***Şamanizm***

Şamanizm



Şamanizm, insanlığın belki de en eski dinlerinden biridir Temel olarak sihir ve büyüye dayanır Her hangi bir kurucusu veya kutsal kitabı olmadığı gibi ortaya çıkış tarihi de belli değildirŞamanizm ' in köken olarak anaerkil dönemde ortaya çıktığı tahmin edilmektedir Yakutlarda erkek Şamanlar özel cübbeleri bulunmadığı zamanlarda kadın entarisi giyerek ayin yaparlar Şamanların çoğunun saçlarını uzatma nedenlerinden biri de budur

İnanç ve İbadetleri



Şamanist inanca göre dünya, gök, yeryüzü ve yeraltı olmak üzere üç kısma ayrılır Altay Türklerine göre "Aydınlık Alemi", yukarıdaki dünyayı yani gökyüzünü Tanrı Ülgen'le ona bağlı iyi ruhları temsil ederYeryüzünü, yani "Orta Dünya"yi insanlar oluşturur Yer altı dünyası olan "Aşağıdaki Dünya"yı ise Tanrı Erlik ve ona bağlı kötü ruhlar oluşturur İyi ruhlarla ilişki kurup, iyilik yapan Şamanlara ak-Şaman, yeraltı ruhlarıyla konuşup, Erlik 'in hizmetinde olanlaraysa kara-Şaman denir


Eski Türklerin de inandığı din Şamanizm ' di Bu Şamanizm,Yakutlar ve Altaylar'da yaşayan ilkel Şamanizm aşamasını bir süre sonra geride bırakmış, gelişmişti Avcılık ve ilkel tarımla dar bir bölgede yaşayan boyların inanışlarıyla, büyük devletler kuran, Çin Duvarı ' yla Bizans arasına yayılmış halkların inanışları aynı kalmamıştı


Çin kaynaklarından anlaşıldığına göre eski Orta-Asya Şamanizm ' inin temelleri Gök-Tanrı, Güneş, yer, su, atalar ve ocak (ateş) kültleridirBu bağlamda Asya halklarının inandığı Şamanlığın temelinde insan ve doğanın birlik ile beraberliği ve uyumu düşüncesi yer alır Evren,dünya,insan,hayvan ve bitkiler alemi bir bütün olarak düşünülür Dünya ve Gök,yaratma eylemini birlikte işbirliği halinde gerçekleştirmektedir Bunlar bütün varlıkların yaratıcısı olmalarından ötürü kutsaldır İşte bu yüzden Asya 'nın Şamanist göçebe halklarında Gökle Yer Su'yu sayma ve bunlara saygı gösterme, bu göçebe halkların inanışlarının özünü oluşturmaktadır Dağın eteğinde ya da zirvesinde, nehrin ya da gölün kıyısında, yolun ya da atın bağlandığı direğin yanında, bir göçebenin kutsamayla eylemleri, tüm yaşamın ortak bir bilinci paylaştığı doğaya dönüktür


Şamanlıktaki bir diğer inanışta, insan neslinin sonsuz bir şekilde devamlılığı düşüncesi Şamanist olan birisi kendini, baba, dede, ve atalarına ait olan bir hayatın devamı olarak görür, bunları bilir ve sayar (Atalar kültü) Bununla birlikte, söz konusu bu insan aynı zamanda kendi geleceğini de sonraki nesillerde görmektedir, ki bu durum varoluşun ana anlamıdır Bundan dolayı bu insanin görevi çocuk ve torunlarına toplumun en iyi yanlarını aşılayarak yetiştirmek ve hayata hazırlamaktır


aman Kimdir? Kimler Şaman Olabilir?



Şaman dininin ayin ve törenlerini yapan, ruhlarla insanlar arasında aracılık eden kişiye Şaman denir Şaman sözcüğü Türkçe kökenli değildir Türkler Şaman yerine kam sözcüğünü kullanırlardı Avrupa'da 18yüzyılda kabul edilen Şaman sözcüğü, Rusların, Kuzey Sibirya'da Tunguzlardan öğrendiği bir sözcük Aslında bu sözcüğün kökeni hâlâ tartışmalı Bazı bilim adamları sözcüğün Pali dilinde bulunan "şamna" olduğunu, Sanskritçe'de bulunan "çramana" ile aynı kökten geldiğini ileri sürüyorlardı Bazıları da bu sözcüğün Mançu ' ca olduğunu,"zıplayan,dans eden" anlamına geldiği görüşündeler Bir başka teori de Şaman sözcüğünün Buda inanışına ait bir sözcük olduğudur Firdevsi'nin sehname'sinde geçen "Semen" (Buda rahibi) sözcüğü dolayısıyla Şaman sözcüğünün Hindistan kökenli olduğu söylenir


Kasgarlı Mahmut'tan öğrendiğimize göre kamlar, Müslüman Türkler zamanında da unutulmuş değil Divan-i Lugat-it Türk'te "Kamlar kamik arvisti: kamlar (ayin sırasında) anlaşılmayan bir takım sözler söyledi" gibi cümlelere rastlanmaktadır Benzer biçimde Balasagunlu Yusuf Has Hacib, "Kutadgu Bilig" adli eserinde kamlarla hekimleri (otacıları) bir tutmuş, ikisini de insanlar için yararlı isler yapan kişiler olarak göstermişti Bir yerde söyle der: "Kerek tut otaçi, kerek kam, öligligke her giz asig kilmaz em (Gerek hekim tut, gerekse kam, eceli gelene ilaç fayda etmez)


Şaman (kam), tanrılar ve ruhlarla insanlar arasında aracılık yapma gücüne sahip olan kişidir İnsan, ufak tefek ruhlara, aileyi koruyan ateş ve iyi yer-su ruhlarına bizzat kurbanlar ve saçılar sunabilirse de, kuvvetli, hele kötü ruhlara doğrudan başvuramaz Kötü ruhlar insanların en büyük düşmanlarıdır İnsanlara ve hayvan sürülerine hastalık göndermek suretiyle kurban isterler Bunların istediklerini yerine getirmek gerekir İnsanlar onların ne istediklerini bilmezler Ne istediklerini ancak gücünü göklerden ve atalarının ruhlarından alan Şamanlar bilir


Şamanlık bilgisi öğrenmekle elde edilemez Şaman olmak için belli başlı bir Şamanın neslinden olmak gerekir Kimse Şaman olmayı istemez, ancak geçmiş ataların ruhundan biri, Şaman olacak torununa musallat olur; onu Şaman olmaya zorlar Bu hale Altaylılar "töz basıp yat" (ruh basıyor) derler Ata ruhu musallat olan adam Şamanlığı kabul etmezse deli olur