Guatr:Alm.Kropf (m) .Struma (f).Fr.Goitre (m).İng.Goiter.goitre

guatr:AlmKropf (m) Struma (f)FrGoitre (m)İngGoitergoitre




Troit bezinin büyümesiGenel olarak tiroit bezinin her türlü büyümesine guatr denilmesi adet olmuşsa da,gerçekte guatr denince tiroit bezinin iltihabı olmayan,normal fonksiyonlu(normal miktarda hormon salgılaması)ve habis olmayan büyümeleri kastedilmektedirYani: tiroit bezinin aşırı hormon salgılaması,tiroit kanserleri ve tiroit iltihapları bu tarifin dışında kalmıştırBu tarif, yurdumuzda basit guatr olarak da ifade edilmektedirFakat bu basit kelimesi,birçok hekimde ve hastalarda,hastalığın önemi konusunda,yanlış bir intiba uyandırarak hastalığın küçümsenmesine ve tedavisinde ihmallere ve gecikmelere yol açmaktadırBöylece ilaç tedavisiyle iyileşmesi mümkün olan bir guatr, giderek büyümekte, cerrahi tedaviyi gerektiren bir hal almakta, bazı tiroit yumruları kanserleşmekte veya zehirli guatr(hipertirioidi)haline dönüşmektedir
Guatr,bir bölge halkında yaygın olarak bulunursa, endemik guatrdan; şayet tek tük vakalar halinde olursa sporadik guatrdan bahsedilir Tiroit bezi hastalıkları yurdumuzda sıktır Genel nüfüsun%7'si oranında endemik guatr söz konusudurmemleketimizde en çok Kastamonu çevresinde görülür




Guatr sebepleri: Tiroit bezinde, tiroit hormonunun yapımı, çeşitli sebeplere bağlı olarak azalırsa beyinde yer alan hipofiz bezinin tiroidi uyarıcı hormonunun salgılanması giderek artar ve bu hormon tiroit bezini büyüterek, neticede guatr meydana gelmiş olurGuatrın meydana gelmesinde en mühim husus, iyot yetersizliğidirFakat bundan başka diğer bir takım sebepler de rol oynamaktadırÇünkü, guatr bölgelerinde, koruyucu olarak iyot verilmişse de, guatr tamamen önlenememiştirGuatr teşekkülüne yol açan maddelere guatrojen maddeler denilmektedir Kara lahana,turp,şalgam,soya fasulyesi, karnabahar,havuç soğan,sarmısak gibi sebzeler,tiyourasil,sülfonamid,PAS gibi ilaçlar,aşırı kalsiyum ve flor,vitamin A yetersizliği, gebelik,lohusalık dönemleri,ruhi sıkıntı ve gerginlikler ve tiroit bezinde doğuştan mevcut olan enzim noksanlıkları, guatr sebepleri arasında sayılabilirYurdumuzda 4 milyon civarında bulunan endemik guatr vakalarının %90 kadarını teşkil etmektedir

Endemik guatrın şu tehlikeleri olabilir: Giderek büyüyerek nefes borusuna komşu damar ve sinirler üzerine baskı yapabilirlerKanserleşme ihtimalleri vardırİltihaplanabilirlerTiroit bezi içinde kanama yapabilirlerZehirli guatr ( hipertiroidizm)haline dönüşebilirler veya tiroit hormonu yetersizliği de söz konusu olabilir

Endemik guatr iki şekilde görülür; diffüz (yaygın) guatrve nodüler (yumrulu)guatrBunlar tek veya çift taraflı,damarlı veya damarsız sert veya yumuşak,hareketli veya sabit,ağrılı veya ağrısız olabilirDiffüz guatrda,tiroit bezi oldukça muntazam,elastiki ve düz bir halde hissedilmektedir

Nodüler guatr oldukça mühimdirÇünkü bunların kanser olma ihtimalleri ,zehirli guatr haline dönüşme gibi tehlikeleri,diffüz guatrdan çok daha fazladırNodüler guatr da ya tek bir nodül (yumru) veya çok sayıda nodül sözkonusudur

Endemik guatrlı hastaların çoğu belirti vermezİlk belirtiler boynun genişlemesi veya boyunda bir kitlenin hissedilmesi ile olurBu kitle yutkunmakla hareketlidirBazan baskı belirtileri olarak nefes almada zorluk,yutma güçlüğü,ses kısıklığı bulunabilir

Guatrın varlığı görerek ,elleyerek belirlendikten sonra gerekli radyolojik ve kan tetkikleri yol gösterici olabilir

Bir de dalan guatr (halk arasında iç guatr da denilmektedir)vardır ki bunda,tiroit bezi normal yerinden daha aşağı seviyelere inerek,sternumun (iman tahtası) arkasında bulunurBu guatr genişleyerek,nefes borusu üzerine baskı yapar ve böylece belirli pozisyonlarda bu baskı artarak nefes darlığına,boyunda ve yüzde bulunan toplar damarlarda genişlemelere yol açar

TEDAVİ

1DİFFÜZ GUATR;

Hastaya ağız yoluyla belirli dozlarda tiroid hormonu verilerek,tiroit bezinin büyümesine sebeb olan durumu gidermek amaçlanırTedavi süresi alınan cevaba göre değişmekte olup,bazan hayat boyu sürmektedir

İlaç tedavisine cevap vermeyen ,etraf doku ve organlar üzerine baskı yapan veya büyük hacimlere varan diffüz guatr vakalarında ameliyat gereklidir

2NODÜLER GUATR;

Hem tehlike potansiyellerinin yüksek oluşu ve hem de ilaç tedavisine pek iyi cevap vermediklerinden bunların tedavisi,esas itibariyle cerrahidir

Bu gayeyle memleketimizde iyotlu tuz kullanılmaktadırGünde 3 gram iyotlu tuz,vücut için gerekli iyodu sağlamaktadırİyotlu tuz kullanımında en mühim nokta,bu tuzun guatr olanlara verilmemesidirÇünkü iyotlu tuz,meydana gelmiş olan guatrı tedavi etmezAncak henüz guatrı olmayan genç nesillerde guatrın meydana gelmesini önlemede yardımcı olurHele,40 yaşın üzerinde olan ve nodüler guatrı bulunanlara verilirse zehirli guatra yol açabilir



Kaynak:Yeni Rehber Ansiklopedisi cilt 8 sayfa 121-122 frmsinsinet için yazılmıştır