüğü ülke olan ABD’de her yıl 122 bin prostat kanseri olgusu saptanmaktadır Doğu ülkelerinde ise prostat kanserine oldukça seyrek rastlarur
Tümörün çıkış yeri çoğunlukla prostat bezindeki orta lobun arka bölümüdür Tümör, başlangıç evresinde sert ve çevresinden ayn bir nodul biçimindedir Daha sonra sert ve düzensiz şişlikler halinde bütün prostata ve prostatın çevresindeki yapılara yayılır Sonunda prostat çevresindeki dokulara yapışık bir duruma gelir Sperma keseciklerine, siyeğe, seyrek olarak idrar kesesi ve kalıbağırsağa yayılabilir Prostat kanserinde tümörlerin yüzde 95′i adenokarsinom yapısındadır ve tümör dokusunda düzenli yapı ve boyda hücreler görülür

Nedenleri

Prostat kanserinin nedenlerine İlişkin kesin bir bilgi yoktur Klinik belirtileri ortaya çıkmasından çok sonra başlar İyi huylu prostat büyümesi ile birlikte görülebilir Ama bu durumun her iki tür hastalığın da yaşlı erkeklerde sık görülmesinin bir sonucu olduğu, iyi huylu prostat büyümesi ile prostat kanseri arasında nedensel bir ilişki bulunmadığı düşünülmektedir

Prostat kanserinin görülme sıklığı yüz binde 30 dolayında olmakla birlikte, ırklar arasında büyük ölçüde değişir Yaş, ırk, içsalgı sistemi ve çevre, hastalığın oluşumundaki dört ana etken olarak kabul edilebilir ABD’de beyaz erkeklerde yüz binde 40 ‘a çıkan görülme sıklığı, aynı ülkedeki Siyahlar’da daha yüksektir Japonya’da sıklık yüzbinde 3-4, Çin ve Hong Kong’da yüz binde l’dir ABD’ye göç etmiş Japonlar’da sıklık artmakta, amâ hiçbir zaman beyaz ABD’ liler arasındaki düzeye erişmemektedir



Belirtileri

Prostat kanseri yavaş ilerler ve hiçbir belirti vermeyebilir Hastalığın ileri evelerinde idrar kesesi çıkışında tıkanma, kanlı idrar ve irînb’ idrar gibi belirtiler ortaya çıkabilir Leğen, kaburga ve omur kemiklerine sıçrama, kemik ağrılarına yol açabilir Makattan parmakla muayenede prostatın taş gibi sert ve yüzeyinin pürüzlü oluşu ya da üzerinde nodüller bulunması kötü huylu prostat tümörünü düşündürür Prostat kanseri bölgesel ve uzak lenf bezlerine, deri altına ve kemik iliğine de sıçrayabilir Hastada kilo kaybı gibi genel belirtiler görülebilir- Prostat veremi, granülomatoz (tanecikli) prostat iltihabı ve prostat taşlan gibi hastalıklar ayıncı tamda göz önünde bulundurulmalıdır

Tanı

Parmakla makat (anüs) yolundan muayenede elde edilen bulgular prostat kar-sinomunu düşündürebilir Tanı için siyek, kann ya da rektumdan girip, ultra-sonografı görüntüsünden yararlanarak prostat biyopsisi yapılabilir Alman doku parçasının incelenmesi kesin tanıya yardımcı olur Kanda prostat kökenli yüksek asit fosfataz değerleri ve kemik dokularının taranması metastazlan, yani tümörün öbür organlara geçerek oluşturduğu ikincil tümör odaklarını gösterebilir

Düzbağırsaktan yapılan ultrasonog-rafı incelemesi, bilgisayarlı tomografi, magnetik rezonans görüntülemesi, tüm beden kemik sintigrafisi, kanda prostat tümörüne Özgü belirteçlerin aranması, tamda yarar sağlayan yöntemlerdir

Tedavi
Prostatı bütünüyle çıkarılan ya da ışın tedavisi uygulanan hastalarda on yıl yaşama oram yüzde 65′e yaklaşmaktadır Köklü cerrahi girişim ve ışın tedavisine yanıt vermeyen tümörlerde uzun süreli hormon tedavisi ya da erbezlerinin çıkanlmasıyla hastalık yüzde 85 oranında denetim altına alınabilmektedir Prostat adenokarsinomunda hormon tedavisi, erkek eşey hormonlarının tümörün gelşimini kolaylaştırdığı, kadın eşey hor-monlanmn ise bu gelişimi engellediği varsayımına dayanır Gerçekten östro-jen homonunun uzun süre ağız yoluyla düzenli olarak verilmesi pek çok olguda klinik düzelme sağlar, genellikle tümör kütlesini küçültür ve kemik metastazlarını geriletebilir
tleri evredeki tümörlerde, denetimi güç idrar yolu enfeksiyonlarına sık rastlanır Bu enfeksiyonlarda antibiyotik seçimi, idrar kültürü sonucuna göre yapılmalıdır

Tümörün ilerlemesine bağlı olarak idrar yollannda kanama, kemik metas-tazlanna bağlı kırıklar görülebilir Tümör kuyruksokumu bölgesinde omuriliğe baskı yapıyorsa ışm tedavisi yarar sağlayabilir Tümörün kemik iliğine yayılmasına bağlı olarak hastada kansızlık görülebilir

Prostatın tamamen çıkanlmasına bağlı yan etkilerin başında cinsel iktidarsızlık ve idrar kaçırma gelir Ameliyat sırasında ölüm oranı düşüktür Işın tedavisinde kansızlık, ishal, ağrılı idrar yapma, deri altında bağdoku gelişimi gibi yan etkiler görülebilir Uzun dönemde ortaya çıkan siyek darlığının ise düzenli aralıklarla genişletilmesi gerekebilir Östrojen hormonlarının yan etkileri vücutta su ve tuz tutulması, memelerde büyüme, karaciğer işlevlerinin bozulması ve damar tıkanıklığıdır