İstiare |
06-24-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
İstiareTemel öğelerden (benzeyen, kendisine benzetilen) sadece biri söylenerek yapılan benzetmeye istiare denir İstiare, bir sözün benzetme amacıyla, başka bir söz yerine kullanılması olarak da tanımlanabilir "Yuvayı yapan dişi kuştur" Bir atasözü olan bu cümlede,"kadın", "dişi kuş"a benzetilmiş, ancak benzeyen (kadın) kullanılmamıştır Bu bir istiaredir İstiareler ikiye ayrılır: Açık İstiare: Sadece kendisine benzetilen kullanılır Kapalı İstiare: Sadece benzeyen kullanılır ÖRN "Şakaklarıma kar mı yağdı, ne var?" Şakaklardaki beyazlık kar'a benzetilmiş Ancak benzeyen kullanılmamış Bu, açık istiare örneğidir ÖRN "Çatma kurban olayın çehreni ey nazlı hilâl!" Şair, bayrağı kaşlarını çatmış bir insana benzetiyor; ancak "insan" (kendisine benzetilen) dizede açıkça geçmiyor Sadece benzeyen öğesi kullanılmış Bu,kapalı istiare örneğidir NOT: Kapalı istiarelerde yalnız Benzeyenin (özellikte zayıf olanın) kullanıldığını biliyoruz Bu tür benzetmelerde Kendisine Benzetilenin özelliklerinden (benzerlik yönünden) bazıları da ipucu olarak kullanılır ÖRN "Çocuklar okula doğru adeta uçuyorlardı" Çocuklar "kuş"a benzetilmiş,"kuş" değil uçmak eylemi kullanılmıştır ÖRN "Gözlerinden uyku akıyordu" "Uyku" akıcı bir maddeye (mesela suya) benzetilmiştir"Akıyordu" eylemi ipucu olarak kullanılmıştır NOT:Teşhis (Kişileştirme),insan olmayan varlıklara insan niteliği kazandırma,insana ait özellikleri o varlıklara mal etme,insandan diğer varlıklara aktarmadır Her teşhiste,bir kapalı istiare vardır;çünkü bu tür benzetmelerde Kendisine Benzetilen bir insandır ve söylenmemiştir Her Kapalı İstiarede ise Teşhis yoktur ÖRN "Boynu bükük buğdaylar,yağmur özlemiyle gökleri gözlüyorlardı" Burada TEŞHİS ve KAPALI İSTİARE vardır"Buğdaylar" insana benzetilmiş; "özlem çekmek","gözlemek" gibi özellikleri buğdaya mal edilmiştir ÖRNEKLER * "Derinden derine ırmaklar ağlar / Uzaktan uzağa çoban çeşmesi" B: Irmaklar ve çoban çeşmesi KB: İnsan(?) BY: ağlamak(ipucu) TÜR: Kapalı İstiare * "Gece akıp gitti / Çevirin gündüzün sayfalarını" B: gece KB: akıp giden bir madde, su (?) BY: akmak(ipucu) TÜR : Kapalı İstiare * "Gülüm beni terk edecek / Hasretiyle öldürecek" B: sevgili (?) KB: gül TÜR : Açık İstiare * "Nice dolaşık yolları çözdüm bıraktım" B: yollar KB: ip, ip yumağı (?) BY: dolaşık, çözmek (ipucu) TÜR: Kapalı İstiare * "Gönül her çiçekten bal almak ister / Kırıldı kanadıuçamaz oldu" B: gönül KB: arı (?) BY: çiçek,bal almak ve kanadı kırılmak(ipucu) TÜR: Kapalı İstiare |
Konu Araçları | Bu Konuda Ara |
Görünüm Modları |
|