Kırgızlar Tarihte Kırgızlar

Tarihte Kırgızlar
Ön-Kırgızlar
Çin ve Arap kaynaklarında mavi gözlü,kızıl saçlı-sarışın ve çekik gözlü olarak geçen Kırgızlar en eski Türk halklarından biridir MÖ250 yıllarında Yenisey vadisi boyunca uzanan bölgelerde bulunuyorlardı Yenisey Irmağı boyunda göçebe bir hayat süren Kırgızlar, Milattan sonra birinci yüzyılda Hiung-nu devletini oluşturdular Hiung-nuların dağılması üzerine Kırgızlar, Yenisey Kırgız Hanlığı'nı kurdular Dördüncü yüzyılda kurulan Yenisey Kırgız Hanlığı, Baykal Gölü'nden Tibet'e kadar olan kısma hakim oldu Günümüzdeki Hakas Kırgızları, bu dönemde ana kütleden koptular
6 yüzyılda kurulan Göktürk Devleti ile mücadele eden Kırgızlar, Mukan Kağan döneminde Göktürklere bağlandılar Göktürklerin Çin hakimiyeti altına girdiği 630-680 yılları arasında Kırgızlar tekrar müstakil olarak yaşadılar
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kurulmasıyla yeniden Göktürklere bağlandılar Kırgızlar bu dönemde sık sık yönetime ayaklandılar Kırgızlar, Göktürk Kağanlığı'ndan sonra Uygur Kağanlığı hakimiyetine girdiler 840 senesinde Uygur Kağanlığını yıkarak kendi Kırgız Kağanlığını kurdular
Çağdaş Kırgız Halkı'nın Doğuşu
Kırgızlar 840 yılında Türk tarih sahnesinde önemli bir adım attılar ve Ötüken ve çevresini ele geçirdiler Bugünkü Kırgız kültürünün temelini oluşturdular
Kırgızlar 840 yılında Orhun bölgesine giderek Uygur hakimiyetini ortadan kaldırdılar ve Orta Asya hakimiyetini ele geçirdiler Türk Kağanlıklarının milli merkezi Ötüken olmak üzere Kırgız Kağanlığı kuruldu Karahanlılar'ın tesiriyle İslam dinini kabul ettiler Kırgız kaynaklarına göre, 10 yüzyılda 200 bin müslüman Kırgız ailesi vardı
920 yılında Moğol Kitan devleti, Kırgızları baskıya uğratarak, Tanrı dağları çevresine göç etmelerine sebep oldu 1 Yenisey nehri kıyılarında Göktürk harfleriyle yazılmış yazıtlar bıraktılar
Kırgızlar, Moğollardan sonra Timur ve Özbek Hanlığı içerisinde yaşadılar Daha sonra 17 yüzyılın sonlarına kadar "hanlık" seviyesinde varlıklarını devam ettirmişlerdir 1870'lerde Hokand Hanlığı'yla beraber hareket eden Kırgızlar, Ruslar'ın Hokand Hanlığı'nı yıkmasıyla beraber Rus hakimiyetine girdi 1863'te kurulan Orta Asya Rus Generalliği'ne bağlanan Kırgızlar, Rus çarına karşı sürekli ayaklanmıştır Pek çok Kırgız kabilesi Afganistan'a ve Uygur bölgesine göçmüştür
Kırgızlar, 1917'de Rusya'da meydana gelen ihtilal sebebiyle Orta Asya'da kurulan ve 1918 yılının sonunda yıkılan bağımsız Alaş Orda'ya katıldılar Sovyet-Ruslar bölgeyi 1918'de tekrar ele geçirmiştir 1920'de Kırgız bölgesini içine alan "Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" içerisinde yaşayan Kırgızlara bu dönemde Kara-Kırgız adı verilmiştir Deşt-i Kıpçak bölgesi'nde yaşayanlara ise Kazak-Kırgızlar adı verilmiştir 1924'te Kazak-Kırgızları ile Kara-Kırgızlar birbirinden kopmuştur Kara-Kırgızlar yani günümüz Kırgızları, 1924'de "Kara-Kırgızları Özerk Oblastı" halkını oluşturmuşlardır ve 1926'da "Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" nin kurulmasıyla Kırgızlar, ulusallaşmıştır

Kaynak : Wikipedia