Halı Dokuma Teknikleri -Halı nasıl dokunur - halı dokuma örnekleri

Halı stilleri ve yapılarının geniş bir yelpazesi vardır Kesik havlı halılar (tek rapierli, çift repierli, üç rapierli dokuma yapıları) bukleli halılar, bukle + kesik havlı halılar, sisal görünümlü halılar vBulletin Her türlü halı kendine has özelliliklere ve uygulama alanlarına sahiptir

YÜZ YÜZE HALI DOKUMA (FACE TO FACE WEAWİNG )

Bu teknik ile kesik havlı halılar dokunur Kesik havlı halılar en çok bilinen halı tipidir Desenleri renk adetleriyle karakterize olmuşlardır Yeni stillerin yanında eski stil halılarda bu yöntemle dokunur

1 a Yüz Yüze Halı Dokuma Tekniği

Yüze yüze halı dokuma tekniğine göre iki halı aynı anda dokunur Bir üst halı, bir alt halı Bunu elde etmek için iki ayrı tabanı oluşturan zemin iplikleri ile hav yüzeyini oluşturan iplikler aynı anda dokunur ve üretilen bu yapı yine makine üzerinde bulunan kesme tertibatı ile ortadan kesilerek üçboyutlu yüzeyler olan ‘ÜST HALI ve ALT HALI’ elde edilir

Bu iplik gruplarını birbirine bağlamak için makinede ağırlık oluşturulur Zemin ipliklerini bağlamak için gerekli ağızlık oluşturulur Zemin ipliklerini bağlamak için gerekli ağızlık ‘Cam Dısc’ makinesi ile oluşturulurken, hav iplikleri için gerekli ağızlık jakar makinası ile oluşturur Cam disk makinesinin kullanılması çerçevelerin kesişim noktalarını bağımsız olarak ayarlamaya imkân verir Bu farklı kalitelerin dokunması için gerekli olabilecek bir ayardır Oluşan ağızlığa atkı atıldıktan sonra, atılan bu atkı ipi tarak hareket mekanizması ile halıya sıkıştırılır Aynı çerçevelerden verilen zemin ipliklerinin tüketimi de kendi içinde aynıdır ve bu iplikler ‘Çözgü leventlerinden verilir Hav ipliklerinin tüketimi dokunan desenin renklerine göre farklılıklar gösterir ve bu yüzden hav iplikleri dokuma makinesi arkasında bulunan hav iplik bobinlerinin dizildiği ‘çağlık’ dan verilir Tarak, tarak dişlerine bölünmüştür Her tarak dişi de sadece bir hav ipliği üst ve alt halı arasında hav ilmesi oluşturulur (çift noktalı stillerde aynı tarak dişinde 1 den fazla iplik, ilme oluşturabilir) Kullanılmayan iplikler üst ve alt zeminler içinde dokunur Bu tekniğe “enkorpove ölü iplikler” ismi verilir Eski tekniklerde kullanılmayan bu iplikler halının sırtında yüzerek gidiyordu ve yine başka bir makine ile halı sırtında yolunarak uzaklaştırılıyordu Kullanılmayan ipliklerin halı içine gizlenerek gitmesinin çeşitli avantajları vardır - Üst ve alt halılar tamamen birbirinin aynısıdır - Kullanılmayan ipliklerin halıdan uzaklaştırılması için ikinci bir operasyon gerekmez - İplik kaybı yoktur Kullanılmayan ipliklerde halı içinde gider - Halı içinde gizlenerek giden ipliklerden ötürü ağırlaşan halıdaki kilo artışı atkı sıklığını düşürmeye imkân verir ( Bu da üretimin artmasına olanak verir)

1 b - Dokuma Yapıları

Her makine devrinde açılan ağızlığa atılan atkı adedine göre; hav ipliklerinin hareketi ( jakar ile programlanan) ve zemin ipliklerinin hareketleri (cam disc makinesi ile belirlenen) ile farklı dokuma yapılan elde edilebilir En önemli dokuma yapılan bundan sonraki bölümde özetlenecektir

1B - 1 TEK RAPİERLİ DOKUMA YAPILARI (TEK SHOT)

Tek rapierli dokuma yapılarında her makine devrinde 1 atkı atılır Atkılar değişimli olarak sırasıyla alt ve üst halılara atılır Bu yol ile her atkı atılışında bir hav ilme sırası oluşur Bu dokuma tekniği sık halıların dokunmasına çok iyi adapte edilmiştir(200 000 den 1000 000 halı ilmesi /m2 ) en son geliştirilen makinelerde 2500 000 noktalı halılar dokumak mümkündür Her atkı ipliği üzerinde bir hav ilmeği sırası elde edilen bu tek rapierli dokuma yapısına “1/1V” ismi verilir En çok kullanılan dokuma yapıları ‘1/1V ölü iplikler enkorpave’ Ve ‘1/1V ölü iplikler floatings’ dir

Her iki yapı da ölü ipliklerin halı içinde gizlenerek gittiği ve sırt yolmaya ihtiyaç duyulmayan ‘Enkorpore ölü hav tekniğine göre dokunur Bu yapıların her biri için zemin 4x (1/1) ya da 4×(2/2)+2×(1/1) olabilir Bunun sonucu atkıların birbiri üzerinden kolayca kayabileceği yüksek sıklıktaki halılarda kullanılır

1B2 ÇİFT RAPİERLİ DOKUMA YAPILARI (ÇİFT SHOT)

Çift rapierli dokuma yapılarında; iki rapier, iki atkıyı, bir alt halı ağızlığına, bir üst halı ağızlığına aynı anda yerleştirilir Bu yol ile hav ilmesi her iki devirde bir tamamlanır Bu nedenle bu yapı ½ V olarak isimlendirilir İki ayrı ağızlık oluştuğu için üst ve alt halı zemin iplikleri arasında çaprazlama olması önlenir Çift rapierli dokuma yapı yapılarında hav yüksekliğini kontrol etmek amacıyla her tarak dişine istenilen hav yüksekliğine göre lansetler konabilir

V de iki ana örgü yapısından bahsedilebilir Sırtta dokunan ½ V ve sırtta dokunmayan 1/2V Her ikisinde 4×(1/1) ya da (4×2/2)+ 2×(1/1) zeminlerde dokunabilir Halılar çoğunlukta, sırtta dokunan 1/2 v ile üretilir Bu yapı ile desen halının sırtında görülür Hav iplikleri daha iyi sabitlenir ve geniş bir aralıktaki kaliteler dokunabilir (80000 den 500000 hav ilmesi / m2 ) 1+1/2 V ise, yeni bir örgü yapısıdır Ve 1/1 (tek shot) ½ V (çift shot) nin kombinasyonundan ortaya çıkmıştır

Bu örgü yapısını göstermektir Enkorpave ölü iplikler tamamıyla halının içinde gizlidir Ve bu çok güzel hav sabitlemesi sağladığı gibi gayet güzel bir halı sırtı elde edilmesine yardımcı olur 4×(4/4)+2×(3/1) zemin yapısı ile yüksek hav sıklıkları dokumak mümkün olabilir Aynı zemin yapısı ½ V için de kullanılabilir

1 - B 3- ÜÇ RAPİERLİ DOKUMA YAPILARI (ÜÇ SHOT)

Üç rapierli dokuma yapılan üç rapieri olan makinelerde dokunur Her makine devrinde üç atkı yerleştirebilir İki halı aynı anda dokunurken, biri alt halı, biri üst halıya ait olan iki ağızlık oluşturulur En çok kullanılan üç rapier örgü yapıları aşağıdaki gibidir:

2/3 V

Her makine devrinde üç atkı yerleştirilir İlk makine devri esnasında iki atkı üst halı, bir atkı alt halıya, bir sonraki makine devrinde 1 atkı üst halı, iki atkı alt halıya atılır Bu yolla iki atkı etrafında bir hav ilmesi oluşur Bazen daha iyi bir yüzey ve daha iyi bir hav ilmesi sabitlenmesi için orta rapier’e daha ince numarada atkı takılabilir Bu örgü yapısı iki rapierli makinelerde dokunan eski 3 shot’lu örgü yapısına göre %50’den daha fazla üretim sağlar Eskiden üç makine devrinde bir hav sırası oluştuşuyorken bugün iki devirde bir hav sırası elde edilebilmektedir

2/2 V

Her makine devrinde 2 atkı yerleştirilir İlk makine devri esnasında iki atkı üst halı ağızlığına, sonraki makine devrinde iki atkı alt halı ağızlığına yerleştirilir Bu yapıyı oluşturmak için dış rapierler alternatifli olarak hareketsiz kalarak atkı transferinde bulunmazlar Bu yol ile hav ilmeği iki atkı etrafında oluşur 1+2/3 V Bu örgü yapısı önce iki atkının, sonra tek atkının etrafında hav ilmesinin oluştuğu yeni bir örgü yapısıdır 9 Enkorpove ölü iplikler dolgu ipliklerinin üzerinde gizlenerek gittikleri için her ilme sırası gayet iyi sabitlenir ve halı sırtı gayet temiz görünür 1 +23V özellikle yüksek hav sıklıkları için uygundur(örn:1000000inç m2)

1B4 ÖZEL DOKUMA YAPILARI

Kesik havlı ve zemin efekti kombinasyonlu halılardır (bkz resim10) RESİM 10 Bu tip halılarda hav oluşturan iplikler zemin üzerinde yüzüp belli aralıklarda bağlantı yaparak efekt oluştururlar
SİSAL GÖRÜNÜMLÜ HALI DOKUMA

Kesik havlı ve zemin efekti kombinasyonlu halılardır (bkz resim10) RESİM 10 Bu tip halılarda hav oluşturan iplikler zemin üzerinde yüzüp belli aralıklarda bağlantı yaparak efekt oluştururlar

2-SİSAL GÖRÜNÜMLÜ HALI DOKUMA

Sisal görünümlü halılar, doğaya artan ilgi ve eğilimi takip eden, doğal görünümlü, doğal renklere sahip (bej, kahverengi,siyah, beyaz) yeni tür bir halıdır Sisal halılar çoğunlukla polipropilen ve yünden yapılmış bir yüzeye sahip olmalarına karşın, sisal gibi görünürler Duvardan duvara olarak kullanılabildiği gibi parça halı olarak da kullanılır

2 ASİSAL GÖRÜNÜMLÜ HALI DOKUMA TEKNİĞİ:

Sisal görünümlü halılar genelde az sayıda renk kullanırlar Yüzey bir ya da birden fazla kalın atkı iplikleri üzerinde oluşan buklelerden meydana gelir Bu kalın atkılar halıya kabartma görüntüsü verir(bkz resim 11) RESİM 11 Boyalı atkı ipi kullanılarak halıya ilave bir efekt katılabilir Hav iplikleri : polipropilen, akrilik, yün olabilir Sisal görünümlü halılar üç rapierli makinelerde, yüz yüze dokumaya yarayan bir teknik ile kunurlar Üst ve alt halılar birbirine bağlı değildir dolayısıyla hav kesme tertibatı gerekmez Üç rapier aynı anda üç atkı yerleştirir Üst rapier üst halının zemine bir atkı atar, alt rapier alt halının zeminine bir atkı atar Orta rapier, alternatifli olarak alt ve üst halıya kalın atkı atarak kabartma görünümünün oluşmasına ve sisal görünümlü halının oluşmasına olarak tanır
WİRE HALI DOKUMA TEKNİĞİ (VERJLİ HALI DOKUMA)

Bu çok bilinen bir dokuma tekniğidir Yüksek kaliteli, bukle, ke**** hav ya da her ikisinin kombinasyonları ile duvardan duvara halı dokumada kullanılır

3 -a - Wire(Verjli) Halı Dokuma Tekniği

Bu dokuma tekniğinde, bukle ya da havlar daha sonra çıkarılacak olan metal çubuklar üzerinde oluşur (Her iki devirde, atkı yönünde, açılan ağızlığa yerleştirilir Çubukların çıkarılması esnasında eğer, çubuk üzerinde bıçak varsa kesik hav” yoksa “bukle” görünümü elde edilir Wire halılar tek yüzlüdür Jakar makinesi ilavesiyle yazı logo vs dokunabilir Bu teknikle üretilen halılarda hav görünümü makine eninde her noktada aynıdır Vardiyalarda dokunan halılar arasında farklılık görülmez Farklı dokuma örgüleri bu halı içinde geçerlidir, sırtta dokunan, hav sırtta dokunmayan hav uzun- kısa bukle, sık seyrek efekt farklı zemin örgüleri kesik-bukle hav vBulletin…
BUKLE HAVLI HALI DOKUMA

Bu teknik, yüksek hızlarda bukleli halı dokumak için yakın zamanlarda geliştirilmiş bir dokuma tekniğidir Duvardan duvara halı olarak kullanıldığı gibi, parça halı olarak da üretilir

4-a Bukle Havlı Halı Dokuma Tekniği

Bukle havlı halılar iki rapierli makinelerde dokunurlar Resimde deen çok kullanılan örgü yapısı görülebilir: Alt rapierler zemin için atkı yerleştirirler Üst rapierler her iki atkıda bir lansetlerin üzerine geçici atkıları yerleştirirler Lansetler, buklenin yüksekliğini belirler Hav iplikleri geçici olarak atılan bu atkıların etrafında bukleleri oluşturur Bukleler oluştuktan sonra bu geçici atkılar ortadan kesilerek makinenin her iki yanında çekilerek çıkarılır Bukle oluşumu için araya wire makinelerinde olduğu gibi herhangi bir çubuk atılmadığı için bu makinelerin hızı wire makinelerinden üç kat daha fazladır Doğal ya da insan yapısı ipler (polipropilen, akrilik yün vBulletin) kullanılabilir Wire makinelerinde çubukların çıkarılması esnasında sıcaklık oluşabileceği için, sıcaklığa hassas iplikler eriyebileceği için kullanılmazlar
AKSMİNSTER HALI DOKUMA TEKNİĞİ Aksminster halı dokuma tekniğinde; jakar makinesi tarafında belirlenen çalışacak iplikleri, griperler tek tek alarak dokunmuş zeminin içine yerleştirirler Aksminster halılarda, sadece hav ilmeleri kullanıldığı için enkarpove de giden ölü iplikler bulunmaz Resimde de tipik bir aksminster örgüsü görülmektedirÜyeler Görebilir ]