Diş Macunu

ÇOCUK AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI (Pedodonti)

Çocukların dişleri niye çürüyor?

Süt dişleri normal dişlere oranla daha çok organik madde içerirler, bu nedenle çürümeye daha yatkınlardır, daha kolay ve hızlı çürürler

Çocuklar, çürüğün erken döneminde görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı gibi sinyalleri zamanında yorumlayamazlar Olayı ancak dayanılamayacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir

Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler

Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata da emzik ya da biberonu şeker, reçel vb gibi gıdalara batırarak çocuklara vermeleri veya uyku aralarında şekerli süt, meyve suyu gibi gıdalara alıştırmalarıdır Böylece beslenme düzensizliğinden dolayı dişler çürümeye yatkın hale gelir

yukarı

Çürük oluşumu engellenebilir mi?

Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı yada ilaç henüz geliştirilemedi Ancak, çürük sayısını azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır, bunlardan birisi; "fissür örtücü" dediğimiz malzemedir Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin, çiğneyici yüzlerinde bulunan "fissür" adı verilen oluklarda başlar Bahsettiğimiz malzemeyle olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop, yemek artığı vs nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir

Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır Dişlere yüzeysel florür uygulanması suretiyle bu direnç kazandırılır

Süt dişlerinin önemi nedir?

Süt dişlerinin birinci görevi çocuğun düzgün beslenmesini sağlamaktır Ayrıca konuşmanın düzgün gelişimi de süt dişlerinin varlığına bağlıdır Bunların yanında aşağıdaki gibi bir görüntü, hiç kimsenin çocuğunda görmek istemeyeceği ciddi estetik sorunlara yol açmaktadır

Süt dişleri kapladıkları alanı kendilerinin yerine gelecek olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik yapmaktadırlar

Süt dişi erken çekildiği zaman bu doğal yer tutuculuk fonksiyonu da ortadan kalkmaktadır

yukarı

Süt dişlerindeki çürükler tedavi edilmeli mi?

Tedavi edilmeyen süt dişi çürükleri, ağrı, kötü koku, çiğneme zorluğu, beslenme bozukluğu ve çirkin görüntüye yol açar Bu dönemdeki tedavi edilmeyen diş bozuklukları, ileride diş çarpıklığı, çene gelişiminde bozukluk ve genel sağlık problemlerine (romatizmadan kalp rahatsızlıklarına kadar) sebep olabilecektir Dolayısıyla süt dişlerindeki çürükler, "nasıl olsa yerine yenileri gelecek" yanılgısına düşmeden tedavi edilmelidir

Süt dişlerindeki çürükler ; ağrı ile çocuğun çok küçük yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına neden olabilir Ayrıca bu çürükler süt dişlerinin çok erken kaybına neden olabilir

Çocuklarda diş yaralanmaları

Çocuklarda dişlerin zarar gördüğü kazalarda zaman kaybetmeden müdahalede bulunulmalıdır Doğru tanı konması çok önemlidir Bunun için hekiminiz size, kazanın ne zaman ve nerede olduğunu, darbenin ne taraftan geldiğini, kaza sonrası baygınlık, kusma, hafıza kaybı vb olup olmadığını soracaktır Verilen bilgiler doğrultusunda en doğru tedavi uygulanabilecektir

Çocuklardaki diş yaralanmaları, bazen kalıcı dişin tamamıyla yuvasından ayrılmasına sebep olabilir Bu durumda çıkan diş ile birlikte acilen dişhekiminize gitmelisiniz Bu esnada diş, bir bardak sütün içinde, eğer süt mevcut değilse, temiz bir su içinde muhafaza edilmelidir

yukarı

Bebeklerde ağız bakımı

Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü ile beslenmeleri ağız çevresindeki yumuşak doku ve kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kullanımı gerekir

Bebekler 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır

Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına kadar devam edebilir Parmak emme, yalancı emzik kullanma gibi alışkanlıklara 2 – 2,5 yaşına kadar izin verilebilir Eğer parmak emme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştırılarak 3 – 6 yaş arasında bu alışkanlık mutlaka giderilmelidir

Solunum problemleri, çene gelişmesi üzerine olumsuz etki eder Burundan değil de, sadece ağızdan soluma durumu mevcutsa (bu durum uykuda daha iyi anlaşılır) muhakkak kulak burun boğaz uzmanına danışılmalıdır

yukarı

Çocuklarda diş fırçalama ne zaman başlamalıdır?

Bebek 6-8 aylıkken, (yani ilk dişler ağızda göründüğünde) temizleme işlemi başlamalıdır Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur

Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 - 3 yaşında ) başlanması uygundur

Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur Bu yaşlarda önemli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir Bu nedenle fırçalamadan sonra Anne-Babanın kontrolü iyi olur

Çocuklar için nasıl bir diş fırçası seçilmeli?

Çocuğun ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak ve naylon kıllardan üretilmiş diş fırçaları kullanılmalıdır Sert fırçalar dişleri aşındıracağı için kullanımı uygun değildir Eskimiş bir süpürgeyle süpürme işlemi nasıl yapılamazsa, eski bir fırçayla da dişler fırçalanamaz Fırça kılları aşınır aşınmaz (Ortalama 6 ay) mutlaka değiştirilmelidir

yukarı

Çocuğuma dişlerini günde kaç kez fırçalatmalıyım?

Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce, sadece üçer dakikalık etkili bir fırçalama işlemi yeterlidir Her iyi alışkanlık gibi diş fırçalama alışkanlığı da çocukluk döneminde kazanılacaktır

Çocuklarda bazı ağız ve diş problemleri :

1) Diş Gıcırdatma:

Nedenleri

Stress, agresif, takıntı veya sıkılgan kişilik yapıları, anne-babası diş gıcırdatan çocuklar bu alışkanlığa daha eğilimlidir

Belirtileri

Dişlerde aşınma, uyurken çıkartılan gıcırdatma sesleri, yüz kaslarında ağrı, çene ekleminde problemler, baş ağrısı, dişlerde sallanma ve hassasiyet

Tedavisi

Öncelikle psikolojik açıdan diş gıcırdatmaya yol açan faktörler ortadan kaldırılmaya çalışılır

Bu başarılamaz, hastaya takıp çıkartılabilien bir gece plağı yapılır

Ayrıntı için bakınız, Diş gıcırdatma (bruxizm)

yukarı

2) Parmak Emme:

Nedenleri: Parmak emme küçük yaşlarda sık görülen bir alışkanlıktır Genellikle dört yaşına kadar kendiliğinden ortadan kalkar Alışkanlığın sürekli dişlerin çıktığı yaşlarda da sürmesi, bu dişlerde ve damakta yapısal bozukluklara yol açar Bu bozuklukların nedeni parmağın ön dişlere ve damağa uyguladığı başınçtır Ortaya çıkan bozukluğun derecesi emmenin süresine, sıklığına, şiddetine ve emme sırasında parmağın pozisyonuna bağlıdır

Tedavisi:

Parmak emmeyi önlemenin en etkili yolu parmak emmeye eğilim gösteren çocuğu emziğe alıştırmaktır Emziğin hem verdiği zarar daha azdır, hemde daha kolay bırakılabilir

Tedavinin zamanlaması çok önemlidir Çocuğun kendisi bu alışkanlıktan kurtulmayı istemedikçe, tedavinin başarıya ulaşması imkansızdır

Çocuğun çevre baskısına uğramaması ve alay edilmemesi için okul çağından önce bırakması psikolojik yönden çok faydalıdır

Çocuk baskı altına alınmadan cesaretlendirilerek, ödüllendirilerek pozitif yönlendirilmelidir

Eğer her şeye rağmen 6 yaşına kadar alışkanlık kırılamamışsa diş hekimine başvurularak profesyonel yardım alınması gereklidir

Ayrıntı için bakınız, Parmak emme

yukarı

3) Emzik

Bebekler için emmek rahatlamanın ve güven içinde hissetmenin en doğal yoludur

Eğer bebek parmak emme eğilimi gösteriyorsa, derhal emziğe yönlendirilmelidir Emzik parmak emmeye göre hem daha az zararlıdır; hem de sonraki yaşlarda daha kolay bırakılabilir

Emzik günün büyük bir bölümünde değil, sadece gerekli olduğunda verilmelidir

Yapısal bozukluklara yol açmamak için, mümkün olduğu doğal meme yapısındaki emzikler seçilmelidir

Emziklerin yapısının sağlamlığı her gün kontrol edilmelidir

Emziğin büyüklüğü ağzın yapısına uygun olmalıdır

Ayrıntı için bakınız, çocuklarda parmak emme ve emzik

4) Biberon çürüğü

Bebeğimin dişleri sürer sürmez çürüdü Nedeni ne olabilir?

Bebeklerde bazen dişlerin üzerinde sürer sürmez kahverengi lekeler oluştuğu ya da bu dişlerin kırılıp döküldüğü gözlenir Aslında bu lekeler diş çürükleridir ve dişler de çürük nedeniyle kırılır Bu kadar erken bir dönemde çürük oluşmasının nedeni de biberon çürüğü adı verilen çürüklerdir Bebek beslenmesinde en önemli besin olan anne sütü ya da inek sütü doğal olarak şeker içerir Gece yatmadan önce yada uyku sırasında bebek anne sütü ya da biberon emerse süt ağızda birikerek mikropların dişleri çürütmesi için elverişli bir ortam oluşturur Bu nedenle özellikle gece beslenmesi sonrası dişlerin temizliğine özen gösterilmelidir

yukarı

Biberon çürüğünden korunmak için ne yapmak gerekir?

Bebeklerde meydana gelen çürüklerin tedavisi çok güç olduğundan, koruyucu önlemlerin erken dönemde alınması gerekir

Bunlar nelerdir?

Bebeğinizin gece ağzında biberonla uyuma alışkanlığını önleyin

Beslendikten sonra uyutmaya çalışın

Biberondaki süte şeker, bal pekmez gibi tatlandırıcılar ilave etmeyin

Bebek beslendikten sonra mutlaka su içirin

İlk dişlerin sürmeye başlamasıyla gece ve sabah beslenmeleri sonrası temiz, ıslak bir tülbent ile dişlerini silerek temizleyin

Biberon çürüğü önemli midir?

Biberon çürüğü görülen dişler tedavi edilmezse ağrı yapar ve iltihaplanır İltihaplı ya da ağrıyan dişler bebeğin huzursuzlanmasına ve beslenme düzeninin bozulmasına neden olur İltihap alttan gelecek kalıcı dişler de etkileyip şekillerinin bozuk olmasına yol açar Bu dişler çekilmek zorunda kalırsa çocukta konuşma problemleri ortaya çıkabilir

Biberon emmediği halde bebeğimin dişleri çürüdü sebebi ne olabilir?

Biberonun yanı sıra emziklerin ağlayan bebekleri susturmak amacıyla bal, pekmez, reçel gibi tatlandırıcılara batırılarak verilmesi de biberon çürüklerinin başka bir nedenidir Bunun yanı sıra, dişler sürdükten sonra oyalanmak amacıyla bebeğin eline verilen karbohidratlı-şekerli gıdalar da diş çürüklerine neden olur Çocuğu bu tür gıdaların yerine elma, havuç gibi besin değeri yüksek; diş temizliğine yardımcı gıdalara yönlendirmek gerekir

yukarı

Çocuklarda hangi diş macunu ne kadar kullanılmalıdır?

Bebeklik döneminde ve üç yaşına kadar çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez Diş macunu kullanımına üç yaşından sonra başlanmalıdırAncak reklamlarda gördüğünüz gibi 3-5 cm değil, bir leblebi kadar macun fırçalama için yeterli olacaktır

Diş macunu kullanımına başlandığı dönemde, florürlü diş macunlarından herhangi biri tercih edilebilir Önemli olan çocuğun seçilen macunun tadını sevip istek duymasıdır

Fırçalama işleminde macundan çok, etkili bir fırçalama işleminin önemli olduğunu unutmamak gerekir

yukarı

Çocuk dişlerinde acil durumlar

Diş Ağrısı:

Ağrıyan dişin çevresini temizleyin Ilık tuzlu su ile gargara yaptırın ve eğer varsa sıkışmış yiyecek artıklarını diş ipi ile uzaklaştırın Asla dişin üzerine aspirin ya da benzeri ilaçlar koymayın Çocuğunuza daha önce de denemiş olduğunuz bir ağrı kesici verin ve en kısa sürede bir diş hekimine götürün

Isırılmış Dudak, Dil, Dudak Yada Yanak:

Yaralı bölgeye buz koyun Eğer kanama varsa, temiz bir gazlı bez ile hafifçe basınç uygulayın Kanama 15 dakika içinde durmazsa diş hekiminize başvurun

Diş Tümüyle Çıkmışsa:

Dişi bulun Köküne mümkün olduğunca dokunmadan alın Diş hekimine gidene kadar dişi saklamak için en ideal ortam süttür Temiz bir kapta sütün içinde koruyarak en kısa sürede diş hekiminize gidin

Süt Veya Sürekli Dişlere Travma:

Hiç zaman kaybetmeden diş hekiminiz ile temasa geçin Travmalardan sonra her kaybedilen saat oluşan hasarı büyütmektedir

Diş Hekiminize ulaşana Kadar:

Yarayı ılık su ile temizleyin O bölgeye soğuk kompres uygulayın Varsa Kırık diş parçalarını saklayın

Süt dişleri toplam 20 tanedir

Süt dişlerinin aralarının açık olması normaldir Bunun nedeni yerlerine gelecek daimi dişlere yer sağlamaktır

Süt dişlerinde de çürük oluşabilir Bu çürüklerinde mutlaka tedavi edilmesi gerekir

Süt dişleri iltihaplanmış ise önce kanal tedavisi denenmeli, mümkün olmazsa diş çekilmelidir

Süt dişleri zamanından önce çekilirse, alttan gelen daimi dişe yer kalmaz ve yer darlığı oluşur

Ayrıca bakınız,