Zekat Hakkında Çeşitli Meseleler

BİSMİHİ TEALA

Zekat lügatta temizlik ve artış manalarına gelmektedirIstılahi olarak ise,Nisab miktarı mala sahib olan kişinin menfaatlenmenin her türlüsünü keserek ALLAH (Celle celalühü) rızası için fakir bir müslümanı mal sahibi yapmasıdır

Zekat tarif edilirken kamil nisabtan kasıt,mütekaddim ulemaya göre (ki asırlardır tatbik edilen usul budur) 90 gr altın ( takriben 2600 Ytl),veya buna denk gümüş ve ticaret malıdırAncak zamanımızdaki bazı islam alimleri zamanımızda bu miktarın takriben (asgari olarak) 15000 ytl olması gerektigini ifade etmektedirlerBuna delil olarakta, bir devlet memurunun maaşının 2000 ytl civarında olduğu düşünüldüğünde bu maaşı alan herkesin zekat vermesi gerekebileceği şeklinde ki değerlendirmeleridir

Malların zekâtı, mal olarak verilebileceği gibi değerleri para olarak da verilebilir

Zekâtı birkaç fakire azar azar vermekten, bir fakire topluca verip onu ihtiyaçtan kurtarmak daha iyidir Ancak bir fakire nisap miktarını bulacak şekilde fazla zekât vermek mekruhtur

Zengin bir kimse, evinde kiracı olarak oturan fakirden ücret almayıp bunu zekâtına saysa, zekâtını ödemiş olmaz Çünkü zekâtta mal ve paranın fakirin eline geçmesi şarttır Burada ise faydalanma varsa da, fakirin eline geçen bir şey yoktur

Yetime yedirilen yemek zekâta sayılmaz Fakat kendisine verilen yiyecek maddesi ve giyecekler zekât niyetiyle verilirse zekât yerine geçer Bayramlarda ve diğer günlerde muhtaç olan hizmetçilere ve çocuklara veya bir müjde haberi getiren fakirlere verilen ödüller zekât niyetiyle verilebilir

Zengin bir kimse, bir fakire önce borç para verip sonra bunu zekâta saymak istese; borç olarak verdiği para fakirin elinde olup henüz bunu harcamamış ise, verdiği parayı zekâta niyet edebilir Fakir parayı harcamış ise, artık bu paranın zekâta niyet edilmesi sahih olmaz

Fakirdeki alacağını zekâta saymak isteyen kimse, alacağı kadar parayı fakire zekât olarak verir, fakir de aldığı bu parayı borcunu ödemek üzere alacaklıya iade eder Böylece zengin zekâtını vermiş, fakir de borcunu ödemiş olur

Haram mal için zekât vermek gerekmez Haram malın (sahibi mevcut ise) sahibine verilmesi, sahibi mevcut değilse fakirlere dağıtılması gerekir

Helal olan mala, haram mal karışıp bunu ayırmak mümkün olmazsa, hepsinin zekâtını vermek lazımdır

Evi olmayan bir kimse, ev almak için biriktirdiği nisap miktarındaki paranın üzerinden bir sene geçer de henüz ev almamış olursa bu paranın zekâtını vermesi icap eder

Zekâtta kadın da erkek gibidir Kadın, sahip olduğu nisap miktarı altın ve gümüşün zekâtını vermesi lazımdır Altın ve gümüş dışında inci, zümrüt ve yakut gibi süs eşyası ve mücevherattan zekât verilmez Ancak bunlar ticaret için olursa zekâtlarını vermek gerekir

Bir kimse, karısının diğer kocasından olan fakir çocuklarına zekât verebilir Verilen zekâttan geri dönülmez

Koyun sürüsüne ortak olan iki kişinin 80 koyunu olsa, her birinin hissesine 40 koyun düştüğünden ikisinin de birer koyun zekât vermesi gerekir

Ortak olan iki kişiden biri, diğer ortağının emri olmadan malların tamamının zekâtını verse, ödediği zekât yalnız kendi hissesine düşen malın zekâtına sayılır ve ortağının parasını ödemesi gerekir Çünkü ortaklar ibadette birbirinin vekili değildirler

Eğer ortaklardan biri, ötekini zekât vermek hususunda vekil eder, ortağı da bütün malın zekâtını verirse o zaman her ikisinin de zekâtı ödenmiş olur

Bir fakirin borcunu, fakirin isteği üzerine bir başkası zekâtına mahsuben ödese zekat yerine geçer Çünkü burada alacaklı, borçlu olan fakirin vekili olarak zekâtı almıştır Borçlu olan fakirin isteği olmadan borç ödense zekât yerine geçmez

Nisap miktarı malı ve parası olan kimse bunların üzerinden bir yıl geçmeden önce zekâtını verebilir Hatta birkaç yıllık zekâtını önceden vermesi de caizdir Ancak malı ve parası nisap miktarından az ise verdiği para zekât yerine geçmez, sadaka olur

Fakir zannedilerek zekât verilen kimsenin sonradan zengin olduğu anlaşılsa zekât geri alınmaz

Bir kimse araştırma yaparak fakir olduğu kanaatine vardığı bir kişiye zekâtını verdikten sonra, zekât verdiği kişinin zengin olduğu anlaşılırsa, zekâtını tekrar vermesi gerekmez Eğer araştırma yapmadan zekâtı verir de bilâhare bu kişinin zengin olduğu anlaşılırsa zekâtın yeniden verilmesi lâzımdır

Bir kimse, başkasındaki alacağını elindeki malın zekatına saymak üzere bir fakire verse ve o kişiden bunu almasını istese fakirin aldığı bu para o kimsenin zekâtı yerine geçer

Zekât borcu olan kimse, zekâtını vermeden ölse niyet olmadığı için malından zekât alınmaz Ancak vasiyet etmiş ise malının üçte birinden ödenir

Nisab miktarı malı olan ancak bununla beraber borçu olan kişinin durumuna bakılır,eğer borçu malının tamamını kapsıyorsa bu kişiye zekat gerekmezAncak malı borçundan fazla olursa,ve borçundan fazla olan malı nisab miktarına ulaşıyorsa o zaman bu kişinin zekat vermesi gereklidir

Zekat farz olduktan sonra elinde olmadan nisab miktarı olan malı eksilse o zaman bu kişiden zekat düşerEğer hepsi değil de bir miktar eksilirse eksilen miktar zekattan düşülür

Ancak kişi zekat vermemek için malını çeşitli yollarla nisab miktarının altına düşürürse bu kişiden zekat farziyeti düşmez (zekat vermesi farzdır)

Elindeki bütün malı zekat niyeti ile veren kişiden zekat düşer