Nuh'un Tohum Gemisi

Iowa'da, Decorah kentinin 9,5 kilometre dışındaki 360 hektarlık tarla ve ağaçlık alanı kapsayan Heritage (Miras) Çiftliği'nde ürünlerin tohum vermesi bekleniyor Mantıksız gelse de, buradaki her şey çiftliğin etrafını saran tarlalarla taban tabana zıt Hektarlar boyunca düzenli sıralar halinde uzanan mısır ve soya fasulyesi tarlası, tipik modern tarım uygulamalarını kullanırken, Heritage Çiftliği'nin amacı tohum yetiştirmekten çok, tohum toplamak Burası ABD'de devlete ait olmayan en büyük tohum bankalarından biri olan Seed Savers Exchange örgütünün merkezi
Diane Ott Whealy'ye, 1975 yılında, büyük büyükbabasının 1870 yılında Bavyera'dan Amerika'ya getirdiği atalık iki çeşidin tohumları miras kalmış: Ott Dede'nin gündüzsefası ve Alman pembe domatesi Bu ve benzeri eşsiz türleri koruma altına almak isteyen Diane ve kocası Kent de, insanların kendi geçmişlerine ait tohumları saklayıp ticaretini yapabilecekleri bir yer oluşturmaya karar vermiş Merkezin bugün 13 binden fazla üyesi ve yürüyerek içine girilen soğuk odalarda, derin dondurucularda ve kök mahzenlerinde sakladıkları binlerce çeşit atalık tohumu var Ott Dede'nin göz alıcı, koyu mor renkli gündüzsefası çiçekleriyle kaplı eski, kırmızı bir ahırın etrafındaki bu bereketli çiftlikte seçkin sebze, ot ve çiçekler yetiştiriliyor
Diane Ott Whealy "Üyelerimiz her yıl kendi tohumlarını burada listeler" diyor, Tohum Koruyucuları Takas Yıllığı'nın (2010) bir kopyasını bana uzatırken Büyük bir telefon rehberi kalınlığındaki kitabın her sayfası egzotik fasulye, sarmısak, patates, biber, elma, armut ve erik çeşitleriyle dolu Her biri isimleri, geçmişleri ve ayırt edici nitelikleriyle birlikte listelenmiş Elma çeşitleri arasında kırmızı lekeleri olan sarı bir meyve olduğu söylenen "Beautiful arcade", erken gelişir diye tanımlanan "Prairie spy" ve kökeni ortaçağa kadar uzanan "Sops of wine" elmaları göze çarpıyor
Atalık sebzeler yerel beslenip atalık tohum cinslerinin tadını ve eşsizliğini korumayı hedefleyen gıda hareketinin gösterdiği özen sayesinde son on yılda ABD'de ve Avrupa'da moda haline geldi Çoğunlukla pazarlarda ve butik manavlarda bulunabilen atalık sebze çeşitleri, lezzetli olmaktan çok, bozulmadan taşınabilmeleri ve bir örnek görülmeleri için ıslah edilmiş modern tek tip meyve ve sebzelerin hatrına süpermarket raflarından dışlanmış durumda Ama atalık tohumları koruma hareketi, ABD'nin lezzetli yerel yiyeceklerle ve binbir çeşit domatesle yaşadığı taze aşkın çok ötesine uzanıyor Bu bir yandan da dünyanın gelecekteki gıda arzını korumayı amaçlayan bir kampanya
Dünyanın iyi beslenen kesimlerindeki pek çok kişi yiyeceklerinin nereden geldiğini veya nasıl yetiştirildiğini pek düşünmez Görünürdeki bolluğun giderek daha da dayanıksız hale gelen bir iskelenin üstünde kurulu, ışıltılı bir dekor olduğunu fark etmeden alışveriş arabalarımızla süpermarket reyonları arasında ilerleriz Bir süredir yağmur ormanlarımızdaki flora ve fauna kaybını duyuyoruz Buna karşın yediğimiz gıdaların genetik çeşitliliğinde görülen benzer bir erozyonla ilgili söylenenler ve yapılanlar çok az
Gıda türlerinin soyu dünyanın dört bir köşesinde tükeniyor Hem de çok hızlı bir şekilde Tahminlere göre, ABD'de geçmişte yetiştirilen meyve ve sebze çeşitlerinin yüzde 90'ı tarihe karışmış halde 1800'lerde yetiştirilen 7 bin elma çeşidinden bugüne kalan çeşit sayısı 100'ün altında
Filipinler'de bir zamanlar binlerce çeltik çeşidi yetişirken, bugün bu sayı 100'e ulaşmıyor Yalnızca bir asır önce Çin'de üretilen buğday çeşitlerinin yüzde 90'ı artık yok Uzmanların tahminlerine göre, son yüzyılda yeryüzündeki gıda çeşitlerinin yarıdan fazlasını kaybettik Bilinen 8 bin çiftlik hayvanı ırkının 1600'ünün soyu ya tehlikede ya da tükenmiş durumda
Peki neden bu bir sorun olsun? Çünkü büyüyen gezegenimizi beslemek için bağımlı hale geldiğimiz bir avuç bitki çeşidi ve hayvan ırkından biri hastalık veya gelecekteki iklim değişimi yüzünden yok olursa, soyunun tükenmesine izin verdiğimiz çeşitlerden birine umutsuzca ihtiyaç duyabiliriz



Doğa korumacı Cary Fowler elinde iki tüp dolusu bezelye tutuyor Arkasındaki gösterişli yapıda, gelecekteki gıda stoğumuzu tehdit eden olası bir kitlesel yok oluşa dur demek için Fowler'in Norveç'te kurduğu Svalbard Küresel Tohum Kasası var



Çin'in Şensi eyaletindeki Lös Platosu'nda rüzgâr, çiftçilerin işini yapıyor Çiftçiler akdarıyı havaya atıyor, rüzgâr da taneleri kabuklarından ayırıyor Dünyadaki yiyeceklerin kayda değer bir bölümü hâlâ bu gibi yöntemleri kullanan çiftçiler tarafından üretiliyor



Dünyadaki buğdayın yaklaşık yüzde 90'ı sap pasıyla yok olabilir Resimdeki bitkide görülen bu ölümcül mantar daha şimdiden bütün Kuzey Afrika'ya ve Ortadoğu'ya yayılmış durumda



Kabak, domates ve diğer sebze çeşitleri Decorah, Iowa'daki Tohum Koruyucuları Takası'nda hâlâ yüksek rağbet görüyor



Cemal Muhammed, Kuzey Etiyopya'daki evinde bir tohum bankası barındırıyor Aile fertlerinin ölümüne yol açan 1984 kıtlığının acı anıları hâlâ aklından gitmediği için, "Bunlar benim güvencem" diyor



Gıda için az sayıda ürüne güvenmek riskli İrlandalı çiftçiler 1845'te "Lumper" patatesine mantar bulaştığında başlayan büyük İrlanda patates kıtlığında bunu bizzat yaşadı Söz konusu kıtlık dönemine atfedilen bu anıt Dublin'de



And Dağları'ndaki patates çiftçileri, tek bir çeşidin yetiştirildiği tarlaları etkileyebilen iklim iniş çıkışlarına ve ani hastalıklara karşı nasıl tedbir alacaklarını uzun yıllardır biliyor: Farklı yerlerdeki çok sayıda tarlaya, yüzlerce çeşit ürün ekmek Mariano Sutta Apucusi (sırtüstü uzanmış) ve ailesi, Peru, Pampallacta'da patates toplarken bir mola vermiş



Galler'de "Hill radnor" olarak adlandırılan koyunlar Brecon Beacons'da hoplaya zıplaya otlamaya gidiyor Dağlık bölgelerde dayanıklı geleneksel ırklar, ticari değere sahip yüksek verimli ırklardan daha sağlıklı Ayrıca pahalı besinlere de ihtiyaçları yok



Etiyopya'da, Addis Ababa'nın kuzeydoğusundaki bir çiftlikte, çiftçiler yulafı orakla biçiyor, öbekler halinde yığıyor Düşük teknoloji aletler kullanıyor olabilirler, ama sahip oldukları bilgiler, büyüyen gezegenimizi beslemeye yetecek yiyeceği yetiştirme konusunda kilit rol oynuyor



Ames, Iowa'daki bir tohum bankasının geniş rafları, bir kütüphaneninkine oldukça benzer biçimde düzenlenmiş Her biri farklı genetik özelliğe sahip tohum çeşitleri titizlikle inceleniyor ve korunuyor

Fotoğraf yedi görüntünün birleşiminden oluşturulmuştur



Pampallacta, Peru'da toplanan patatesler ve yumru kökler samandan yapılmış bir depoda korunuyor Antonia ve Mariano Sutta Apucusi'nin üye olduğu bölgesel çiftçi kooperatifi, Andlar'ın yüksek kesimlerindeki binlerce yerde, yüzlerce bitki çeşidini imece usulü ekip biçiyor Çeşitlilik bol ürünü de beraberinde getiriyor -bir kişinin günde 2,5-4 kilogram patates tükettiği bir toplumda bu çok önemli



Bu domuz, Cardiff yakınlarındaki St Fagan Ulusal Tarih Müzesi'ndeki bir tarım sergisinin dışında aynı insanlar gibi dolaşıyor Kesilmelerini kolaylaştıracak belirli bir vücut biçimine sahip olmaları için özel olarak beslenen bu domuzlara, insanlar arasında yaşamaya yatkın olmalarını sağlayan atılgan ama uysal mizaçlarından dolayı da değer veriliyor



Galler'deki Snowdonia Ulusal Parkı'nda bulunan Hafod y Llan çiftliğinde kapalı gökyüzü, ekoloji uzmanı Sabine Nouvet (ön planda) ve inatçı inek arasındaki gerginliğe uygun bir arka plan oluşturuyor National Trust adına çalışan Nouvet ve çiftlik idarecisi Wynn Owen, istilacı bitki türlerini denetim altına almaya yardımcı olması için bu geleneksel inek cinsine dönük besiciliği canlandırmaya çalışıyor İneğin başına buyrukluğu, çiftçilerin bakımına daha az ihtiyacı olacağı için yararlı olabilir



Ames, Iowa'daki tohum bankasında bir arıcı, polen taşıyıcıların işlerini inceleyebilmek için ayçiçeklerinin ortasına arıları yatıştıracak bir duman püskürtüyor Tohumların yaşlanmayla birlikte çimlenme yetilerini yitirebilmeleri nedeniyle, araştırmacıların tesisteki koleksiyonda bulunan taze tohum kuşaklarını periyodik olarak üretmeleri gerekiyor Başka çeşitlerle çaprazlamayı önlemek açısından, her çeşit kendi arı kovanıyla birlikte böcek geçirmeyen bir kafeste yetiştiriliyor



Elli kadar atalık domates çeşidini sunmakla övünen yıllık domates tatma sergisi, dünyada atalık tohumları korumaya çalışan en eski ve en büyük kurumlardan biri olan Tohum Koruyucuları Takası'nın Iowa merkezine büyük kalabalıkları çekiyor Sergiyi izleyenler beğendikleri çeşitlerin tohumlarını satın alabiliyor ve kendi bahçelerinde bu genetik soyu sürdürebiliyor



Etiyopya'da kalan 2 bin 500 civarındaki Sheko sığırı özenle korunuyor: Anayurdu Ghibe Vadisi olan ve nesli tükenme tehlikesi altında olan bu ırkın, çeçe sineğiyle yayılan hastalıklara karşı doğal bir direnci var Sheko sığırlarını inceleme ve kontrollü üremeyle yetiştirme çalışmalarının sürdürülmesi, daha sağlıklı bir çiftlik hayvanına kavuşmayı ve bu bölgenin yanı sıra benzer iklim koşullarına sahip diğer yerlerde de üretimi artırmayı sağlayabilir

Etiyopya'da 1984 kuraklığından ve onu izleyen kıtlıktan sağ çıkmış olmaları nedeniyle, Ansha Seid (önde) ve Aminat Yimam kötü hasadın bedelini iyi biliyor Şimdi Etiyo-Organik Tohum Çalışması grubunun destek verdiği bir yerel tohum bankasına üyeler Çiftçiler iyi hasat alınan dönemlerde bankaya verdikleri tohumları, kötü hasat durumunda geri almak için başvuruda bulunabiliyor

Tayitu Muhe injera denilen lavaş ekmeğini yapmak üzere, Etiyopya'nın kuzey yaylalarında yetişen teff adlı besleyici bir tahıldan yapılmış unu, su ve mayayla karıştırıyorYaşadığı Fontanina köyüne benzer kırsal yerlerde, bu tür sahneler bize insanlığın yeryüzüyle yakın bağlantısını hatırlatıyor

Yazı: Charles Siebert
Fotoğraflar: Jim Richardson