Hatay (İl)

Diğer anlamıHatay
Trİl
İl adı=Hatay
Bölge=Akdeniz Bölgesi
Harita adı=Hatay
Yüzölçümü=
Nüfus=1253726
Nüfus yoğunluğu=
Plaka kodu=31
Telefon kodu=326
İlçe sayısı=12
Vali=
left156pxHatay ilinin ilçeleriOsmanlı Devleti`nin Osmanlı Devleti, 13 yüzyıl sonlarından 20 yüzyılın ilk çeyreğine değin varlığını sürdüren Türk devleti Anadolu'da kurulmuş, sınırları tarihi boyunca çok değişmekle birlikte en geniş döneminde bugünkü Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya ye Akdeniz'in doğusundaki adaları, Macaristan ve Rusya'nın bazı kesimlerini, Kafkasya, Irak, Suriye, Filistin ve Mısır'ı, Cezayir'e kadar tüm Kuzey Afrika'yı ve Arabistan'ın bir bölümünü kapsamıştır

1516 yılında 1516 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

Memluklerden zapt ettiği Antakya, önce

Halep`e bağlı bir sancak ve daha sonra kaza olarak yönetilmiştir Bu dönemde Halep Suriye'nin en büyük ikinci kentidir 1999 nüfusu 17 milyon olup, günümüzde 3 milyona yaklaştığı tahmin edilmektedir Halep Arapça'da ve diğer bazı Sami dillerinde taze süt demektir

Antakya, Antakya, (Diğer dillerde Antiochia, Antioch, Antioche, Antiochië, انطاكيّة) Hatay ilinin merkez ilçesidir Türkiye'nin en güneydeki il merkezidir

Asi Nehri ile Habib Neccar Dağı arasındaki dar ve meyilli alanda, 1,5-2 km2`lik bir alan üzerine yerleşmiş orta büyüklükte bir şehirdi Osmanlı Devleti`nin Hatay`daki hakimiyeti Asi Nehri Akdeniz bölgesinde bir nehir Lübnan'da Baalbek yakınında El-Bika'dan çıkar Anti Lübnan dağlarının dar boğazlarından hızla akar Humus şehri yakınlarında geniş bir göl ve bataklık meydana getirir Hama Ovasından sonra Türkiye-Suriye sınırı olur ve Türk topraklarına girerek Amik Ovasına gelir İstikamet değiştirerek önce batıya, sonra geniş bir kavis çizerek güneybatıya doğru akar Akış hızı azalır ve sulamaya elverişli hale gelir Yazın azalan s

1918 yılına kadar devam etti 1918 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

Mondros Mütarekesinden sonra işgale uğrayan ve Mondros Mütarekesi, 30 Ekim 1918 Osmanlı Devleti'nin I Dünya Savaşı'ndaki yenilgisini belgeleyen Mondros Mütarekesi aslında bir ***** bırakılması, bir ateşkes sözleşmesi olarak hazırlanmakla birlikte içerdiği hükümler bakımından tam bir teslim antlaşmasıdır


Osmanlı Devleti ile bağlaşıkları Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan Eylül 1918'de artık savaşı sürdüremeyeceklerini anlamışlardı Önce Bulgaristan 29 Eylül'de ateşkes antlaşması imzalayarak savaştan çekildi Bunu Alm

1921 yılında Türkiye sınırları dışında kalan Antakya, İskenderun ve havalisinde İskenderun Sancağı adıyla bir yönetim kuruldu 1938`de bu Sancak`ta kurulan Hatay Devleti, Hatay Devlet Meclisi`nin aldığı kararla 29 Haziran 1939 tarihinde sona erdi, 23 Temmuz 1939`da Hatay adıyla bir vilâyet olarak Türkiye`ye katıldı

Türkiye`nin güney illerinden biri olan Hatay, Akdeniz`in doğu şeridinde 35 derece 52 dakika-37 derece 4 dakika kuzey enlemleri ile 35 derece 40 dakika-36 derece 35 dakika boylamları arasında yer alır doğusunda ve güneyinde Suriye, batısında Akdeniz, kuzeybatısında Adana, kuzeyinde Osmaniye ve kuzeydoğusunda Gaziantep bulunur

İl topraklarının yüzölçümü 5403 kilometrekare ve nüfusu 1997 sayımına göre 1192393 ve 2000 sayımına göre de 1256726 kişidir nüfus artış hızı yaklaşık olarak %12 dir il topraklarının %46 sını dağlar, %33 ünü ovalar ve %20 sini platolar oluşturur

İl topraklarının en önemli yükseltisini kuzey-güney hattında uzanan Nur Dağları (Gavur dağları ve Amanos dağları olarak da bilinir) oluşturur Bu sıradağların en yüksek noktası ise Mığırtepe`dir(2240 m) Diğer önemli yükseltiler Ziyaret dağı ve Keldağ`dır (Arapça Cebel Akra` ya da latince Casius) (1739 m)
Hatay`ın en önemli akarsuyu olan Asi nehri ( Orontes) Lübnan dağları ve Anti-Lübnan dağları arasındaki Bekaa vadisinde kaynayan akarsuların birleşmesiyle oluşur, Suriye topraklarından geçerek ilin güneydoğu sınırlarından girer ve Samandağ yakınlarında delta oluşturarak Akdeniz`e dökülür
Amik ovası`nın orta kısımlarında yer alan Amik gölü 1970li yıllarda tamamen kurutulmuş ve tarıma açılmıştır diğer önemli göller ise Gölbaşı ve Yenişehir gölüdür
Amik Ovası ilin en önemli düzlüğüdür, bu topraklarda tarım oldukça gelişmiştir diğer önmli düzlükler ise Dörtyol ovası, Arsuz, Payas, İskenderun ve Erzin ovasıdır

İlin büyük kesimi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır ancak yükselti ve karasallığa bağlı olarak çeşitli farklılıklar da mevcuttur genel olarak kışlar ılık ve yağışlı yazlar sıcak ve kurak geçeryıllık yağış tutarı il merkezi Antakya`da 11734 mm, İskenderun` da 785 mm dir

Maden varlığı açısından önemli kaynaklara sahip olmamakla birlikte il genelinde krom,demir,bakır ve kurşun yatakları mevcuttur ayrıca Yayladağı ilçesi yakınlarında ismi Hatay Gülü olarak bilinen renkli bir mermer türü çıkarılır

İl merkezi Antakya olmakla beraber ilin en büyük kenti İskenderun`dur

Hatay Türkiye`nin en önemli eski yerleşim yerlerinden biridir Yapılan arkeolojik araştırmalarda milattan önce 100000 ile 40000 yılları arasına tarihlenen bulgulara ulaşılmıştır İl toprakları ilk tunç çağından itibaren Akat beyliği ve MÖ 1800-1600 yıları arasında Yamhad krallığına bağlı bir beyliğin sınırları içerisinde yer almıştır Daha sonra MÖ 17 yüzyıl sonlarında Hititler`in ve MÖ 1490 yıllarında Mısır`ın egemenliğine girmiştir Ardından Urartular, Asurlular ve Persler`in egemenliğine girdi

MÖ 300 yılında Antakya kurulmuş ve kent hızla gelişmiştirkent MÖ 64 yılında Roma İmparatorluğu`na katılmış ve imparatorluğun Suriye eyaletinin başkenti olmuştur

İl toprakları MS 638 yılında islam ordusu tarafından fethedilmiş, Emevi ve Abbasi egemenliğinde kalmıştır Daha sonra 877 de Tolunoğulları`nın fethettiği topraklar sırayla Ihşitler ve Selçuklular tarafından yıkılan Halep merkezli Hamdanoğulları ( Beni Hamdan) egemenliğine girdi 969 yılında Bizans İmparatorluğunun topraklarına katılan il Haçlı seferleri sırasında da önemli rol oynamıştır

Antakya Memluklar tarafınmdan Haçlıların elinden alınmıştır( 18 Mayıs 1268) 1516`da Yavuz Sultan Selim bu toprakları ele geçirmiş ve Osmanlı dönemi başlamıştır
I Dünya Savaşının ardından Fransızların işgal ettiği il topraklarında 2 Eylül 1938`de günü Hatay Cumhuriyeti kurulmuştur Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, başbakanı Abdurrahman Melek, milli marşı İstiklal Marşı olmuştur
23 Haziran 1939 yılında Türkiye`ye ilhak kararı alınmıştır

İlin yüksek öğretim merkezi Mustafa Kemal Üniversitesi`dir Çok uzun bir süre boyunca bir arada yaşamayı öğrenmiş etnik kökenleri, dinleri farklı birçok topluluğa ev sahipliğ yapan Hatay ili UNESCO barış kenti seçilmiştir

Tarihi ve turistik mekanlar açısından da zengin olan ilde dünyanın ikinci büyük mozaik kolleksiyonunu barındıran Hatay Arkeoloji Müzesi bulunmaktadır

Dünyanın ilk mağara kiliselerinden biri olan Saint Pierre Kilisesi hristiyanlarca hac yeri olarak kabul edilmekte ve her yıl burada 29 Haziran günü Katolik Kilisesince ayin düzenlenmektedir

Hatay, Türkiye Cumhuriyeti`nin en kozmopolit illerinden birisidir Çokkültürlü yapısını tarih boyunca kormumuş olan ilde aynı ulusa mensup birden fazla dini cemaat bile bulunmaktadır En büyük nüfusa sahip Sünni Türkler`in yanında Alevi Türkler, Sünni ve Nusayri Araplar`ın yanında Hristiyan Ortodoks ve Hristiyan Protestan Araplar, Maruni Araplar, Fellah Araplar, Ermeniler ve diğer küçük topluluklar Hatay`ın çokkültürlü yapısının dinamiklerini oluştururlar


İlçeleri
Antakya (Merkez ilçe), Altınözü Belen Dörtyol Erzin Hassa İskenderun Kırıkhan Kumlu Reyhanlı [http://wwwoytunalanicom samandağ] ve Yayladağı olmak üzere 12 ilçedir Akdeniz`deki önemli bir liman şehri olan İskenderun ile merkez ilçe Antakya, ilin en büyük iki yerleşim yeridir

Adının içinde Kilise kelimesi geçtiği için 1924 yılında adı değiştirilmiştir

[http://wwwoytunalanicom samandağ][http://wwwsamandagmuftulugugovtr Samandağ Müftülüğü-Dini Bilgiler ve Soru Cevaplar]

Dış bağlantılar [http://wwwhataygovtr/ Hatay Valiliği] [http://wwwhataytarimgovtr Hatay Tarım İl Müdürlüğü] [http://wwwhatay-mebgovtr/ Hatay İl Milli Eğitim Müdürlüğü] [http://wwwcrwflagscom/fotw/flags/tr-hatayhtml Hatay Devleti] [http://wwwhataygazetesicom/ Hatay Gazetesi] [http://wwwmkuedutr Mustafa Kemal Üniversitesi]

Türkiye`nin illeri

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Hatay (il) maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir