Oluşumuna Göre Göl Çeşitleri

Oluşumuna Göre Göl Çeşitleri
A- Çanak Gölleri
Tektonik Göller
Bu göller faylar boyunca çökmüş çukurları kaplayan göllerdir Güney Marmara gölleri (ıznik, Ulubat, Kuş (Manyas), Sapanca), Göller yöresindeki göller (Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Kovada, Suğla, Akşehir, Ilgın, Eber) ve Simav, Seyfe, Yay, Hazar ve Tuz gölleridir Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü yazın su çekildiği zaman çevresinde 20 - 30 cm kalınlıkta tuzlar oluşur Yaz mevsiminde bu gölümüzden tuz elde edilmektedir

Karstik Göller
Kalker arazide suların eritmesi sonucu oluşan çanaklara daha sonra suların dolmasıyla oluşan göllere KARSTİK GÖLLER denir Deliklerden suların tabana kaçması sonucu bu göllerin yüzeyi zaman zaman değişebilmektedir Göller Yöresi'ndeki Kestel, Salda ve Suğla gölleri böyledir Yine Göller Yöresindeki Eğirdir, Beyşehir, Burdur ve Kovada Göllerinin oluşumunda ise karstlaşmanın yanında tektonik olaylar da etkili olmuştur Kalkerli arazi üzerinden akan sular kalkeri eriterek yerin alt kısımından hareket eder SUÇIKAN ve SUBATANLARIN oluşumuna neden olur Karstik göllerin ayaklan vardır Karstik gölere özellikle kalkerli (kireçtaşı) yapının yaygın olduğu Akdeniz Bölgemizin, Batı Toroslar ve Göller yöresinde raslanır

Buzul Gölleri
IV zamanda meydana gelen buzullaşma sırasında ülemizdeki yüksek dağlar üzerinde oluşan buzul çanaklarda sular birikerek sirk göllerini oluşturmuşlardır Bu küçük çaplı göllere Buzul, Kaçkar, Uludağ, Bolkar, Sat, göl dağlarında rastlanır Dünya'nm en fazla buzul göllerine Avrupa'nın Kuzeybatısmda (İskandinavya yanmadası üzerinde), Kanada ve ABD'nin kuzeydoğusunda raslanır

Krater Gölleri
Sönmüş volkanların üst kısmında yer alan çukurluklarda suların birikmesiyle oluşan göllere KRATER GÖLLER denir Nemrut Dağı'nın kraterindeki Nemrut Gölü, Konya, Karapınar yöresindeki Meke Tuzlası Gölü, Acıgöl, Isparta Gölcük bu tür göllerdendir

B- Set Gölleri
Volkanik set gölleri
Volkanlardan çıkan lav ve tüflerin bir vadiyi tıkaması veya bir çukur alanın dışa akışını engellemesi sonucunda oluşan göllere VOLKANİK SET GÖLLER denir Van, Erçek, Nazik, Haçlı, Balık, Çıldır gölleri bu tür göllerdendir Türkiye'nin en büyük doğal gölü olan Van Gölü, Nemrut ve Süphan volkanlarından çıkan lavların oluşturduğu bir setin arkasında oluşmuştur (Kapalı havza) Dışa akışı olmadığından suları sodalıdır

Alüviyal set gölleri:
Akarsuların aktıkları vadilerin alüviyal birikintilerde kapanması sonucunda oluşan göllere ALÜVİYAL SET GÖLLERİ denir Alanları dar olan sığ göllerdir Ankara yakınlarındaki Eymir, Mogan, Trabzon yakınlarındaki Uzungöl bunlardandır

Kıyı Set Gölleri:
Alçak kıyılarda rüzgar ve dalgaların etkisiyle oluşan kıyı kordonları ve kıyı oklarının gerisinde meydana gelen sığ göllere KIYI SET GÖLLERİ denir Köyceğiz Gölü, Büyük Çekmece Gölü ve Küçük Çekmece Gölü bu bu tür göllere örnektir

Delta set gölleri:
Akarsuların denizin içine doğru biriktirme yaparak meydana getirdiği deltaların üzerinde oluşan göllere DELTA SET GÖLLERİ denir Çukurova deltasında, Akyatan, Akyayan, Çarşamba ve Bafra deltaları üzerindeki Simenlik, Dumanlı, Balık gölleri örnektir

Heyelan set gölleri
Heyelanla gelen büyük toprak kütlelerinin akarsu vadilerinin önünü kapatması sonucunda oluşan göllere HEYELAN SET GÖLLERİ denir Bu göllerin büyük bölümü Karadeniz Bölgemiz'de yer alır Erzurum (Tortum Gölü) Trabzon (Sera Gölü) Bolu (Yedigöller), Ordu (Zinav) örnektir

Baraj set gölleri (Yapay göller)
Doğal yollarla oluşan göllerden başka bir de insanların yaptığı yapay göller olan barajlar bulunmaktadır Bunlara BARAJ SET GÖLLERİ denir

Akarsulanmızm debileri (Akım miktan) yüksek olmamasma rağmen eğimli yüzeylerde aktıklarrından dolayı hidroelektrik potansiyelleri yüksektir Özellikle son yıllarda yurdumuzda hızlı bir baraj yapımı göze çarpmaktadır Enerji üretimi, sulama, kullanma ve içme suyu elde etme amacıyla yapılan barajların gerisinde oluşan baraj göllerinin sayısı Güneydoğu Anadolu Projesi'yle daha da artmaktadır Atatürk, Karakaya, Keban, Hirfanlı, Oymapınar, Sarıyar ve Aıtınkaya Baraj Gölleri yapay göllerimizin en büyükleridir Şimdiye kadar yapılmış olan barajlar, Türkiye'nin ihtiyacını karşılamaktan uzaktır Su potansiyelimiz ve yer şekilleri, daha pek çok barajın yapımı için elverişli ortamı oluşturmaktadır Ülkemiz yapay set gölleri olan baraj yapımı için uygun yerlere sahiptir Baraj yapımı için en elverişli şartlar Doğu Anadolu Bölgemizdeyken, en kısıtlı bölge ise Marmara'dır