Temmuz 2009 Urumçi Başkaldırıları Tepkiler

Tepkiler
Uluslararası örgütler

Birleşmiş Milletler - Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, olaylarda can kaybı olmasından endişe duyduğunu söyledi[44]
Avrupa Birliği - AB Dönem Başkanlığın yaptığı açıklamada, Urumçi'de yaşanan çatışmalardan "derin endişe" hisettiklerini can kaybını "esefle karşıladığını" belirtti ve tüm tarafların sakin olmaları telkin edilerek sorunun barışçıl yolla çözülmesi çağrısı yaptı[44]
İslam Konferansı Örgütü - İKÖ ölçüsüz güç kullanılmasından derin endişe duyduğunu bildiren açıklamasında; Çin'den, ülkedeki Müslüman azınlığının sorunlarına, bunların köklerinde yatan nedenlerle mücadele edecek daha geniş bir bakış açısıyla yaklaşmasını istedi[44]İKÖ Genel Sekreteri Ekmelettin İhsanoğlu ise, Uygurların bir korku ikliminde yaşamaya zorlanmalarından derin üzüntü duyduklarını, Uygur halkının sorunlarının salt güvenlik önlemleriyle çözülemeyeceğini belirtti İhsanoğlu, Çin'deki olayları teşkilat olarak yakından takip etmeye devam edeceklerini de sözlerine ekledi[45]

Devletler

Amerika Birleşik Devletleri - Beyaz Saray sözcüsü Robert Gibbs, Doğu Türkistan'da yaşanan can kayıpları konusunda Birleşik Devletler'in duyduğu üzüntüyü ve derin kaygıyı dile getirerek,[46] tarafları sakin olmaya davet etti[47] ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ABD'nin tüm taraflara itidal çağrısında bulunduğunu bildirdi ve Sincan'daki etnik çatışmalardan derin endişe duyduğunu söyledi[48]
Fransa - Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Eric Chevallier kontrolden çıkan olaylarla ilgili olarak endişesini belirtti ve "yaşananlara muhtemelen bir Avrupa tepkisinin olacağını" sözlerine ekledi[49]
İsviçre - İsviçre Dışişleri Bakanlığı her iki tarafı da sükunete davet ederek yaşananlardan endişe duyduğunu belirtti Olaylarda hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı diledi ve Çin'in basın ve ifade özgürlüğüne saygı göstermesini istedi[50]
Japonya - Dışişleri Bakan Yardımcısı Mitoji Yabunaka, olaylarla ilgili olarak "Japon hükümeti meseleyle yakından ilgileniyor ve yaşananlardan endişe duyuyor" dedi[51]
Kazakistan - Çinli ve Kazak yetkililer, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ni ziyaret etmek isteyen Kazakistan vatandaşlarının vizelerini askıya alma kararı almışlardır[52] Ayrıca Kazakistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü 1,000'den fazla Kazakistan vatandaşının bölgeyi terk ettiğini söylemiştir[53]
Rusya - Dışişleri bakanlığı, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki çatışmaların Çin'in içişleriyle alakalı bir durum olduğunu savundu[54]
Sri Lanka - Devlet, olaylardan endişe duyduğunu belirtirken, yaşananları Çin'in iç meselesi olarak gördüğünü ve Çin'in tekrar sükuneti sağlayacağına inandıklarını belirtti[55]
Türkiye - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Doğu Türkistan'daki olayların vahşet boyutuna vardığını ve olayların bir an evvel engellemesi ve sorumlularının adalet karşısında hesap vermesi gerektiğini kaydetti Erdoğan ayrıca olayı Türkiye'nin geçici üyesi olduğu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne taşıyacaklarını duyurdu[56] Olayların "iç meselesi" olduğunu savunan ve konseyde veto hakkı bulunan Çin, Türkiye'nin bu girişimine karşı çıktığını açıkladı[57][58] Erdoğan, birkaç gün sonra İtalya'da düzenledeği bir basın toplantısında Çin'deki ölümler hakkında "adeta bir soykırım yaşanıyor" ifadesini kullandı[59]Çin Dışişleri bakanlığı sözcüsü Erdoğan'ın bu açıklamasını akla ve mantığa uymayan sözler olarak niteledi[60] Aynı gün Dışişleri Bakanlığı tarafından Türkiye'nin Çin ile ilişkilerine çok önem verdiğini belirtilerek ve "Türkiye'nin Çin Halk Cumhuriyeti'nin iç işlerine karışmak gibi bir niyeti yoktur, olmamıştır" şeklinde açılama yapıldı[61]

Diğer organizasyonlar

Uluslararası Af Örgütü - Örgütün Asya-Pasifik Yardımcı Direktörlüğü görevini sürdüren Roseann Rife, "Çinli yetkililer, ölen ve gözaltına alınanlar için hesap vermeliler Barışçıl bir şekilde görüşlerini dile getirdikleri veya dernek kurma ve toplanma özgürlüklerini kullandıkları için gözaltına alınanlar derhal salıverilmelidir Ölüm cezasına başvurmadan, uluslararası standartlara uygun adil mahkemelerin görevlendirileceği adil ve tam bir soruşturma başlatılmalıdır" dedi [62]
İnsan Hakları İzleme Örgütü - Örgüt, Çin'in bölgedeki gerilimi yatıştırmasını istedi ve olaylar hakkında bağımsız bir soruşturma başlatmaya, Çin'i de bu soruşturmaya izin vermeye çağırdı Örgüt ayrıca Çin'in uluslararası kurallara saygı göstermesini ve göstericilere orantısız güç kullanmamasını istedi[63]

Kaynak : Wikipedia