Folik asit kullanımı

Bu B grubu suda çözünen vitamin çoğu zaman folik asit ya da folat olarak adlandırılır Oysa bu iki terim birbirinden farklıdır Folik asit viatminin en stabil formunu belirtir ve besin maddelerinde nadiren bulunur Folik asit vitaminin ilaçlarda ve işlenmiş besinlerde bulunan formudur Folat ise doğal maddelerde bulunan şeklidir


Bazı durumlarda vücutta folat eksikliği ortaya çıkabilir Bu durumların en iyi bilineni alkolizmdir Alkol folatın emilimini engelleyerek eksikliğe yol açar Besinler yolu ile yetersiz alınması da bir diğer eksiklik nedenidir Hamilelik ya da kanser gibi hücre bölünme hızının yüksek olduğu durumlarda da vücudun folata olan gereksinimi artacağından eksiklik görülebilir


Belirtileri

Erken dönemde fazla belirti ve yakınma olmaz En erken bulgu kan homosistein düzeylerinde saptanan artıştır Folat eksikliğine en çabuk tepki veren hücreler en hızlı bölünen hücrelerdir Folat düzeyi azaldığında kemik iliğinde hücre bölünmesi bozulur ve az sayıda ama dev boyutta kan hücreleri üretilir Bu durumun sonucu bir kansızlık türü olan megaloblastik anemi adı verilen tablodur Bu hücrelerin oksijen taşıma kapasitesi azaldığı için kansızlığın tipik yakınmaları olan halsizlik, yorgunluk, çarpıntı gibi belirtiler ortaya çıkar


Fetal büyüme ve gelişme hızlı hücre bölünmesi ile karakterize bir dönemdir DNA ve RNA üretimindeki krıtik rolü nedeniyle bu dönemde yeterli folat alımı son derece önemlidir Yapılan araştırmalar hamilelikte yeterli miktarda folik asit alımının bebekte merkezi sinir sitemi anomalileri görülme olasılığını anlamlı ölçüde azaltığını göstermektedir Nöral tüp defekti adı verilen bu merkezi sinir sistemi anomalileri değişik şekillerde ve derecelerde görülebilir En basit formu olan spina bifida da omurgada küçük bir açıklık varken en ileri form olan anensefalide bebeğin kafatası ve beyni gelişmez


Nöral tüp defektleri döllenme sonrası 21 ve 27 günler arasında ortaya çıkmaktadır Bu dönemde kadınların önemli bir kısmı hamile olduklarını fark etmeyebilirler Folik asit desteği alınmadığında nöral tüp defekti görülme olasılığı 2000 doğumda 1 civarındadır Folik asit desteği ile bu oran %50 oranında azaltılabilir Bu etkinin ortaya çıkması için hamile kalmadan 1 ay önce folik asit kullanmaya başlanması gereklidir Ayrıca yarık damak ve bazı kap defekteleri gibi anomalilerin de folat alımındaki azlığa bağlı olduğu ileri sürülmektedir


Nelerde bulunur?


Pek çok besin maddesi folik asit içerir Bunlar:


• Portakal, mandalina, greyfurt gibi narenciye

• Kavun, karpuz

• Fasülye

• Brokoli ve ıspanak gibi yeşil sebzeler

• Fındık

• Karaciğerdir


Dr Alper Mumcu