Atatürk'ün Çalışma Arkadaşları Ve Hayatları

İzzettin Çalışlar (1882-1951)

1882’de Yanya’da dünyaya geldi Ataullah Bey’in oğludur Fatih Askeri Rüştiyesi’ni ve Mühendishane İdadisi’ni bitirdi 13 Şubat 1901’de Mühendishane-i Berri-i Humayuna (Topçu Harbiyesi) girdi 1 Eylül 1903’te Mühendishane-i Berri-i Humayunu bitirdi 26 Eylül 1906’da Harp Akademisi’nden Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu 3 Orduya tayin edildi Kasım 1908’de Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oldu

31 Mart Vakası üzerine oluşturulan Hareket Ordusunun 1 Mürettep Tümen Kurmay Başkanlığını yaptı 27 Aralık 1911’de 5 Kolordu Kurmaylığı’na tayin edildi Bu görevde iken Komanova, Pirlepe, Manastır Muharebelerinde bulundu Edirne’nin geri alınmasına yönelik harekata katıldı 12 Nisan 1914’de rütbesi Binbaşılığa yükseltildi 11 Mart 1915’de 19 Tümen Kurmay Başkanlığına atandı 16 Ağustos 1915’de Anafartalar Grubu Kurmay Başkanlığı’na verildi Arıburnu ve Anafartalar Grubu Muharebelerinde yararlıklar gösterdi 21 Şubat 1916’da, 16 Kolordu Kurmay Başkanlığı’na verilerek Kafkas Cephesi’nde bulundu 14 Eylül 1916’da Kaymakam (Yarbay) nasbedildi 16 Haziran 1917’de 2 Ordu Kurmay Başkanlığına, 5 Kasım 1918’de, Şube Müdürlüğünde istihdam edilmek üzere Genel Karargah Kurmaylığı’na atandı

1 Temmuz 1920’de Mudanya’ya çıkarak Milli Mücadeleye katıldı 10 Ocak 1921’de Miralay (Albay) nasbedildi I, II Gediz, Kütahya ve İkinci İnönü Muharebeleri’ne katıldı 4 Mayıs 1921’de I Grup Komutanı olarak Eskişehir ve Sakarya Muharebelerinde bulundu 1921’de I Kolordu Komutanı oldu 31 Ağustos 1922’de Dumlupınar Muharebesindeki yararlılarından ötürü rütbesi Mirlivalığa (Tuğgeneral) yükseltildi 23 Temmuz 1923’te İzmir Askeri Mahkeme Üyesi olarak atandı

TBMM II Devresinde Aydın milletvekili olarak meclise girdi 31 Ekim 1924’te askerliği tercih ederek mebusluktan istifa etti 20 Haziran 1925’te 3 Ordu Müfettişliğine tayin edildi 30 Ağustos 1926’da Ferik (Orgeneral) atandı 1930 ve 1932’de tedavi amacıyla Avrupa’da ve İstanbul’da bulundu 30 Ağustos 1930’da I Ferik (Orgeneral) nasbedildi 22 Kasım 1933’te 2 Ordu Müfettişliği’ne atandı 6 Eylül 1938’de Almanya’da yapılacak manevraları izlemek için görevlendirildi 20 Aralık 1930’da kendi isteği ile emekli oldu VI, VII Dönem Muğla, VIII Dönem Balıkesir’den milletvekili olan İzzettin Çalışlar 1951’de öldü

Askerlik hayatındaki başarılarından dolayı birçok nişan ve madalyalar ile ödüllendirilen, Almanca, Fransızca ve Rumca bilen İzzettin Çalışların, “Büyük Harbin Üçüncü Senesinde Mustafa Kemal”, “II İnönü Muharebelerinde 61 Fırka”, “61 Fırkanın Gediz ve Kütahya Muharebeleri”, “Sakarya Meydan Muharebesinde I Grup”, “Sakarya’dan İzmir’e kadar I Kolordu” başlıklı eserleri ile Balkan, Birinci Dünya Savaşı ve İstiklâl Harbi sıralarında tuttuğu günlükleri “On Yıllık Savaşın Günlüğü” ve “Atatürk’le İkibuçuk Yıl” adı altında yayınlanmıştır

Kazım Karabekir

Atatürk’ün Çalışma Arkadaşlarından Kazım Karabekir Paşa’nın Hayatı

1882’de İstanbul’da doğdu Mehmet Emin Paşa’nın oğludur İlköğrenimini İstanbul, Van, Harput ve Mekke’de tamamladıktan sonra, 1896’da İstanbul Fatih Askeri Rüştiyesi’ni, 1899’da Kuleli Askeri İdadisi’ni, 1902’de Harbiye Mektebi’ni ve 1905’te de Erkân-ı Harbiye Mektebi’ni bitirerek yüzbaşı rütbesiyle orduya katıldı

İki yıllık kıta stajını Manastır’da yaptı İttihat ve Terakki’nin Manastır örgütünün kurulmasına katıldı 1907’de kolağası (önyüzbaşı) rütbesi alarak İstanbul Harbiye Mektebi, tabiye öğretmen vekilliğine atandı İttihat ve Terakki İstanbul örgütünün kurulmasında görev aldı

2 Meşrutiyet’ten sonra Edirne’de 2 Ordu, 3 Fırka (tümen) Erkân-ı Harfliği’ne (kurmaylığına) atandı 31 Mart 1909 ayaklanmasında Hareket Ordusu’nda görev aldı 1910 Arnavutluk ayaklanmasının bastırılması harekâtında çalıştı 14 Nisan 1912’de binbaşılığa yükseldi

Balkan Savaşı’nda Trakya sınır komiseri olarak görev yaptı 1914’te kaymakam (yarbay) rütbesiyle Birinci Kuvve-i Seferiye komutanlığıyla İran ve ötesi harekâtıyla görevlendirildi Bir süre sonra İstanbul Kartal’da 14 Fırka Komutanlığı’na atandı ve Çanakkale’ye gönderildi Kerevizdere’de Fransızlara karşı 3 ay savaştıktan sonra miralaylığa (albay) yükseldi Buradan, İstanbul’da 1 Ordu Erkân-ı Harbiye Başkanlığı’na, sonra Galiçya’ya gidecek ordunun ve ardından Mareşal Von der Goltz’un Erkân-ı Harbiye Başkanlığı’na atanarak Irak’a gitti

1916’da Kutü’l-Amare’yi kuşatan 18 Kolordu Komutanlığı’na getirildi ve burayı aldıktan sonra Irak’ta İngilizlerle çarpıştı 1917’de Diyarbakır’daki 2 Kolordu Komutanlığı’na getirildi ve Van, Bitlis, Elazığ cephelerindeki 2 Ordu Komutanlığı’na vekâlet etti

1918’de Erzincan ve Erzurum’u Ermenilerden ve Ruslardan geri aldı Ardından Sarıkamış, Kars ve Gümrü Kalelerini ve Karaköse’yi kurtardı Aynı yıl Mirliva (Tümgeneral) oldu

Mondros Mütarekesi sırasında sadrazam olan Ahmet İzzet Paşa’nın Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği (Genelkurmay Başkanlığı) önerisini kabul etmeyerek Anadolu’da görev almak istedi Önce Tekirdağ’daki 14 Kolordu Komutanlığı’na, ardından da Erzurum’daki 15 Kolordu Komutanlığı’na atanmasını sağlayarak Nisan 1919’da göreve başladı

Hazırlıkları yapılan Erzurum Kongresi’nin toplanmasında önemli rol oynadı Kurtuluş Savaşı’nda Edirne milletvekilliği ve Doğu Cephesi Komutanlığı yaptı Ermenilerin eline geçen Sarıkamış, Kars ve Gümrü Kalelerini geri alarak 15 Kasım 1920’de Ermeni ordusunu kesin olarak yendi Ermeni hükümetiyle Ankara hükümeti adına Gümrü Antlaşması’nı imzaladı

Kars’ın alınmasıyla ferikliğe (korgeneral) yükseldi Rus Sovyet Sosyalist Federe Cumhuriyeti ve Kafkasya hükümetleriyle Kars Antlaşması görüşmelerini yürüttü Halk Partisi’nden ayrıldı Kurtuluş Savaşı’nın bitiminden sonra 1 Ordu müfettişliğine atandı, 1923’te İstanbul milletvekili oldu 1924’te, TBMM’deki Dörtler Grubu’nu destekledi Ardından askerlikten ayrılarak Halk Fırkası’ndan istifa etti

17 Kasım 1924’te kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın başkanlığına seçildi Parti 3 Haziran 1925’te Şeyh Sait Ayaklanması nedeniyle kapatıldı Kazım Karabekir, Mustafa Kemal Paşa’ya karşı yapılan İzmir suikastı ile ilgili görülerek bazı partililerle birlikte yargılandıysa da beraat etti

Siyasi hayatına on iki yıllık aradan sonra, 6 Ocak 1939’da İstanbul milletvekili olarak devam etti 1946’da TBMM başkanlığına seçildi ve bu görevde iken 26 Ocak 1948’de Ankara’da vefat etti