Van İlinin Yemek Kültürü - Van Yemekleri - Van Mutfak Kültürü

Van yemekleri - Geleneksel Van mutfağı - Van Mutfak kültürü - Otlu peynir

Van mutfağı değişik lezzetleriyle, çok çeşitlidir Mutfaktan sofraya her aşamada dayanışma, paylaşma, konukseverlik vardır Van Mutfağı coğrafi koşullar, iklim koşulları, sosyal imkanlar ve el becerisinden şekil almıştır Geleneksel Van Evleri’nde Tandır Evi, Kiler evin önemli bölümlerini oluşturmaktadır

Van yemekleri genellikle ete dayalıdır; ancak yerel sebzelerle, çeşitli tahıl ürünleriyle yapılan yemekler de çok zengindir

Bulgur pilavı,tuzlu balık hazırlıklar yapılır Bunlar, kavurma, otlu peynir, tutma balık, erişte, hayvansal yağ, kışlık yoğurt, kurutulmuş sebze ve meyve vb gibi gıdalardan oluşur Kış aylarında ayrı ayrı evlerde oturan ailenin genç çiftleri, eşleri çocuklarıyla özellikle pazar günleri baba evinde bir araya gelerek mahalli Van yemeğini birlikte yerler ve üstüne semaver semaver çay içerler Sofrada aile içi hiyerarşi saygı ve sevgiye dayalı yürür

Van yemeklerinden bir demet: Ayran aşı, Grut aşı, Şile, Keledoş, Sengeser, Murtuğa, Kurut köftesi, Üzüm aşı, Cılbır, Ekşili, Ciğer köftesi, Van baklavası, Van pastası, İşbabyan, Kavut, Tandırda Van Balığı, Fırında Van balığı, Tereyağında alabalık, Helise, Paluza, Çömlek yahnisi, Gül reçeli
Van’da konuk olarak bulunanlar sabah bir evde olsalar da, sabahleyin mutlaka Van’ın ara sokaklarında bulunan Van’a özgü kahvaltı salonlarında kahvaltı yapmalıdırlar Kahvaltı salonları yalnızca süt ürünleri olan peynir, Van cacığı, otlu peynir, kaşar peyniri ve bal, murtuğa, reçel, Van sucuğu, kaymak, köy yumurtası gibi ürünler satar Ucuz ve temizdir Nezih, keyifli ortamı vardır

Tabii ki öğlen saatlerinde Van’a has kavurma,Fırın ağzı,güvec,mahalli Van Yemekleri ve Van kebabı satan lokantalar da ilgi çekicidir

Otlu Peynir
Dünyanın en güzel kahvaltısı Van’da yapılır Yolunuz Van’a düştüğünde bir kahvaltı salonuna uğramadan dönmeyin Van’dan götürülen en kıymetli hediyenin “otlu peynir” olduğunu da sakın unutmayın!

Otlu peynir deyip geçmeyin sakın Fransızların rokforuna karşı, Van’ın otlu peyniri bilim adamlarının araştırmalarına konu olmuş Yörede uzun süre incelemelerde bulunan Prof Dr Nurhan AKYÜZ’ün elde ettiği sonuçlarla bu besin kaynağımızı yakından tanıyalım

Van halkı, eski çağlardan beri doğal kaynaklardan geniş çapta faydalanma yollarını bulmuş hep Yabani bitkileri çeşitli şekillerde değerlendirerek, yöreye özgü lezzetler yaratmış Van bölgesinde farklı bitki türlerinin ilavesiyle hazırlanan gıda maddelerinden en çok tanınanı olmuş; otlu peynir Bu üretim şeklinin ilk başladığı tarih, kesin olarak bilinmemekle beraber, eldeki belgeler incelendiğinde, eski çağlara indiği anlaşılmış Bilim adamlarının araştırmalarına konu olan bu gıda maddesini henüz bütün yönleriyle tanımak mümkün olmamış Yaptıkları araştırmalarda, “peynire ot neden katılıyor ve niçin kullanılan türler seçiliyor” sorularına cevap aramış bilim adamları Laboratuvarda hassas aletleri kullanarak zaman ve emek sarfından sonra elde edilen bulgular akla durgunluk verecek nitelikte olmuş

Bu otlar peynire üç önemli gaye için katılıyormuş: Onun besin değerini artırmak, hazmolma derecesini yükseltmek ve insan sağlığına zararlı mikroorganizma faaliyetlerini durdurmak O zamanki imkânlarıyla üretici, peynire katılan otların bu özelliklerini nasıl mı tespit etmiş? Prof Dr AKYÜZ’e göre, bu soruya verilecek tek cevap şu: “Sağduyusu, zekâsı ve kuvvetli sezgisiyle” Şu atasözümüzü de hatırlatıyor Prof Dr AKYÜZ: “Peynir ekmek, hazır yemek”

Otlu peynir, bölge insanının sofrasında üç öğün yerini alıyor ve severek tüketiliyor Birkaç kilo otlu peynir, Vanlı’nın diğer illere giden yakınlarını ziyaretlerinde, onlara götüreceği en kıymetli hediye Yavaş yavaş yurtiçinde en çok tüketilen peynir çeşitlerimiz arasına giren otlu peynirin ünü ülke sınırlarını aşıyor

Bu değerli süt ürünümüzü layık olduğu şekilde tanıtmamız ölçüsünde, otlu peynirimize gerek yurtiçi ve gerekse yurtdışından talep artacak ve üreticilerimizin yüzünü güldürüp, el emeği, alınteri karşılığında kazanç elde etmelerini sağlayacak bir pazar oluşturacaktır Otlu peynir, yurtiçi ve yurtdışında, zevkle tüketilen, ısrarla aranan bir süt ürünü olma özelliklerini daha geniş halk kitlelerine kabul ettirecektir

Otlu peynirin yapımı köklü bilgi, beceri ve çok dikkat istiyor Van’da en çok beğenilen peynirler Gevaş ilçesi, Görentaş beldesi ve civarında yapılıyor Otlu peynir yapımında mutlaka koyun sütü kullanmak, çok hassas ve temizlik şartlarına azami dikkat göstererek çalışmak gerekiyor Otlu peynire 25 değişik bitki katılıyor Yöresel adlarıyla; sirma, mendo, heliz ve kekik en çok kullanılanları

Peynire aroma kazandırmak, besin değerini arttırmak ve uzun süre saklanabilen güvenli bir gıda maddesi yapmak için katılan bu otlar, başta üriner sistem bozuklukları olmak üzere çeşitli hastalıkların tedavisinde de kullanılıyor Otlu peynirdeki kuru madde ve protein miktarı beyaz peynirden, toplam mineral madde miktarı da beyaz peynir, kaşar ve tulum peynirinden daha fazla… Yapımında çeşitli faydalı bitkilerin kullanılması ise ona tat, aroma, besin değeri ve muhafaza kolaylığı açısından diğer peynirlere tercih edilmesini sağlayan üstünlük özelliği kazandırıyor


alıntı