Meğer Miniatürk Münif Paşa'nın Projesiymiş

Türkiye'nin ilk minyatür parkı 2003 yılında İstanbul'da açılmıştı Türkiye ve Osmanlı coğrafyasından seçilmiş eserlerin 1/25 ölçekli maketlerinin yer aldığı Miniatürk'ün projesi meğer 19 yüzyılda ortaya konmuş

Dr Ali Budak'ın 1453 dergisindeki yazısına göre, Münif Paşa "Minyatür bir Osmanlı Devleti Parkı" kurulmasını önermiş ve kurulacağı alanın özelliklerinden parkın maliyetine kadar birçok ayrıntıdan bahsetmiş

Sadece İstanbulluların değil tüm Türkiye'nin beğenerek gezdiği minyatür park(Miniatürk), meğer Münif Paşa'nın projesiymiş Dr Ali Budak, bugünkü "minyatür park" konseptinin dünyada ilk kez Münif Paşa tarafından önerildiğini belirtiyor Budak'ın İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ tarafından yayınlanan 1453 Kültür ve Sanat Dergisi'nde kaleme aldığı makaleye göre Paşa, bu projeyi dünyada hiçbir örneğinin bulunmadığı 19 yüzyılda sunmuş

Münif Paşa "Minyatür bir Osmanlı Devleti Parkı" önerisini yaparken kurulacağı alanın özelliklerinden parkın maliyeti ve Osmanlı'ya kazandıracağı gelirden de ayrıntılarıyla bahsetmiş Budak, pek çok kaynaktan derleyerek kaleme aldığı yazısına, Münif Paşa'nın çok yönlü kişiliği ve engin birikimini anlatarak başlamış Yazıda, Paşa'nın, II Abdülhamid döneminin eğitim siyasetini belirlemiş etkili bir devlet adamı, halkçı bir gazeteci ve gerçek bir sivil toplum önderi olduğu, yazdığı gazeteler, çevirdiği yayınlar ve örgütlediği cemiyetler örnek gösterilerek anlatılıyor

Münif Paşa, elyazması belgede, projenin ayrıntılarına da vermiş Buna göre, Paşa'nın "Minyatür Parkı" üç bin metre genişliğinde, dikdörtgen bir alan üzerine kurulacak; Avrupa, Asya ve Afrika'daki Osmanlı İmparatorluğu topraklarını kapsayacak Projede, Osmanlı'nın hangi devletlerle komşu olduğunun anlaşılması için söz konusu devletlerin topraklarının bir miktarı da parkta gösterilecek Denizler, ırmaklar, dağlar ve ormanların da gösterildiği projede denizler ve göllerin havuz şeklinde yapılıp deniz suyuyla doldurulacağı, ırmakların küçük mecralar halinde gösterilerek içinden tatlı su akıtılacağı belirtilmiş

Münif Paşa, Minyatür Osmanlı Devleti Parkı projesinin orijinal bir düşünce olduğunu da ifade ederek böyle bir parkın Saltanat'ın şanını yükselteceğini ve yine bu park sayesinde dünyada güzel bir yakınlaşma olacağını ifade etmiş Projesinin finansmanı ile ilgili de çalışma yapan Münif Paşa, ziyaretçilerden makul miktarda ücret alınacağını ve bu gelirin parkın işletme giderlerini karşılayacağını belirtmiş

***

Münif Paşa'nın kendi el yazısıyla, Minyatür Osmanlı Devleti parkı projesi

Münif Paşa'nın diğer teklifleri

Münif Paşa'nın, çalışmanın ve üretimin artırılabilmesi için ilk teklifi sokakların aydınlatılması Bunun, hâlihazırda geceleri âtıl durumda olan büyük bir iş gücünü harekete geçireceğini düşünüyor

Paşa'nın ikinci teklifi yolların düzeltilmesiyle ilgili Böylece hem yayalar rahat yürüyecek hem arabalar hızlı yol alabilecek hem de nakliye giderleri azalarak ticaret gelişecek Nakliye işleri için şehirde bulunan binlerce hamal kendilerine ihtiyaç kalmayacağı için köylerine dönecek, böylece kent rahatlayacak Münif Paşa'nın üçüncü teklifi ise karışıklıkların önlenmesi ve tariflerin düzgün yapılabilmesi için, caddelerin isimlendirilmesi ve konutlarla dükkânların numaralandırılması

Münif Paşa, İstanbul'a yeni bir düzen verilmesini de istiyor Paşa, işe eski usûl ahşap yapılar, dar sokaklar ve uygunsuz kaldırımlardan başlanmasını istiyor

Şehir içinde kolaylıkla gezilebilmeli, kötü kokular ve manzaralarla halkın rahatsızlık duyacağı her şey ortadan kaldırılmalı, görüntüsüyle zevk veren yapılar hızla çoğaltılmalı

Divan yolu caddesi açılmalı

Paşa'nın İstanbul'la ilgili bir başka somut önerisi ise; Karaköy Köprüsü'nden Babıâli'ye varacak ve oradan da Aksaray üzerinden Topkapı'ya uzanacak bir divan yolu caddesi açılması İki tarafında muntazam kargir evlerin yer alacağı, kanalizasyon ve gaz borularının içinden geçeceği böyle büyük ve geniş bir cadde, iş hayatını da çok olumlu etkileyecek

***

MÜNİF PAŞA KİM?

Münif Paşa(1830-1910), çok yönlü kişiliği ve engin birikimiyle XIX yüzyılın ikinci yarısına damgasını vurmuş birkaç Osmanlı aydınından biri Edebi tarafı bir yana, hem II Abdülhamid devrinin eğitim siyasetini belirlemiş etkili bir devlet adamı hem de öncü bir mütercim, halkçı bir gazeteci ve gerçek bir sivil toplum önderi Münif Paşa'nın felsefe ve aydınlanma alanındaki kitapları onu, Tanzimat sonrası düşünce hayatının topluma yol açıcı önderleri arasına sokmuş

ÖZGE YALIN