Deneme Ve Özellikleri Nelerdir? |
08-25-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Deneme Ve Özellikleri Nelerdir?Deneme ve Özellikleri Nelerdir? 1 Tanımı Bir yazarın özgürce seçtiği herhangi bir konu üzerinde kesin yargılara varmadan kişisel görüş ve düşüncelerini serbestçe anlattığı yazılara deneme denir Kendisinden önce benzeri yazılar yazılmış olmakla birlikte 16 yüzyılda deneme kavramını ilk kez kullanan Fransız yazarı Montaigne (Monteyn)’dir Denemeler adını verdiği yazıları bir edebiyat türünün adı olmakla kalmamış benzerlerinin de yazılmasına yol açmıştır Denemenin Amacı; Okuyucuyu düşünmeye yöneltmek Hayatın gerçeklerini ortaya koymak Kültür alanındaki değişme ve gelişmeleri fark ettirmek Birey-toplum ilişkisini dile getirmek vb Konularına ve Yazılış Amaçlarına Göre Denemeler; Klasik deneme Edebî deneme Felsefî deneme Eleştirel deneme olmak üzere gruplandırılır 2 Özellikleri Denemede konu özgürce seçilir İnsanı ve toplumu ilgilendiren her şey (yaşama ölüm aşk sanat felsefe din ahlâk töre bilim siyaset vb) denemenin konusu olabilir Deneme yazarı kendisiyle konuşur gibi yazar Dili doğru ve güzel kullanır Düşünce ufku geniş ve kendine özgü bilgi birikimine sahiptir Kendi duygularının dışında başkalarının düşüncelerine de saygı duyar Denemeci ele aldığı konuyu içtenlikle anlatır Denemeci bayağı bir anlatıma inmeden terim ve felsefi kavramların ağırlığından uzak bir üslubu tercih eder Denemeci denemenin sonunda kesin bir yargıya bir sonuca varmak amacında değildir Deneme herhangi bir konuda düşündürücü öğretici inandırıcı ve ûfûk açıcıdır Deneme rahat okunan bir düşünce yazısıdır Denemecinin öne sürülen her düşünce ya da savı doğrulama kanıtlama gibi bir kaygısı yoktur Deneme makale ve eleştiriden bu yönüyle ayrılır Deneme yazarı birçok kaynaktan beslenir: Felsefî sosyolojik tarihî tema ve olay*ların yanında bilimsel veriler ve ünlü kişilerin özdeyişleri olabilir Yine de denemeci seçtiği konuyu farklı bir yaklaşımla işler Deneme türünün en eski örneklerini “deneme” terimi daha kullanılmadan önce Eski Yunan ve Latin edebiyatlarında görmekteyiz: Bunlar; Epiktetos’un (Epiktetos) S ohbetler Eflâtun’un (Eflâtun) Kimi Diyaloglar Cicero’nun (Çiçero) Kimi Eserleri’dir Deneme türünün tarihsel gelişimi nasıl olmuştur? Deneme türü özellikle Aydınlanma Çağında (Rönesans) önemli bir gelişme göstermiş daha sonra özellikle Romantizm akımından (19 yüzyıl) bu yana yaygınlaşarak çağdaş edebiyatın en önemli türlerinden biri hâline gelmiştir Fransız edebiyatında bu türün kurucusu olan Montaigne İngiliz edebiyatında Bacon (Beykın) önemli deneme yazarlarıdır Deneme türüne özellikle Cumhuriyet Döneminde yakın ilgi gösterilmiştir |
Konu Araçları | Bu Konuda Ara |
Görünüm Modları |
|