İstanbul Vetarihi Mekanlar

istanbul dakı tarıhı mekan ve yapılarla ılgılı kücük acıklamaları burdan bulabılırsınız

rumeli hisarı'nın yapılışı

Hazreti Fatih'in İstanbul'u muhasara ettiği zaman yaptırdığı Rumeli Hisarı, uzaktan bakıldığı zaman eskimez harflerle "Muhammed" biçiminde okunacak şekilde inşa edilmiştir

Bunun yapılışını ise Evliya Çelebi, Seyahatnamesi'nde şöyle anlatmaktadır:

- İstanbul daha küffar elinde iken, tepenin başında bir kilise vardı Kilisenin papazı ise gizlice müslüman olmuş ve İstanbul'u fethedecek kumandanın Muhammed (Mehmet) isminde birisi olacağını kitaplarında okumuştu Edirne'de ikinci Mehmet'in (Fatih) tekrar tahta çıktığını duyunca derhal gizlice bir mektup ile:

"İstanbul'u fethedecek olan Rasülüllah'ın övdüğü o güzel komutan sensin, buraya bir kale ve Akdeniz'in boğazında iki kale yapıp, İstanbul'a iki taraftan yiyecek ve giyecek yardımı girmesine müsaade edilmezse, kıtlık ve pahalılık olması muhakkaktır Azametle Edirne'den deniz gibi askerle bu bizim tarafa teşrif ediniz" dedi

Fatih bu mektubu alınca göğsü genişledi ve bir kat daha ferahladı İstanbul'a av yapmak maksdıyla gelip, boğazdaki gizli müslüman papazla görüştü Papazla Rumeli Hisarı'nın yapılmasında mutabık kaldılar Fakat daha oralar küffar elinde olduğu için, bunu nasıl yapacaklardı Padişah, Bizans Kralı'na bir çok av gönderdi ve onunla dostluk alış verişinde bulundu Bu arada Fatih şimdiki Rumeli Hisarı'nın olduğu yeri, Konstantin'den bir av köşkü yapmak için izin istedi Fakat Konstantin bunu kabul etmeye yanaşmamakla beraber, red cevabı da veremedî ve:

- Bir sığır derisi kadar çiftlik yaparsa makbülümdür Ama bir sığır derisinden büyük olursa iznim yoktur, sonra barışa aykırı hareket edilmiş olur, dedi

Kralın bu sözlerini Fatih'e tebliğ ettiler Hazreti Fatih elçi önünde öküz derisi büyüklüğünde bir kule yapmaya başladı Elçi gittikten sonra ise ne kadar ırgat ve mimar varsa hepsi buraya toplanarak Rumeli Hisarı'nın inşaasına başlandı Hazreti Fatih, Krala verdiği sözü zahiren bozmamıştı Çünkü Kral'ın kendisine gönderdiği öküz derisini iyice gerdikten sonra, ince dilimler halinde dildirdi, bir ip gibi yaparak nereye kadar yetmişse o kadar büyüklükte bir hisar yaptı

Hisarın yapılışı sırasında çok büyük yararlığı dokunan müslüman papaz:

- Padişahım, mübarek adınız Mehmet'tir Kitabınızda Konstantin devletinin sizin elinize geçeceği yazılıdır Şimdi bu kalenin şekli sizin isminize benzer şekilde olmalıdır Ben bu işi kırk seneden beri hesap eder dururum Fakat bu zamana kadar kimseye açmış değilim Bu işte bir nevi mütehassıs sayılırım, diyerek kolları sıvadı, ve hakikaten Rumeli Hisarı kufi yazı ile "Muhammed" şeklinde yapıldı Hisarın gizli gizli yapılışı tam altı ay sürdü O zamana kadar etrafını çalı-çırpı ile örtüyorlardı Yapılıp da artık yıkılması diye bir korku kalmayınca bir gece hisarın etrafındaki ormanı ateşe verdiler Bir gecede orman yanıp kül oldu Ve hisarın hakiki görünüşü bir inci gibi ortaya çıktı Bundan sonra daha evvel hazırlanan asker, bütün top ve tüfeklerini alarak kaleye yerleştiler ve kale bir cephanelik haline geliverdi

Kral bu hali işitince:

"Barışa aykırı bir kale yapmışlar" diyerek bir elçi gönderdi

Hazreti Fatih ise, daha evvel dilim dilim yaptığı sığır derisini göndererek:

- Barışa aykırı bir hareket yok Biz sığırın derisinin yetişebildiği yer kadar bina yaptık, dedi ve ondan sonra da muhasaraya girişildi

Anadolu Hisarı

Anadoluhisarı, adını 14 yüzyıl sonlarında I Beyazid tarafından yaptırılmış olan hisardan alır Fatih gibi Bayezid de İstanbul`u almayı tasarlıyordu Ne var ki, bu büyük sefere girişmeden önce doğuya dönüp Timurlenk`i durdurması gerekti İki ordu arasında yapılan Ankara Meydan Savaşı Osmanlıların bozgunuyla sonuçlandı Bu savaşta Bayezid`in kendisi de Timur`a tutsak düştü (Marlowe`un Tamburlaine adındaki tragedyası bu konuyu işler) Bu savaştan sonra devletin toparlanabilmesi için aradan uzun bir süre geçmesi gerekti
Kalenin kendisine Güzelce Hisar da denir Hisar oldukça küçüktür, bir kesimi zamanla yok olup gitmiştir Ancak, küçüklüğünden ötürü daha az askeri nitelik taşımış, ürkütücü olmamıştır Hisarın çevresi alçakgönüllü, sevimli evlerle kuşatılmıştır Hemen ötesinde Göksu Deresi denize açılır Göksu ve daha güneydeki Küçüksu Avrupalılarca "Asya`nın Talı Suları" diye bilinir Derenin her iki yakası boyunca ahşap evler sıralanırdı Bu iki dere gece eğlenceleri için nedense Boğaziçi`nin başka pek çok uygun yerinden daha çok yeğlenirdi Zamanın "yüksek sosyetesi", yanlarında çalgıcılarla zarif kayıklara biner, şarkılar söyleyerek ya da dinleyerek, mehtabı seyrederek, kıyı boyu kürek çeke çeke dolaşırlardı Erkeklerle kadılar yine ayrı ayrı kayıklardaydı, ama aşıkane göz süzmeler, bıyık burmalar gırla giderdi Son derece ince bir işaret dili vardı; yüzyıllardır geliştirilmiş olan bu dilde her jestin , her duruşun, her mendil tutuşun ayrı, özel bir anlamı vardı

İki derenin arasında kalan geniş çayır da piknik yapmak için sevilen bir yerdi Piknikler gündüzün yapılırdı, ama etkinlikler aşağı yukarı gecekinin aynıydı İnsanlar buraya şıklıklarını , zarafetlerini sergileyerek faytonlarla gelirlerdi Yanlarına sepet sepet yiyecek ve malum çalgıcıları alırlardı Zamanla peçeler gitgide saydamlaştı ve güzelliği gizleyeceğine, baştan çıkarıcı bir biçimde büsbütün ortaya çıkarmaya başladı Abdülmecit mimarbaşısı Nikoğos Balyan`a burada bir saray yapmasını emretmişti Küçüksu Kasrı eklektik görkemiyle hala orada, kıyıda duruyor Yanıbaşında da aynı tarzda yapılmış bir çeşme var

Bütün bunlar eskidendi Boğaziçi`nde ilk köprü yapılırken, betonu buradan, bu çayırda hazırlanmıştı Böylece, ancak iki yüz yılda oluşan Küçüksu Çayırı yok olup gitti her türlü kirlenmeyle, derelerin duru suyu bulandı, kirlendi Göksu`nun bitiminde eskiden içinde yaşlı çınarlar bulunan güzel bir çayhane ve lokanta mekanı vardı Ama su kıyısındaki, üç gövdesi de aynı kökten sürmüş olan, "Üçkızkardeş" (biri zamanla yok olmuş herhalde, çünkü "Dört Kardeşler" de deniyor bu ağaçlara) adıyla anılan çınar en güzeliydi Bütün bunlar bir bakıma hala oradaysa da, artık o kadar başka şeyler de orada ki, bunları fark etmek zorlaştı Kıyıdan bir kaç kilometre içeride, çirkin apartmanlardan oluşmuş koskoca, bambaşka bir orman inşa ediliyor şimdi Böyle bir yapılaşma, şimdiye kadar Boğaz`da işlenmiş tekil cinayetlere karşılık, belki de bir çeşit jenosit olarak nitelenmeli
Göksu`dan çıkarılan kil iyi kaliteydi ve çevredeki birlaç çömlekçi gibi, kentten gelen seramikçiler de bu kili bol bol kullanırlardı

KAYNAK: MURAT BELGE
İstanbul Gezi Rehberi / Tarih Vakfı Yurt Yayınları / S: 287-288

Alman Çeşmesi



Haritadaki yeri için tıklayın
Sultanahmet Meydanı`nda, Sultan I Ahmed Türbesi`nin karşısındadır Alman İmparatoru II Wilhelm`in 1898 yılında İstanbul`a gelişinin ikinci yıldönümü hatırasına ithaf edilen bu çeşme Almanya`da inşa edilmiş ve 1900 yılında parçalar halinde İstanbul`a getirilerek bugünkü yerine kurulmuştur
Sultanahmet’in ilginç yapılarının başında, mimari yönden çevresiyle uyum sağlayamamakla beraber meydan ile bütünleşen Alman Çeşmesi gelir

Alman İmparatoru ve Prusya Kralı II Wilhelm (1888-1918) uzun hükümdarlık yıllarında İsveç, Danimarka, İtalya, İngiltere, Yunanistan gibi bir çok Avrupa ülkesini dolaşmış ve Türkiye’ye de üç kez gelmiştir Sultan II Abdülhamid zamanında 1889 ve 1898 yıllarında yaptığı bu dostluk ziyaretlerinin amacı Almanya’nın doğuya uzanma arzusundan kaynaklanıyordu II Wilhelm ilk ziyaretinde Almanların yaptıkları tüfeklerin Osmanlı ordusuna satışını sağlamış, ikincisinde ise İstanbul-Bağdat demiryolunun Alman firmalarına verilme vaadini almıştır Sultan Reşat (1914-1918) zamanında I Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru (1917) üçüncü kez İstanbul’a gelmiştir

II Wilhelm’in 1898 yılındaki İstanbul’a ziyaretinin anısına Alman hükümeti Alman Çeşmesi’ni yaptırmıştır Çeşmenin tasarımı imparatorun bir deseninden yola çıkılarak düzenlenmiştir Planlarını Kaiser’in özel danışmanı Mimar Spitta çizmiş, yapımını Mimar Schoele üstlenmiştir Ayrıca Alman mimarı Carlitzik’le İtalyan Mimar Joseph Antony’de bu projede çalışmışlardır

Alman hükümeti önce hipodrom alanını düzenlemiş, meydanın ağaçlandırılması yapıldıktan sonra Almanya’da hazırlanan çeşme buradaki temeller üzerine oturtulmuştur Mermerleri ile değerli taşları Almanya’da işlenmiş ve parçalar halinde gemi ile İstanbul’a getirilmiştir Yapımına 1899 başlanan çeşmenin açılışı Sultan II Abdülhamid’in 25cülus yıldönümü olan 1 Eylül 1900’de düşünülmüşse de yapımı bu tarihe yetiştirilememiştir Bunun üzerine II Wilhelm’in doğum günü olan 27 Ocak 1901 de çeşme görkemli bir törenle açılmıştır Osmanlı ve Alman İmparatorluklarını simgesi olan, politik amaçlı bu çeşmeyi Evkaf Nezareti’nce teslim alınmıştır

Alman Çeşmesi, üstü açık, heykellerle bezeli Avrupa meydan çeşmelerinden farklı bir görünümdedir Ayrıca Osmanlı meydan çeşmelerinden de farklı bir tasarımdır Daha çok Alman Neorönesansını anımsattığı gibi Osmanlı şadırvanlarına da benzediği ileri sürülmüştür

Alman Çeşmesi sekizgen planlı olup, yüksek bir taban üzerine oturtulmuştur Su haznesinin üzerine de sekiz sütunun taşıdığı bir kubbe yerleştirilmiştir Sütunları birbirine bağlayan kemerlerin arasındaki pandandiflere daireler halinde birer madalyon konulmuştur Bunlardan dördünün içerisine, yeşil zemine Sultan II Abdülhamid’in tuğrası, diğer dördünede prusya mavisi üzerine imparator Wilhelm’in simgesi olan "W" yerleştirilmiştir Ayrıca, "W" harfi üzerine bir taç altına da (II) sayısı konulmuştur
eyi taşıyan sütunlar ile su haznesinin bulunduğu, renkli taşlı geometrik motifli zemin bir platform şekline sokulmuştur Kenarlara da şimdiye kadar bir başka örnekte rastlanmayan mermer oyma kanepeler yerleştirilmiştir Su haznesi silindirik bir taban üzerine kubbemsi bir kapakla örtülmüş, tunç döküm çemberlerle kuşatılmıştır Ne yazık ki, bu çemberler sonraki yıllarda yerlerinden sökülerek çalınmıştır

Alman Çeşmesi’nin en görkemli yeri koyu yeşil renkte somaki kolonların taşıdığı yeşil renkli kubbesidir Mozaik tekniğinde altın mozaiklerle kaplı kubbenin ortasına iç içe geçmiş, yuvarlak motiflerin oluşturduğu çok renkli bir göbek yapılmıştır

Çeşmenin tunç kitabesinde Almanca şu sözler okunmaktadır: "Wilhelm II deutscher Kaiser stiftete diesen Brunnen in dark baren Erinnerung ain seinen Besuch bei seinet majestat dem Kaiser der Osmanen Abdul-Hamid II im Herbst des Jahres 1898" (Alman Kaiser’i Wilhelm II 1898 yılı sonbaharında Osmanlıların hükümdarı haşmetlü Abdülhamid II nezdinde ziyaretinin şükran hatırası olarak bu çeşmeyi yaptırdı)

Bunun yanı sıra çeşmede bir Osmanlıların kitabesi yer almaktadır Osmanlı Seraskerlik Dairesi’nden, aynı zamanda edebiyatçı olan Ahmet Muhtar Paşa’nın beytini İzzet Efendi de sülüs yazıyla yazmıştır:
Hazreti Abdülhamid Hanın muhibbi halisi
Ziveri eklili haşmet, kayser alitebir
Ya’ni alman imparatoru, hükümdarı güzi
Hazreti Wilhelmi Sani, kamuranı nizigar
Padişahı ali Osmani ziyaret kasdidüb
Mahdemiyle eyledi İstanbulu pirayedar
Bu mülakatı muhabbet perveri aaakar içün
Eyledi bu çeşmesarı saha piray-i karar
Sübesü cari olan abı safa teşkil eder
Abi safii müsafata misali abdar
Vakfa giri hayret eyler çeşmi ehli dikkati
Tarzi inşaasındaki hissi bedii zernigar
Rükni ak’vai hayatoldukça abi canfeza
Payidar olsun bu te’sisi muhabbet üstüyar
Bi bedel tarihi caridir lisanı luleden
Oldu bu çeşme mülakate ne dicu yadigar (1316)

Aynalı Kavak Kasrı



Adres: Kasımpaşa Cad Hasköy
Telefon: 0212 250 40 94

Üç yüzyıl boyunca Haliç kıyılarını süsleyen ve günümüzde Aynalıkavak Kasrı adıyla tanınan yapı, Osmanlı İmparatorluğu Döneminde “Ayanalıkavak Sarayı” ya da “Tersane Sarayı” olarak bilinen yapılar grubundan günümüze ulaşabilen tek örnektir

İstanbul’u tanıtan tarihsel kaynaklardan, yörenin Bizans Döneminde de imparatorlara ait bir dinlenme yeri olduğu anlaşılmaktadır Haliç kıyılarından Okmeydanı ve Kasımpaşa sırtlarına doğru gelişen bu büyük bağ ve koruya; İstanbul’un fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmet’ten başlayarak padişahlar da ilgi göstermiş ve Osmanlı İmparatorluk Tersanesi’nin Kasımpaşa’da kurulup gelişmeye başlamasıyla birlikte yöreye “Tersane Has Bahçesi” adı verilmiştir

Buradaki yapılaşmaların tarihi, Sultan I Ahmed Dönemine (1603-1617) dek inmektedir Tarihsel süreç içinde çeşitli padişahların yaptırdığı kasırlarla gelişen ve “Tersane Sarayı” olarak anılan bu yapılar topluluğu; 17 yüzyıldan başlayarak “Aynalıkavak Sarayı” olarak da adlandırılmıştır
Saray bütünü içinde yer alan ve Sultan III Ahmed Döneminde (1703-1730) yaptırıldığı sanılan Aynalıkavak Kasrı, Sultan III Selim Döneminde (1789-1807) yeniden düzenlenmiş ve bugünkü görünümünü kazanmıştır Yapı; Divanhanesi, Beste Odası ve bu mekânların pencerelerini dolanan Yesarî’nin talik hattı ile yazılmış, Kasrı ve III Selim’i öven, dönemin tanınmış şairleri Şeyh Galib ve Enderunî Fazıl’a ait şiirleriyle 18 yüzyıl mimarlık örnekleri arasında özel bir yer almaktadır

Deniz cephesinde iki, kara cephesinde tek katlı kütlesiyle Osmanlı klasik mimarlığının son ve ilginç yapılarından biri olan Kasır; süsleme açısından da çağının beğenisini yansıtmakta, özellikle besteci Sultan III Selim Dönemi kültürünün pek çok öğesini bünyesinde barındırmaktadır Öyle ki, bu kültürün başlıca simgeleri olan sedir ve sedirimsi kanepe, mangal kandil gibi mobilyalarla döşeli olan odalar, bugün yok olmuş bir yaşam biçiminin görünümlerini sergilemektedir Günümüzde bir müze-saray olarak ziyarete açık tutulan Aynalıkavak Kasrı’nın zemin katı, Sultan III Selim’in besteci özelliği de göz önünde tutularak, Topkapı Sarayı Müzesi’nde bulunan görsel kaynaklar ve kimi kurum ve kişilerin armağan ettiği çalgıların bir araya getirilmesiyle “Türk Çalgıları Sergisi” mekânına dönüştürülmüştür Kasrın bahçesindeyse, özellikle yaz aylarında konuklara yönelik kafeterya hizmetleri, klasik Türk Sanat Müziği örneklerinin seslendirildiği Aynalıkavak Konserleri ile ulusal ve uluslararası nitelikte resepsiyonlar verilmektedir

Beyazıt Kulesi



Beyazıt Yangın Kulesi adı ile anılan Beyazıt Kulesi 1749 yılında o dönemde ahşap evlerin çokluğundan dolayı çıkan yangınları haber vermek amacıyla yaptırılmıştır 85 metre yüksekliğindeki kule ahşap olarak inşa edilmiş ve birkaç kez yangın geçirdikten sonra II Mahmut döneminde kagir olarak inşa edilmiştir Kule, günümüzde de eskiden olduğu gibi yangın bildirmek ve meteoroloji tahmini amacıyla kullanılmaktadır

Beylerbeyi Sarayı



Adres: Abdullahağa Caddesi 81210 Beylerbeyi
Telefon: 0216 321 93 20

Anadolu yakasının en önemli yapılarından biri olan "Beylerbeyi Sarayı" nın bugüne kadar yalnız Harem ve Selâmlık bölümleri gezilebilmekteydi Yapılan son çalışmalarla Anadolu yakasının önemli doğal güzelliklerini içeren "Set Bahçeleri" ve sarayın değerli bir bölümünü teşkil eden "Sarı Köşk", "Mermer Köşk" ve "Ahır Köşk" de tümüyle ele alınarak restore edilmiş ve ziyarete açılmıştır

Büyük Konstantinus`un diktirdiği bir haçtan dolayı önceleri İstavroz Bahçeleri adıyla anılan Beylerbeyi Set Bahçeleri`nin güzelliği, bu bölgede Bizanslılar döneminden itibaren görkemli binaların yapılmasına neden olmuştur Bölge şimdiki adını Sultan III Murat döneminde (1574-1595) Rumeli Beylerbeyi olan Mehmet Paşa`nın buradaki yalısından almaktadır Çeşitli dönemlerin yapılarından sonra II Mahmut döneminde yapılan ahşap sarayın yanmasıyla Sultan Abdülaziz, burada 1861-1865 yılları arasında bugünkü sarayı yaptırmıştır Mimarı Serkis Balyan`dır ve yapımında beş bin işçi çalıştığı bilinmektedir
Yazlık saray olması nedeniyle sürekli oturulmayan Beylerbeyi Sarayı genellikle yaz aylarında, özellikle de yabancı devlet başkanlarının ağırlanmasında kullanılmıştır Sırp Prensi, Karadağ Kralı, İran Şahı, Fransız İmparatoriçesi Eugenie bunlardan bazılarıdır Sultan II Abdülhamit de ömrünün son altı yılını bu sarayda geçirmiş ve burada ölmüştür (1918)
Çeşitli Batı üsluplarının Doğu üsluplarıyla kaynaştırıldığı saray, iç mimari ve kullanım özellikleri bakımından Türk Evi plânına benzer- likler gösterir Harem ve selâmlık olarak iki ana bölümden oluşan sarayda selâmlık, donatım ve dekorasyon bakımından Harem`den daha zengindir Bodrum katı mutfak ve depo olarak kullanılan üç katlı sarayda üç giriş, altı salon, yirmi altı oda vardır Rutubete ve sıcağa karşı taban döşemeleri, orijinalleri Mısır`dan getirtilen hasırlarla kaplanmıştır Coğunluğu Hereke yapımı Türk halıları, Bohemya kristal avizeleri, Fransız saatleri, Çin, Japon, Fransız ve Yıldız vazoları görülmeye değer sanat eserlerinin yalnızca bir bölümüdür

Deniz kıyısında kurulmuş Harem ve Selâmlık Yalı Köşkleri, Set bahçeleri`ndeki büyük havuzun çevresinde yer alan Sarı Köşk, bir av köşkü olarak yapılmış havuzlu iç mekanıyla ünlü Mermer Köşk, saltanat atlarını barındırmak amacıyla inşa edilmiş ve döneminin en güzel örneklerinden biri olarak yaşayan Ahır Köşkü, Beylerbeyi Sarayı`nı bütünleyen önemli yapılardır Bunlardan Sarı Köşk ve Mermer Köşk`ün II Mahmut dönemi yapıları olduğu sanılmaktadır Hizmete giren Set Bahçelerinden önce onarımı tamamlanan Mermer Köşk ve Ahır Köşk 5 Temmuz 1985`te ziyarete açılmış, bunları Sarı Köşk izlemiş bulunmaktadır Sarı Köşk`ün önü çocukların sanat çalışmalarına, alt katı Dolmabahçe Sarayı`nda olduğu gibi değişik gösterilere ayrılmıştır Üst kat ise milli ve milletlerarası önemli toplantılar için kimliğine uygun biçimde yeniden donatılmıştır Ayrıca, tarihimizde ve Boğaziçi kültüründe özel bir yeri olan Beylerbeyi Sarayı ve ilginç tünelinin, Türkiye, İstanbul, Boğaziçi ve Saraylarımızın tanıtımı için tümüyle değerlendirilmesinden sonra, sanat ve kültür ağırlığı Anadolu yakasında da vurgulanmış olacaktır

Burmalı Sütun (Yılanlı Sütun)



Kökeni araştırıldığında birbirine sarılmış üç tunç yılanın başları üzerinde taşıdığı antik devre ait üç ayaklı bir tütsü kazanı olduğu anlaşılan bu anıt da Yunanistan’ın Delfi şehrinden Constantinus I tarafından İstanbul’a getirilmiştir

Yılanlı sütun, M÷ 5 yüzyıl sonlarında Yunanlıların memleketleri istila eden Perslere karşı kazandıkları Platea (479) ve Salamis (480) zaferlerinin bir hatırası olarak ele geçen silahların eritilmesiyle yapılmış ve bir şükran ifadesi olarak da Delfi Apollon mabedine hediye edilmiştir

Perslere karşı müttefik olarak savaşan 31 Yunan kolonisinin baş şehirlerinin isimleri sütunun üzerine kazılmış olup bugün de bunlar okunabilmektedir
İstanbul’daki anıtların en eskilerinden biri olan yılanlı sütun aslında 8 m boyunda ve 29 burmadan ibaret olmasına rağmen halen sadece 5 m lik bir kısmı ayakta durmaktadır
Yılanların başları üzerinde taşıdığı mitolojik üç ayaklı kazan ise daha sütun İstanbul’a getirilmeden önce Delfi’de kaybolmuştu

Günümüze ulaşamayan yılanların başlarının XVII yüzyıl sonlarına kadar bulunduğu Hünernamedeki minyatürler ile Alman ressamlarından Bretchenda ve Davis’in resimlerinden öğreniyoruz

Bu başların ne zaman ve nasıl koptuğu kesin olarak bilinmemekle beraber içlerinden bir tanesinin yalnızca üst kısmı İstanbul Arkeoleji Müzesi’nde bulunmaktadır

Cağaloğlu Hamamı

Cağaloğlu`n da Yerebatan Caddesi`nin sağ yanıda yer alır Sultan I Mahmud tarafından Ayasofya Cami’ne gelir sağlamak amacıyla 1741 yılında inşa ettirilmiştir, mimarı bilinmemektedirCağaloğlu Hamamı kadınlar ve erkekler için ayrı kısımları olan bir çifte hamamdır İçinde kullanılan Barok üslup ve klasik Osmanlı hamam mimarisinde olmayan yenliklerin yanı sıra, Sultan III Mustafatarafından şehrin artan su ve odun ihtiyacı nedeniyle 1768`de büyük hamam yapılmasının yasaklanmasından önce inşa edilen son büyük hamam olması nedeniyle önem taşır

Çadır Köşk



Yıldız Parkı içindeki iki tarihi köşkten biridir O tarihlerde Çırağan Sarayı`na ait olan koruda,1871 yılında "Sedir Köşkü" olarak inşa edilmiştir

Beşiktaş - Ortaköy Caddesi üzerinde Yıldız Parkı`na girildiğinde solda yer alan bu köşk Sultan Abdülaziz tarafından saray bahçesi dekoru olarak Sarkiş Balvan ve kardeşlerine vaptırılmıştır Köşkün önünde Yıldız Parkı`nın iki büvük havuzundan biri bulunmaktadır

Koyu kırmızı renkte boyalı olan bu köşk, zemin üzerine tek kat olarak inşa edilmiştir Köşkün Boğaz`a bakan cephesi üç bölümdür Cephenin ortasında, önünde dört desteğe oturan bir balkon yer almaktadır Süslemeli ve yuvarlak kemerli olan balkon kapısının iki yanırıda iki çift pencere bulunmaktadır Köşkün havuza bakan cephesi iki kollu merdivenli bir girişe sahiptir Merdivenin iki kolu arasındaki bölümde zemin kata, girişi sağlayan bir kapı açılmıştır Abdülmecit döneminde Neo-Klasik, Neo-İslam, Neo-Osmanlı olarak Yıldız saraylarında yabancı sanatçıların saray çevrelerinde çalışmaları ve Avrupa mimarisinde meydana gelen gelişmeler duvar resmini etkilemiş ve yağlı boya tekniğinde doğa görünümleri, çiçek, meyve ve av hayvanlarının resimleri yaygınlaşmıştır Çadır köşkü, Malta köşkü ve Yıldız parkındaki tüm köşklerde bu üslubu görebilirsiniz Köşklere güzellik kazandırması ve bu mekanların dinlenme, seyir ve av köşkü olduğunu belirlemek amacıyla, tavanlar av hayvanları, sebze meyve ve çiçek figürleriyle süslenmiştir
Çadır köşkünün üst katında, üç oda, büyük bir salon, tuvalet ve küçük hol vardır Holden merdivenle bodruma inilir Bodrumda büyük iki oda, salon, hol, tuvalet mevcuttur Bodrum katı mutfak olarak kullanılmak amacıyla yapılmıştır Büyük salonun tavanı salkım çiçeklerle donatılmıştır, köşe ve aralara çiçekten çerçeveler içine ördek, zürafa, gevik, at ve çiçek sepetleri yağlı boya ile resmedilmiştir Salonun yanındaki iki büyük odanın tavanları da yine salkım çiçeklerle donatılmış olup çiçekler arasına, yani köşe ve kenarlara ördek, deve, inek, koyun, yaban ördeği, keklik ve çiçek sepetleri serpiştirilip dal ve çiçek figürleriyle yağlı boya tavana güzellik kazandırılmıştır Köşk, süsleme sanatının en ince özelliklerini taşıyan motiflerle süslüdür İki adet şöminesi, uzun, yüksek, büyük pencere ve kapıları zamanırı mimari özelliklerindendir Bu mekanlar, Sarav mensuplarının günübirlik gezileri için seyir ve dinlenme yeri olarak kullanılmıştır

Abdülhamit, Yıldız Sarayı`nı kullanmaya başlayınca, Çadır Köşkü`nün yanından geçen çevre duvarı yükseltilmiştir, daha evvel kapalı tutulan kapılarla geçiş sağlanmıştır Abdülaziz Suikasti sanıkları, Çadır Köşkü`nün bodrum katında tutulmuştur Köşk Abdülhamit`in hallinden sonra uzun yıllar kapalı kalmış, 1940 yılında Maliye Bakanlığı`nca İstanbul Büyükşehir Belediyesi`ne devredilmesi ve korunun "Yıldız Parkı" olarak adlandırılmasından sonra Çadır Köşkü onarılmış, 1949 -1960 yıllarında Avedis Çakır isimli pastane sahibi tarafından işletilmiştir

1960 yılında Askeri Darbe yönetiminde Çadır köşkünde Tanzimat :Vlüzesi" kuruldu1982 yılında diğer köşklerle beraber kullanırrı ve işletim hakkı Turing`e verildi Kültür ve Tabiat Varlıklarırıı Koruma Yüksek Kurulu` nun 28 Şubat 1995 Tarih ve 378 sayılı ilke kararının "Bakım Maddesine" göre elden geçirildi 1995 Haziran avında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından devralınmasıyla restorasyon çalışmalarına hemen başlanmış ve köşk bütünüyle restorasvondan geçirilmiştir Şu anda restoran ve cafeterya hizmeti vermektedir

Çamlıca Köşkleri



Çamlıca Korusu içerisinde bulunan Çamlıca Köşkleri; Sofa, Cihannüma ve Topkapı Köşkleri`nden oluşur Çamlıca Köşkleri, Kartal`dan başlayan Kadıköy, Eminönü, Üsküdar ve Beşiktaş`ı içine alan Boğaz manzarasına sahiptir İstanbul Çamlıca Köşkleri, Büyükşehir Belediyesi tarafından restora edildikten sonra şu anda cafeterya ve restoran olarak hizmet vermektedir

Çardaklı Hamam

Kadırga`da Küçük Ayasofya Camii yakınında yeralır Hamam, Kapı Ağası Hüseyin Ağa tarafından 1503`te yaptınlmıştır Kitabesinin altında bir Bizans levhasının bulunması ve sıcaklık kısmının hiçbir Osmanlı hamamına uymayan biçimi Çardaklı Hamamı`nın Bizans dönemiyle ilişkilendirilmesine neden olmuştur Ortada geçidin üstündeki eyvan, bir balkon biçiminde sıcaklığa açılır Bu balkonun çardağı andırması nedeniyle yapıya Çardaklı Hamamı denilmiştir

Çemberlitaş



Çemberlitaş, Divanyolu üzerinde yer alır Roma Apollon Tapınağı`ndaki sütun I Konstantin (MS 324 -337) tarafından İstanbul`a getirilmiştir Başlangıçta tepesinde, pagan geleneğin uzantısı olarak bir elinde haç, diğer elinde mızrak taşıyan bir Apollon heykeli vardı Yıldırım düşmesiyle parçalanan heykelin yerine daha sonra mermer bir haç koyulmuştur Osmanlılar döneminde haç indirilmiş fakat sütuna dokunulmamıştır 1700`de Sultan II Mustafa sütunu çemberlerle sağlamlaştırmış, günümüzdeki kaideyi inşa ettirmiştir Kulenin yüksekliği 35 metredir

Çemberlitaş Hamamı



Çemberlitaş Hamamı, Çemberlitaş`ta, Divanyolu üzerinde, I Constantinus`un (MS 324-337) diktirdiği anıtın Vezir Han tarafında yer alır Hamam`ın karşısında Köprülü Mehmet Paşa Cami, medresesi ve türbesi, yanında Vezir Hanı, eski Dar`ül-fünun binası, civarında ise Sultan II Mahmut Türbesi, Köprülü Kütüphanesi, Atik Ali Paşa Cami ve medresesi ve Ali Baba Türbesi mevcuttur
Hamam, Sultan II Selim`in karısı ve Sultan III Murat`ın annesi, Nurbanu Sultan tarafından Üsküdar`da, Toptaşı`nda, Valide-i Atik Külliyesi`ne gelir getirmesi için yaptırılmış ve vakfedilmiştir Hamam, Tuhfet`ül-mimarin`e göre Mimar Sinan yapısıdır Kitabesinden anlaşıldığıne göre hamam yapılış tarihi 992/1584`tür Çembarlitaş Hamamı birbirinin tamamen benzeri ve yanyana bitişik bir çifte hama olarak planlanmıştır Erkekler kısmının girişi Vezir Han Caddesi üzerindedir Giriş üzerinde, etrafı rumilerle bezeli, üç sıra halinde hazırlanmış altı mısralı bir kitabe vardır Kadınlar kısmı girişi ise Divanyolu Caddesi üzerindedir Bugün kadılar ve erkekler kısımları girişleri aynı kapıdan yapılmaktadır Erkekler ve kadınlar bölümlerinin soyunma yerleri, geçişi köşe trompları ile sağlanmış büyük birer kubbe ile örtülüdür Etrafında üç kat soyunma odaları vardır Mimar Sinan`ın son dönem eserleri arasında yer alan hamamın 38 adet kurnası vardır Kubbenin altında çok yüzlü büyük bir göbek taşı bulunmaktadır Sıcaklık bölümleri kubbelerinde bulunan küçük delikler ile aydınlatılmaktadır Delikler cam fanuslar ile kapatılmıştır Günümüzde hem kadınlar hem de erkekler bölümü hizmet vermeye devam etmektedir

Çırağan Sarayı



Sultan Abdülmecid`in ardından tahta geçen Sultan Abdülaziz tarafından 1861`de yaptırılmıştır Planı Nikoğos Balyan`a aittir ve uygulaması Sarkis ve Agop Balyan tarafından yapılmıştır Sultan Abdülhamid 1876 yılında tahta geçince, V Murad akli dengesinin yerinde olmadığı gerekçeşiyle bu saraya kapatılmış ve 1905 yılında ölünceye kadar burada kalmıştır Daha sonra Meclis-i Mebusan olarak kullanılan saray, 1910 yılında yanmıştır Şimdi restore edilmiş ve lüks otel olarak kullanılmaktadır Dolmabahçe Sarayı II Mahmud`un mütevazi sarayının yerine Abdülmecid tarafından yaptırılmıştır Sarayı, cami ve saat kulesini, mimarları Balyan ailesi 1853`de tamamlamışlardır Orta bölümündeki Muayede salonunda bulunan 45 ton ağırlığındaki kristal avize Kraliçe Victoria`nın armağanıdır ve dünyada en büyük olduğu söylenmektedir Saray, ondokuzuncu yüzyıl Osmanlı saray yaşamına ilginç bir örnektir

Dikilitaş (Obelisk)

Sultanahmet Meydanı’nda, ‘Hipodrom’da bulunan Obelisk (dikilitaş) Mısır’ın 18 Sülâle hükümdarlarından III Thutmosis’in (MÖ 1502-1448) Asya’da kazandığı zaferlerin anısına 1450’de diktirdiği taştır
Yıllarca Mısır’da kalan taş Firavunların tarihten silinmesinden sonra, burada kurulan yarı Hellen yarı Mısır bir devlete, sonra da Romalıların eline gemiştir Bu dönemde, Romalılar, şehirlerini süslemek için Mısır’da bulunan anıtları kullanıyorlardı I Constantius da, yeniden kurduğu Constantinopolis’de Hipodromu süslemek için çeşitli anıtları buraya taşıttırıyordu Oğlu II Constantinus (337-361), taşı İstanbul’a xxxürülmek üzere İskenderiye’ye taşıtmak istemiş, ancak bunu başaramamıştır ve taş kıyıda bırakılmıştır Daha sonra, İmparator Julianus’un (361-363) emriyle İskenderiyeliler taş için özel bir gemi yapmışlar Taşın İskenderiye’den ne zaman ve kim tarafından İstanbul’a getirildiği ve nasıl taşındığı bilinmiyor Hipodrom’u süslemek üzere getirilen taş, kaidesinde bulunan yazıtlara göre bir süre yerde yatmış ve I Theodossius zamanında 390 yılında, Hipodrom ortasındaki "Spina" denen duvarın üzerine, bugünkü bulunduğu yere yerleştirilmiştir 19,59 m yüksekliğindeki taşın, bugün bulunduğu Sultanahmet Meydanı’na getirilmesi için Marmara Sahilinden meydana kadar demir bir yol yapılmıştır
Bugün tam olmayan taşın 6 metrelik parçası ek****ir Eksik parçanın nedeni bilinmiyor Başlangıçta şehrin başka bir yerine dikildiği ve bir depremde düşüp kırıldıktan sonra üst parçanın da şimdiki yerine dikildiği düşünülüyor Ya da, taşınırken kırılmış olabilir İstanbul’daki dikilitaşın ve eşinin Karnak’da Amun-Ra mabedinin sütunları üzerinde resimleri işlenmiş Bu resimlerden de taşın eksik olduğu anlaşılıyor Dikilitaş dört yüzünde kabartmalar bulunan 6 m yüksekliğinde mermer bir kaidenin üstünde yer alan dört tane tunç takoza oturmaktadır Kaidenin üzerindeki kabartmalarda imparator I Theodossius’un savaşları ve Hipodrum’daki yaşantısı işlenmiştir Dikilitaş’ın tepesinde bulunan ve Dünya’yı simgeleyen tunç küre 865 yılındaki bir depremde düşmüş ve bir daha da yerine konulmamıştır
Dört yüzde de devamlı olarak Mısır Tanrılarından Amun-Ra ve Horus anılmakta ve Thutmosis’in yüceliğinden söz edilmektedir Dikilitaş, Bizans dönemi boyunca uzun yıllar Hipodrom’da meydana gelen çeşitli politik olaylara, araba yarışlarına, ayaklanma ve cinayetlere seyirci olmuştur 17 yüzyılda Evliya Çelebi Seyahatnamesinde taştan, İstanbul’u afetlerden koruyan bir tılsım olarak sözetmiştir Türklerin dönemi boyunca, taş yabancıların ilgisini çekmiş, resimler ve gravürlere konu olmuştur
Osmanlı döneminde de Hipodrom’da taş çevresinde birçok olay olmuş ve toprak yükselerek kaidenin alt kısmı gömülmüştür 1857’de, CT Newton kaidenin etrafında kazı yaparak yeniden açmıştır O tarihten beri Dikilitaş yuvarlak ve demir parmaklıklarla çevrili bir çukurda durmaktadır 20 yüzyılın ilk yarısında taşın yosunlanmış cephesi temizlenmiş ve yenilenmiştir