Mum Ve Tarihi...

Mum, parafin, donyağı ya da bunlar benzeri, yavaş yanan bir maddenin, genellikle kınnaptan yapılan bir fitilin üzerine döküldükten sonra katılaştırılması yöntemiyle hazırlanan, genellikle silindir biçimindeki ışık kaynağıdır


Tarihi


Mısır ve Girit’te bulunmuş en az 5000 yıllık şamdanlardan anlaşılabileceği üzere, mum, Antik Çağ’ın ilk buluşları arasındadır Ortaçağ’da ise Avrupa’da kullanılan mumlar, donyağından yapılmaktaydı 1292 yılına ait bir vergi listesine göre ise, Paris’te 71 tane mum yapımcısı yaşamaktaydı

1800′lü yıllarda Fransız kimyacı Michel-Eugène Chevreul, yağdaki gliserinden yağ asidini ayırarak daha kaliteli mumları yapımında kullanılan stearik asidi üretmiştir Daha sonraları ise mum malzemesi yapmakta yeni işlemler öğrenilmiştir Stearik asitten ayrı, iki önemli malzeme daha bulunmuştur: İspermeçet balinasının kafa boşluğundan elde edilen ispermeçet, ve petrolün bir yan ürünü olan parafin Bu buluşlardan sonra, parafin ve stearik asitle hazırlanan karışım, mumun temel malzemesi hâline gelmiştir

Yanarken, alevden çıkan ısı, fitilin dibindeki katı mumu sıvılaştırır Bu eriyik, kılcal hareket sonucu fitilden yukarı doğru çıkar, sonra da ısı nedeniyle buharlaşır Mum buharının yanmasıyla da alev oluşur Bu böyle bir döngü hâlinde, mum bitene dek devam eder


19 yüzyılda geliştirilmiş olan mum kalıp makinesi, dönüşümlü olarak ısıtılıp soğutulan metal bir tank içerisindeki dizi kalıplardan oluşmaktadır Kalıplar soğuduktan sonra, mumlar pistonlarla püskürtülür Makinenin altındaki fitil makaraları mum kalıplarının içinden geçecek biçimde pistonlara bağlanır Soğuyan mumlar kalıplardan çıkartıldıktan sonra da fitilleri kesilir Mumlar, bu hâldeyken paketlenip piyasaya sunulurlar

Kullanımı

Elektriğin icadından önce, mumlar, gaz lambalarıyla birlikte aydınlanmanın en önemli araçlarından olmuşlardır


Günümüzde ise mumlar daha çok süs eşyası konumundadırlar Doğum günü pastalarının üzerinde, şık görünmesi istenen yemek masalarında, yumuşak, ılık bir ambians yaratılmak istenen her yerde mumlara rastlanmaktadır


Dinde


Mumlar geçmişten bugüne, pek çok dinde ve dinsel ayinlerde kullanılmaktadır


Budizm


Budistler meditasyon sırasında rahatlamak ve gevşemek için mum kullanırlar


Hinduizm


Hinduizm’de mum, ruhsal aydınlanmanın ve başarının sembolü olarak pek çok ritüelde kullanılmaktadır


Kwanzaa

9 kollu mumlukta, 2 mum, Kwanzaa’nın 2 gününü gösterir

9 kollu mumlukta, 2 mum, Kwanzaa’nın 2 gününü gösterir


Afroamerikan kökenlilerin tatilleri 26 Aralık-1 Ocak tarihleri arasında kutlanan Kwanzaa’da 3 kırmızı, 1 siyah ve 3 yeşil mum yakmak zorunludur


Hümanizm


Hümanizmde mum, mantığın ve akılcılığın sembolüdür


Musevilik


Musevilik’te genellikle, cuma akşamları, Şabat başlangıçlarında yapılan Havdalah ritüeli esnasında mum yakılır


Vika


Vikalıkta mum, dört temel element ateş, toprak, su, havanın geçtiği büyü törenlerinde ve diğer genel maji ayinlerinde kullanılır


Zaman


İlk olarak Çin’de yapılan ve sonra tüm dünyaya yayılan mum saatleri, zamanın belirlenmesinde kullanılır Aynı zamanda çok zor yanan mum takvimleri, günün belli olmasında da kullanılırlar Bu takvimler, bir yıl boyunca yanabilen mumlardır