Yeniköy Köyü Hakkında Bilgi Mahmudiye Eskişehir

Yeniköy Köyü Mahmudiye - Yeniköy Köyü - Mahmudiye - Yeniköy Köyü Hakkında



Yeniköy, Eskişehir ilinin Mahmudiye ilçesine bağlı bir köydür

Tarihi
Yeniköy (Tatar Dili'nde Canköy), 1900'lü yılların sonunda Romanya üzerinden Türkiye'ye göçen Kırım Tatarları tarafından kurulmuştur Yeniköy, bir at yetiştiricisi olan Zeydullah Atlı ve Altan Ural öncülüğünde kurulmuştur (doğrusu bu şekilde)

Yöresel Yemekler
Tatarlar eski çağlardan beri tarımla ve hayvancılıkla w uğraştıkları için yiyecek maddeleri de tarımsal ve hayvansal ürünlerin tamamıdır Bu yüzden mutfaklarında hamur işine ağırlık verilmiştir "Tatar hamursuz doymaz" Sözü bunu doğrular Tatarlar şimdiye değin yemek kültürlerini yitirmemişlerdir Ancak, yeni kuşaklar güç olduğu gerekçesiyle günümüzde bu mutfağı öğrenip yaşatmak yerine kentteki çiğbörek dükkanlarından yararlanmaktadırlar
Yiyecek içeceklerle ilgili kullanılan araç gereç ve kapkacaklar:

PEŞ (Fırın) Eskiden her evde kullanılmasına rağmen, değişen çağa ayak uyduramayan peş, yok olmaya yüz tutmuştur Şimdi evde kullanılan peş; kerpiç, tuğla ve kiremit parçalarından yapılmaktadır Peş, evin içinden bir odanın duvarına bitişik olarak yapıldığı gibi, dışarıda ayrı olarak da yapılmaktadır Yakacak olarak saman kullanılmaktadır Bu fırınlarda hamur işleri yapılmaktadır Kışın da soba yerine kullanılmaktadır Ayrıca bazı peşlere sıcak su elde etmek için bölümler eklenmiştir Peşte kullanılan araç gereçler ise Sürgüş, senek, şiş: Sürgüş : Peşin yakılması sırasında samanı peşin içine sürmek ve peşin içindeki yanmış samanı çıkarmak içır kullanılır Yapısı en basit şekilde tanımlayacak olursa, 1 buçuk metre uzunluğundaki bir sırığın ucuna geniş bir tahtanın çakılmasıyia oluşmuştur Senek : Oşagk (saç ayağı) ve üzerine konulan Örtmeğ-şası (ekmek saçı) peşin içine koymak ve içinden çıkarmak için kullanılır Büyük bir çatala benzer Şiş : Peşin içinde yanmakta olan samanı alevlendirir Şiş ile saman karıştırılıp havalandırılır Böylelikle ateşten daha çok yararlanılır Yapı olarak uzun, demir bir çubuktur Oşagk ve Ötmeğ Şaşı : Oşagk, saç ayağıdır Üç ayağı vardır Örtmeğ şaşı ise pişirilecek olan ekmek ya da hamur işinin konulduğu saca denir Mutfak düzeninde, bir değişiklik yoktur Tipik Türk mutfağı örneğidir Tel dolap, buzdolabı ve tabakların dizildiği raflardan oluşur

YEMEKLER Kuzu Sorpa : Bir tür haşlamadır Kuzunun bel, kol ve but bölümlerindeki et, kemikli ve iri parçalar halinde parçalanır Et, tencereden hafif ateşte kendi yağı ve suyu ile kavrulur Sonra üzerine su eklenir, kaynatılır İnce kıyılmış taze soğan, taze nane yaprakları, kıyılmış dereotu da eklenir Etler pişince başka bir kapta hazırlanan un, yoğurt, yumurta sarısı karışımıyla terbiye edilir Et ve sulu bölüm birlikte servis yapılır

HAMUR İŞLERİ Üyken Börek : 250 gr Kıyma, 1 kg un, üç baş soğan, karabiber, 125 gr Tereyağı, tuz, su Un, su ve tuz karıştırılarak hamur elde edilir Hamur beş eşit parçaya ayrılarak yufkadan kalın açılır Çay bardağı ile yuvarlak parçalar elde edilir Bunların içine kıyma, soğan ve karabiber karışımı içi konulur ve yarım ay biçiminde kapatılır Suda kaynatılarak pişirilir 40 dakika sonra suya süzülür Üzerine kızdırılmış tereyağ dökülür

Kaşık Börek :
1 kg un, kırmızıbiber, karabiber, su, tuz, yağ, 250 gr Kıyma, üç baş normal büyüklükte soğan Un, su ve tuz karıştırılarak hamur yapılır Hamur dört parçaya ayrılır Bu parçalar yufkadan kalın açılır Bıçakla iki parmak genişliğinde, kare biçiminde kesilir Parmak ucuyla iç olan kıyma konulur Şapka biçiminde kıvrılır Sonra kaynar suya atılarak pişirilir 40 dakika sonra kızgın yağa atılan kırmızı biber üzerine konur Bu mantılar nohut tanesi büyüklüğünde yapılarak kaşık börek çorbası elde edilir

Çiğbörek :
1,5 kg un, su, bir çorba kaşığı tuz, yarım kilo kıyma, normal büyüklükte üç soğan, bir tatlı kaşığı karabiber, yağ İç Hazırlanışı: Kıyma rendelenmiş soğan ve karabiber karıştırılıp yoğrulur Un, su ve tuz karıştırılıp hamur yapılır Hamur yumruk büyüklüğünde beş parçaya ayrılır Her parça yufka halinde fakat yufkadan kalın olarak oklava ile açılır İçler, yufkanın içine ceviz büyüklüğünde parçalar halinde konulur Yufkalar ikiye katlanıp kesilir Bu parçalar yağda kızartılır Şırbörek ayran ve çay ile sunulur

Göbete (Köbete) :
15 kg un, su, bir çorba kaşığı tuz, yarım kilo kıyma, normal büyüklükte üç soğan, bir tatlı kaşığı karabiber yağ İç Hazırlanışı: Kıyma, yarım çay bardağı yağ ile kavrulur Ayıklanmış ve yıkanmış pirinç katılır Yarım su bardağı su eklenip pişirilir Sonra 25 gr Karabiber katılarak karıştırılır Un, tuz ve su karıştırılarak hamur yapılır Daha sonra küçük yumaklar halinde ayrılır Her yumak ayrı ayrı açılarak, kurumaya bırakılır Yalnız pazılar açılırken, nişas-talı un kullanılır Kuruyan yufkalar, kat yağlanarak tepsiye dizilir Yufkaların yarısına gelince ara malzemesi olan içi yayılır Sonra diğer yufkalar yağlanarak tepsiye dizilir Üst kısmı biraz yağlanarak fırına verilir Göbete ayran, hoşaf ve çay ile sunulur

Kırma (Saraylı) :
250 gr beyaz peynir, 125 gr Yoğurt, birfincan süt kaymağı, 1 kg un, su, tuz, yarım su bardağı yağ Un, su ve tuz karıştırılıp hamur yapılır Ceviz büyüklüğünde parçalara ayrılır Yufka halinde açılır Her yufka içine ufalanmış peynir konulup biraz yağlanır Bu yufkalar büzülür, tepsiye sıralanır Üzerine kaymaklı yoğurt sürülür Fırına verilir Kırma çayla birlikte sunulur Kırma ya da Kıvırma, bu yöreye göç eden Rumeli göçmenlerinin de baş böreklerinden biridir Yine, kültürlerin birbirinden etkilendiklerini görüyoruz

Sarıburma :
250 gr Kıyma, orta büyüklükte üç patates, tuz, karabiber, 1 kg un, su, 1 su bardağı yağ Patatesler haşlanır Rendelendikten sonra kavrulmuş olan kıyma ile karıştırılır Tuz ve karabiber konulur Un, tuz ve su karıştırılıp hamur yapılır Orta büyüklükte parçalara ayrılır Yufka haline getirildikten sonra kurumaya bırakılır Kuruduktan sonra alınan yufkalar yağlanır İkinci katta iç konulur ve biraz yağlanır Bu iki katlı yufka rulo halinde sarılır Diğer yufkalar da tepsinin büyüklüğüne göre aynı şekilde sarılır Tepsinin ortasından başlanarak daire şeklinde sarılır Üzerine yoğurt sürülerek fırına verilir
Sarıburma genellikle çay ve ayran ile sunulur

Cantık :
Un, su ve tuzla hazırlanan hamur, küçük parçalara ayrılır 105 cm çapında açılır Yağlanarak üst üste yerleştirilir Bu dizilerden biri cantığın alt hamuru, öteki üst hamuru olarak düşünülür Tepsi yağlanır Alt hamuru oluşturan dizideki hamurlar elle açılır, tepsiye döşenir Araya kıymalı patates yemeğinin suyu ayrılarak kıyma ve patatesleri yayılır Üzeri, ikinci dizideki hamurlar da elle açılarak kapatılır Alt ve üst hamurlar tepsi çevresinde elle bükülerek kapatılır Fırında pişilir Fırından çıkan cantığın üst kısmı bıçakla kesilerek kapak gibi açılır Ayrılan patates yemeğinin suyu dökülür Bu kapak yeniden kapatılır Beş dakika sonra servise hazırdır

Kıyık :
Kızartılarak yapılan bir hamur işidir Un, yoğurt, yumurta, karbonat, tuz ile oldukça yumuşak bir hamur yapılır Dışı bolca unlanarak yarım cm inceliğinde açılır Baklava şeklinde kesilir Kızgın yağda kızartılır Kabarmış hamurlar yoğurt ya da reçelle servis yapılır

Tatar mutfağında yaşamın dönemlerinde ve dinsel günlere özgü yiyecek ve içecekler hazırlanır bunlardan bazıları şunlandır

Doğum;Bebek doğduğunda cıyın adı verilen bir kutlama yapılır Bütün akrabalar bir araya gelir, yer içerler Bu kutlamaların değişmez yiyeceği köbetedir Yanında hoşaf verilir Bunun gibi kavurma börek de yapılır
Kavurma Börek ; Köbetenin hamuru ve iç malzemesi kullanılır Yalnızca biçimi değişir Birer kişilik yarım daire şeklinde hazırlanır Bebek doğumlarına, düğün evine, yeni ev yapanlara kutlamaya giderken götürülen bir börektir

Düğün: Düğünden önce, düğün evine, oraya gelecek konuklara sunulmak üzere karafilli yağlı kurabiye götürülür Bu kurabiyeler, sinilerin üzeri parlak kırmızı jelatin kağıdıyla kaplanarak ve kurabiyelerin yanında kuruyemişle şekerlemeler de konup düzenlenerek verilir Düğün sahiplerine kolaylık ve iyilik dilenir Düğün sahipleri, aileden yaşlı bir bayanı gelen konuklara sunmakla görevlendirirler, o da bunları önceden hazırlanmış bir yiyecek sandığında depolar ve uzun süren düğün boyunca gelen konuklara sunar

Sakal Bırakma :Erkekler çocuklarını evlendirip torun sahibi olduktan sonra sakal bırakırlar Bunu mutlu bir olay olarak yakınlarıyla kutlarlar Yakınlar da bu hayırlı olayı kutlamak için gelirken katlama pişirirler
Katlama: Yumuşakça tutulan hamur yufka halinde açılır Üzeri yağlanır Üç kat yufka, bu şekilde üst üste dizilir Sonra bunlar rulo yapılır Rulo hamur iki parmak genişliğinde kesilir Kesilen parçalar alt ve üst dik olacak biçimde iken oklava ile 8-10 cm çapında açılır Yağda kızartılır Sıcakken üzerine toz şeker serpilir Toz şeker hem hamurun katmerleri arasına sıkışır, hem de sıcağın etkisiyle hamura yapışır Böylelikle güzel bir tat oluşur

Ölüm : Bu olayın yaşandığı evde kıygaşa denen bir mayalı hamur pişirilir
Kıygaşa: Mayalı hamur hazırlanır İçine çörek otu atılır Şöyün karan denen dökme demirden yapılmış yarım küre biçimindeki kazanlarda bol yağ içine mayalı hamur, elde su ile açılarak bırakılır Kızartılır O gün kıygaşa, etli patates yemeği ve un helvası eve gelenlere sunulur Kıygaşa içine kıymalı iç konularak da yapılır Arife ve kandil günlerinde kıygaşa pişirilerek dağıtılır Kıygaşa, evin çocuklarınca kapaklı bakır sahanlara konularak dağıtılır Komşular, dağıtım yapan çocuğa çerez ya da harçlık verirler Böylece çocuklar sevinir, komşuluk ilişkileri pekişir


Coğrafya
Eskişehir iline 61 km, Mahmudiye ilçesine 8 km uzaklıktadır

İklim
Köyün iklimi, karasal iklimi etki alanı içerisindedir

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000 270
1997 273

Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır

Muhtarlık
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır
Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:
2004 -ARıfkı UZ
1999 -ARıfkı UZ
1994 -Mehmet SONGUR
1989 -Mehmet SONGUR
1984 -Mehmet SONGUR

Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur Ptt şubesi yoktur ancak ptt acentesi vardır Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır