Hipertansiyon - Yükse Ateş

Halk arasında yüksek tansiyon, süper tansiyon olarak ta adlandırılan hipertansiyon, kan basıncının aşırı yükselmesine denir Normal olarak kan, damarların içinden, hücrelere ulaşmak için bir basınç altında akması gereklidir İşte bu basınca kan basıncı adı verilir Yani her insanın normal bir kan basıncı vardır Bunun aşırı yükselmesine hipertansiyon adı verilir

KAN BASINCI NASIL OLUŞUR?
Kan basıncının damar sistemiyle yakından ilişkisi vardır Kan damarları kalptten çıkıp, tüm organlara ve hücrelere yayılırlar Elastik bir tüpe benzeyen kan damarları bir ağacın dalları veya karayolları haritasındaki yollar gibi, giderek incelerek, tüm vücuda dağılırlar En küçük damarlar ancak mikroskop altında görülebilirler Bu damarlar organlara vücut için gerekli oksijen ve besin maddeleri ile kan hücrelerini taşırlar İşte bu damarların büzülmesi veya genişlemesi ile kan basıncı yükselir veya düşer Kan basıncını oluşturan mekanizmalar aşağıda sayılmıştır;
A Kan damarlarına giren kanın hızı,
B Damarın çapı,
C Damar duvarının kayganlığı, sertliği, elastikiyeti,
D Kanın yoğunluğu ve miktarı

Yukarda anılan özelliklerden birisinde oluşabilecek değişiklik, kan basıncını etkiler Çoğu zaman birden fazla mekanizma rol oynar

Kan basıncı normal olarak beyin tarafından idare edilir Eğer uykuda isek, dokuların oksijen ve besin ihtiyacı çok azalır Beyin emir göndererek kan basıncını düşürür Ama mesela egzersiz yaparken dokuların oksijen ve besin ihitiyacı çok artar, beyin kan basıncını yükselterek bu ihtiyacı karşılar Bunlar normal tepkilerdir Kan basıncı herhangi bir nedenle sürekli yüksek kalırsa hipertansiyondan bahsedilir

BÜYÜK TANSİYON VE KÜÇÜK TANSİYON NEDİR?

Doktorlar büyük tansiyona sistolik, küçük tansiyona ise diyastolik tansiyon adını verirler Bu şu anlama gelir Örneğin bir kişinin tansiyonu 12/8 ise (doktorlar 120/80 olarak adlandırırlar), 12 büyük tansiyon, 8 ise küçük tansiyondur Bu deyimler şu mekanizmalarla oluşurlar İnsanın kalbinin dakikada ortalama olarak 70 defa attığını kabul edersek, kalp kanı damarların içine 70 defa attğını gösterir İşte her bir atım sırasında kalbin içinde bulunduğu duruma sistol adı verilir Hemen bu atımın ardından, kalp istirahat haline geçer, gevşer, kan kalbe dolmaya başlar İşte budevreye diyastol adı verilir İşte bu sistol sırasında kalbin damarlara kan atması sistolik yani büyük tansiyonu, gevşeme anında damarların içinde bulunduğu durum ise küçük yani diyastolik tansiyonu oluşturur İki tansiyonda önemlidir, ancak son zamanlarda büyük tansiyonun kalp ve damar hastalıklarının oluşmasında daha önemli olduğuna dair görüşler çok artmıştır ve daha çok kabul görmektedir Biz tansiyonu ölçerken ikisini birden ölçeriz

KAN BASINCI NASIL ÖLÇÜLÜR?
Kan basıncı cıvalı, aneroid ve elektronik cihazlar olmak üzere üç çeşit cihaz yardımıyla ölçülür Klasik yöntem, cıvalı ve aneroid dediğimiz havayla ölçülen cihazlardır Klasik yöntem ile ölçüm kısaca şu şekilde yapılır Kol giysisi omuza kadar sıvanır, üst kol tansiyonun aletinin manşon diye tabir edilen, içinde şişen lastik olan kısmıyla sarılır Bu kısım lastik bir tüp ile asıl cihazın manometre denilen kısmına bağlıdır Bu kısımdan hava verilerek koldaki manşonun içindeki lastik kısım şışırilir Bu şışırme işlemi, manometrede görülen 200 rakamının üzerine çıkılacak şekilde yapılır Bu seviye genelde kol atardamarı içindeki kanın aşağı akmasını engelleyen seviyedir Bu sırada dinleme aletinin uç kısmı hemen dirseğin üzerinde bulunan atardamarın üzerine yerleştirilmiş olmalıdır Daha sonra manometrenin yanındaki düğme yavaş yavaş gevşetilerek, havanın yavaşça boşaltılması sağlanır Damarın üzerindeki basınç azalmaya başlar Kanın damar içinde akmasını sağlayan seviyeye gelindiği zaman kalp atımları gibi ses duyulmaya başlanır İşte ilk duyulan ses sistolik, yani büyük tansiyonu gösteren seviyedir ve manometrenin üzerindeki kadrandan okunur Havanın indirilmesi işlemine devam edilir Bir süre sonra ses duyulmaz olur Kaybolduğu nokta ise küçük tansiyon yani diyastolik tansiyondur Kadrandan okunarak kaydedilir

HERKES TANSİYONUNU ÖLÇEBİLİR Mİ?

Evet herkes tansiyonunu ölçebilir Yalnız tansiyon ölçüm kurallarına uyulması gereklidir Eğer kurallarına uyulmazsa tansiyonu, sağlık personelide dahil herkes yanlış ölçer Klasik cihazlarla bir kişi tansiyon ölçmeyi ortalama yarım saatte öğrenir Elektronik cihazlarda ise bu süre yaklaşık 5 dakikadır