Söke, Tarihi, Yüzölçümü, Ekonomisi, Nüfusu, Komşuları

SÖKE



Söke,Ege Bölgesi'nde ,Aydın iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kentYüzölçümü 1356 km2 (1989) olan Söke ilçesi doğuda Koçarlı,güneyde Muğla ili ve Yenihisar ilçesi,batıda Ege Denizi,kuzeybatıda Kuşadası,kuzeyde de Germencik ilçeleriyle çevrilidir

Büyük bölümü alçak düzlüklerden oluşan ilçe toprakları ilin batı kesiminde yer alırGüneydoğu kesimini Beşparmak Dağı,kuzey ve kuzeybatı kesimini de Aydın Dağlarının batı uzantısı olan Samsun ( Dilek ) Dağı engebelendirirSamsun Dağının yüksek kesimleri kuzeybatıda kuzeybatıda doğal sınır oluştururBu toprakların sularını toplayan Büyük Menderes Irmağı ilçenin batı kıyısında denize dökülürMenderes ırmağının taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluşan Büyük Menderes Ovasının batı kesimi ilçe sınırları içindedirEğimin çok az olması nedeniyle ırmağın sık sık yatak değiştirdiği bu düzlükler Aşağı Büyük Menderes Ovası,Balat Ovası ya da Söke Ovası adıyla anılırIrmak deltasının kıyısında ,ırmağın önünün kıyı kordonlarıyla kapanması sonucunda oluşan Deringöl ve Dil Gölü olarak bilinen Karine Gölü adlı lagünler vardırBafa Gölünün batı kesimi ilçe sınırları içinde yer alırEşsiz doğal güzelliklere sahip ilçe kıyılarında Dilek Yarımadasından başka önemli çıkıntı DüzburundurKıyı açığında yer alan başlıca kara parçaları ise Dil AdalarıdırBu kıyılarda turizm açısından önem taşıyan doğal plajlar vardır

İlçe halkının yarısına yakını nüfusu çoğunlukla bini aşan büyük köylerde yaşar ve geçimini genellikle tarımdan sağlarSöke Ovası sulak ve zengin bir tarım alanıdırÇevresi ziytinliklerle kaplı olan bu topraklarda en çok yetiştirilen bitkisel ürünler pamuk,çiğit,buğday,mısır,ayçiçeği ve incirdirBol miktarda zeytin,sebze ve meyvelerle az miktarda yerfıstığı da yetiştirilen ilçede tütün üretimi eski önemini yitirmektedirOrmancılık ve tatlı su balıkçılığı ilçenin gelir kaynakları arasında yer alırBaşlıca sanayi kuruluşları çimento,bitkisel yağ,tarım araçları,tuğla ve kiremit fabrikalarıdırDokumacılık yapılan ve orman ürünleri işlenen ilçede bir küçük sanayi sitesi vardır



İlçenin başlıca ekonomik etkinliklerinden biri de son yıllarda önemli gelişmeler gösteren turizmdirTaş Burnu yöresinde bir orman içi dinlenme yeri kurulmuşturDoğal bitki örtüsü makilerden oluşan ilçenin yüksek kesimlerinde kızıl çam ormanları vardırKızıl çam topluluklarının kıyıdan başladığı Dilek Yarımadası Milli Park'ının güney kesimi ilçe sınırları içinde kalırBu kesimde uzanan Karine kumsalları önemli bir turistik yöredirSöke ilçesi yeraltı kaynakları açısından da oldukça zengin sayılırİlçe topraklarında demir,çimento hammaddesi,linyit,mermer ve zımpara taşı içeren cevher yatakları vardır

Kaynak:AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir

Çok eski bir yerleşme alanı olan Söke yöresi,İÖ 12yüzyılda Karların yurduyduKarya'nın kuzey kesiminde yer alan bu topraklara İÖ 11VE 10yüzyılda Yunanistan'dan gelen İonlar bu yörede Miletos Myus ve Priene kentlerini kurduİÖ 6yüzyılda Lidya'nın ,daha sonra da Preslerin egemenliği altına giren yöredeki kentler önemli birer ticaret merkezi olarak zenginleştiYöre İÖ 4yüzyıl sonlarında Makedonyalıların daha sonra Selevkosların,İÖ 1yüzyıl başlarında da Pergamon ( Bergama ) Krallığı'nın yönetimine girdiİÖ 130'da ise Roma'ya bağlandıBizans döneminde 11yüzyıl başlarında Samos Theması'nın sınırları içinde kalan bu topraklar bir süre Anadolu Selçukluları ile Bizanslılar arasında el değiştirdikten sonra 13yüzyıl sonlarında Menteşeoğulları tarafından alındıKuzey kesimi 14yüzyıl başında Aydınoğullarının egemenliği altına girdi1390'da ise IBeyazıd (Yıldırım) tarafından ele geçirildi1402'den sonra Timur'un gene Aydınoğulları ile Meşteşeoğullarına verdiği Söke yöresi,1426'da Osmanlı topraklarına katıldıHalkının bir bölümü Rumlardan oluşan yöre 17 Mayıs 1919'da İtalyanlar tarafından işgal edildi22 Nisan 1922'de İtalyanların boşaltmasıyla başlayan Yunan işgali 6 Eylül 1922'ye değin sürdü

Eskiden Maindropolis ve Sokai olarak adlandırılan yerleşme,Anadolu Selçukluları döneminde Akçaşehir adıyla anılıyorduAydınoğullarını oluşturan Türkmen aşiretlerinden birinin reisi olan Süleyman Şah ,bu yerleşmeye dedesi Söke Bey'in adını verdiMenteşeoğullarının merkezi olan Söke,Osmanlı döneminde bir süre Menteşe,sonra da Sığla sancaklarının merkeziydi1864'te Sığla sancak merkezi İzmir'e taşınınca,kaza merkezi oldu1868'de Aydın sancağına bağlanan Söke,15 Mayıs 1919'da İzmir işgal edilince gene sancak merkezi yapıldı22 Nisan 1922'de Yunanlılar tarafından işgal edilince Sancak merkezi Çine'ye taşındı

Söke Çayının iki yakasında kurulmuş olan kentİlçenin kuzey kesiminde yer alır1990'da Aydın ve Nazilli'den sonra ilin en büyük üçüncü kentiydiÇevresindeki zengin tarım alanlarında elde edilen ürünlerin pazarlandığı önemli bir ticaret merkezi olan kent,Ortaklar 'dan ayrılan bir hatla İzmir-Aydın Demiryolu'na bağlanırİzmir'i Anadolu'nun güneybatısında yer alan önemli turizm merkezlerine bağlayan yol da kent yakınından geçerİl merkezi Aydın'a 50 kmuzaklıkta olan kent ile çevresine hizmet veren başlıca sağlık kurumu Söke Devlet Hastanesi'dir

Söke ilçesi tarihsel yapılar açısından oldukça zengindirMyus ve Priene ilkçağ kent kalıntıları ilçe sınırları içindedirEskiden Söke ilçesi sınırları içinde olan Didyma günümüzde,yeni kurulan Yenihisar ilçesindedirÖteki tarihsel yapılar,İlyas Ağa Camisi olarak da bilinen Koca Camisi,Cuma Camisi olarak da bilinen İlyas Bey Camisi (1403-04) ,Hacı Ziya Bey Camisidir(1896)

Söke Belediyesi 1891'de kurulmuşturNüfus (1990) ilçe 119750 ,kent50866



Kaynak:AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir