Yeniyol Köyü Ardeşen Rize

Rize İli Köyleri - Yeniyol Köyü Ardeşen - Yeniyol Köyü Hakkında Bilgiler - Yeniyol Köyü Resimleri





Bilgiler
Nüfus - (2000)
Koordinatlar
Posta Kodu 53400
Alan Kodu 0464
Yönetim
Coğrafi Bölge Karadeniz Bölgesi
İl Rize
İlçe Ardeşen

Yeniyol, Rize ilinin Ardeşen ilçesine bağlı eski adı OCE olan bir köydür





Tarihi
Tarihi verilere göre, 1502-1509 tarihlerinde dedelerimiz anayurtları olan Orta Asya'dan göç ederek, Anadolu'da Horasan-Hasankale'nin Yeşinel beldesine yerleşirler Molla Selim oğlu Kulaziz Ağa, çetin yollardan Üsküt Dağı'nı aşarak, Hemşin ilçesinin on bin köyünden biri olan Zuğa Köyü'ne gelir ve yerleşir Kendisi yaşlıdır; orada (Zuğa) kardeşlerini (Zekeriya Bey'in dedesini) geride bırakarak, daha iyi bir yöreye yerleşmek ve daha rahat bir yaşam sürdürmek için Zuğa'dan ayrılarak Atina (Pazar)'ya inerler Ardından Hopa istikametine doğru yönelen beş kardeş, Datin Mehmet, Dagül, Hira Ali, Osman ve Hasan, Ardeşen'den sonra, ışıklı Köyü'nü geçip şimdiki Yeniyol Deresi'nin yukarı doğru sol tarafından, Avcılar (Keriyesi) yolu ile önce Datin Mehmet'in yerleşeceği Evce'ye (köy sonradan Öce isminin alacaktır) gelirler Hira Ali ile kardeşi Osman Kanlıdere'den yukarı, Davran'a çıkarlar ve orada kalırlar Dagül ile Hasan Viçe (Fındıklı)'ya geçerler Dagül burada kalırken, Hasan Hopa'ya doğru yola devam eder, ancak kendisinden bir daha haber alınamaz

Dagül hayvancılıkla iştigal etmeyi düşünerek, yaylacıların Fındıklı deresi ve Feriki Yolu ile Pishala ya çıkması ve yerleşmesi işleri ile meşgul olur Hira Ali ile beraber kalan kardeşi Osman henüz çok gençken ölür Geriye Zuğa'da kalan kardeşleri Zekeriya Öztürk'ün dedesi İslam hariç, bu yörede üç kardeş kalır Datin Mehmet Öce'de, Dagül Yaylacılar'da, Hira Ali Davran'da yerleşmeye karar kılarlar Datin Mehmet köye yerleştiği zaman köy tamamen boş ve kimsesizdir Aşağı bölge sıtmalıdır, dolayısı ile yukarı köyün (şimdiki Cumhuriyet Mahallesi) şimdiki cami ırmağını hudut olarak alır ve Çekeloklar'ın zirvesine doğru suyun akışını saptar Güneydoğu bölgesini hegemonyası altına alır Camii ve mezarlığı kendi tarafına kurar Çok eşlidir; çocukları çoktur Araziye çok bağlıdır Kendine özel bir konak inşa eder Yeri Doktor Hasan'ın şimdiki ev yeridir Bu şekilde hayatına yön verir

Zuğa'dan, aynı soydan gelen Hemşinli Şişman Öce'ye yerleşmek ister Ancak Datin Mehmet'in yaşadığı hudut olan, şimdiki cami suyundan öteye geçmez Dolayısı ile kuzey bölgede ikamet etmeye başlar Şimdiki küçük öce mevkiinde, hayvancılık için mezra oluştururlar Oradaki yerleşim normaldir

Köy, muhtarlık olarak Işıklı muhtarı tarafından yönetilmektedir Küçük Öce mezrasında o dönemde oldukça kalabalık sayıda küçük ve büyük baş hayvan olduğu bilindiğinden ve birilerinin gözü bunu götürmediğinden, Işıklı Köyü'nden bir zat tarafından devletten vergi kaçırıldığı vergi memurlarına ihbar edilir Vergi memurları anılan mezrayı aniden basmak isterler Avcılar yolu ile anılan mezraya gidilir; ancak ihbar asılsızdır Muhtar, bu ihbarı kendisine hayvan ürünleri gitmediği için yaptırmıştır Vergi memurları daireye geri döndüklerinde, ilgili birim (kaza ve nahiye) amiri söz konusu bölgeye nereden gittiklerini sorar Bunun üzerine memurlar Avcılar Keriyesi'nden gittiklerini söylerler Bu nedenle köyün ismi zamanın yetkilileri tarafından kayıtlara Avcılar Keriyesi olarak geçirilir Bu tarihten sonra da köyün mülki idaresi köy sakinlerine bırakılır Ancak yasa gereği köyü, seçim ile gelen imam idare eder

Ayrılan İmam Hacı Şahin oğlu, ağaların kasadarlığını (Kavas) yapan zatın babası Şişman Dede'nin torununun isminden kimse bahsetmemiştir, ama geleneklere göre Küçük Öce mezraları ihbar vs ile tedirgin olunca, ikinci bir mezra kurma gereksinimi duyulur Datin Mehmet, Fındıklı Meyvalı Köyü'nün üst tarafında, Öce'den yaya yaklaşık beş saatlik bir mesafede, Papüzen denilen yörede bir mezra arsasına sahip olur; ancak bu arsaya yine Şişman ortak olmak istemez Ona sadece kendileri gibi Tuncalılar'a (Tatoğulları) hudut bir arazide, hem mezra, hem de meşelik olarak alınan arazinin aşağı kısmından az bir yer gösterilir

Geçim hayvancılıkla olduğu için dede Şişman, Datin Mehmet'e dağlara çıkıp orada yayla açmayı teklif eder Datin mehmet kabul etmez; çünkü yıldızları barışık değildir Şişman cesur ve girişkendir Çifte taş pınarından başlayarak, şimdiki konak yerlerini (mal yatağı ve ortağı) zaman zaman açarak, bu günkü Balıklı Yaylası'nı bulur ve kurar Bu yaylanın üç payından ikisi Şişman'ın, biri Zenimos (Yurtsever) ve Salınköylüler'in (Serindere) olur Yer Yurt edinme arzusundan dolayı Şişman ile Datin Mehmet'in aralarında anlaşmazlık baş göstermiştir Bu süre içerisinde her ikisininde çocukları olmuş ve bazıları da evlenecek çağlara gelmişlerdir Her biri evlenecek çağdadır ve aile çok kalabalıklaşmıştır

Datin Mehmet, konak harici üç ev daha inşa etmiş ve kalabalıklaşan aileyi ayırarak çocuklarını anneleri ile birlikte bu evlere yerleştirmiştir Bu arada evlilik çağına ermiş olan Datin Mehmet'in oğullarından Hasan Hüseyin ile Şişman'ın kızı Azize birbirlerini sevmektedirler Aileler arasındaki kırgınlık ve küskünlüğe rağmen ailelerin rızası ile iki genç arasında evliliğin ilk adımı olan nişan yüzüğü takılır Ancak dede Şişman'ın gönlü, yukarıda bahsi geçen anlaşmazlıklar nedeni ile kızı Azize'yi Datin Mehmet'e gelin vermek istememektedir Kızı vermemek için daha birçok sorun ortaya çıkartılarak işin içinden çıkılamaz duruma getirilir Sorunlar giderek büyür ve iki kardeş arasında karşılıklı silah atışına kadar gider Ancak bu hiç bir zaman can almaya yönelik olmaz

Selim Efendi'nin evi ile Hasan Oğullarının evi arasında atılan kurşunların yara izleri ahşap evlerin tahtalarında hala görülmektedir

Bu durum birbirini seven nişanlı iki genci fazlası ile üzmektedir Ne babasından, ne de çok sevdiği nişanlısından vazgeçemeyen Azize,husumet üzerine kurulacak bir evliliğinde sonuç vermeyeceğini çok iyi bilmektedir Böylesi bir durumu kabullenemeyen Azize, kendince kurduğu planı uygulayarak çareyi intihar etmekte bulur

Bir gece vakti, Öce Deresinde, hala kendi adı ile anılan ve kendisinin önceden tespit ettiği Masarrut Dere mevkiinde büyükçe bir göle gider Belden bağlamalı entarisinin içini (koynunu) taş ile doldurup kendisini göle atar Taşların ağırlığından dolayı Azize'yi ne dere sürükleyebilir ne de Azize suyun üstüne çıkabilirVe İBRET-İ ALEM olacak şekilde büyük yürek,büyük sevda, büyük aşk ve büyük bir anne, kendi canına kıyar(Niçin? Kimin hakkı var?Yazık)

Ailesi kızı aramaya çıkar; konu-koşu, dağ-taş, dere-tepe derken günler süren aramadan sonra Azize'nin cesedi gölün içinde bulunur Azize'nin erkek kardeşi, olayı kızın nişanlısı Hasan Hüseyin ve ailesinden saklamak için, cesedi gece yarısı götürüp, şimdi Gurupit Boğazı denilen yerde fener ışığı ile açtığı mezara, sevgilisinin yüzüğünü de göğsünün üstüne koyarak defneder

Görüşmesine izin verilmediği yorumu ile günlerdir nişanlısını göremeyen Hasan Hüseyin ve ailesinin bu durumdan ve olan bitenden haberi yoktur Ancak hiç bir olayın gizli kalmayacağı gibi olanları kızın nişanlısı ve ailesi de öğrenir Bu sefer Hasan Hüseyin ve ailesi gelinlerinin mezarını aramaya başlarlar

Arama ve sorma sonunda defin sırasında fenerin ışığını gören ve yerini tam olarak tespit eden civar köylülerden biri Azize'nin sevgilisi Hasan Hüseyin'e gördüklerini anlatır ve bu yeri tarif eder Bu tarif üzerine Hasan Hüseyin ve ailesi mezarı bulur ve mezarı açarlarAçılan mezarda son olarak nişanlısını gören Hasan Hüseyin, nişanlısı ile birlikte nişan yüzüğünün de gömüldüğünü görür

Toprağa gömülen yüzük, nişanı da (yüzük erkek tarafından takıldığından) nişanlıyı da gömmek anlamına geldiğinden, Hasan Hüseyin, hem nişanlısının mezarını bulup sahiplendiğinin nişanesi olarak ve hem de kendisini gömemeyecekleri anlamında yüzüğü alır ve yüzüğün kendisinde olduğunu kızın ailesine bir şekilde ulaştırır

Bu hadise üzerine akrabalar arasında kaçınılmaz bir husumet gündeme gelir Bu nedenle ailelerbirbirlerine üstünlük sağlamak amacı ile taraftar toplamak ihtiyacını duyarlar

Şişman Dede,Zenimos köyü'ne yerleşmiş olan kardeşi Memiş'i getirir Ancak kendisine destekçi olması için ona araziden pay istemesi üzerine ; şimdiki cami tarafı olan kenar payı gösterir ve orada yaşamaya başlar

Datin Mehmet'te ilk önce Yaylacılar Köyünde oturan kardeşi Dagül'ün köye yanına gelmesini ister Ancak Dagül, karşısındaki Şişman'ın, amcasının oğlu olması sebebi ile gelemez Datin Mehmet bu sefer Davran Köyünde oturan kardeşi Hira Ali'ye gelmesi için teklifte bulunursa da Hira Ali,hem yaylaya ortak olacağı için ve hem de Şişman'ın amca oğlu olması sebebi ile teklifi kabul edemez Datin Mehmet bu defa Zenimos Köyünde oturan fakat kendisiyle herhangi bir akrabalığı bulunmayan Akup'u kendisine destekçi olarak getitirir Akup Zenimos'un yerlisi Dali Mehmet oğullarından bıkmıştır; bu nedenle memnuniyetle gelir Datin Mehmet kan kardeşi ilan ettiği Yakup'a arazisinin orta yerinden bir mülk verir

Kan dökmeyi hiç bir zaman düşünmeyen Şişman dede ile Datin Mehmet arasında sonunda barış sağlanır Mülkiyeti Şişmana ait olan şimdiki cami lojmanının alt tarafına bir cami kurulur ve cami ile etrafındaki arazi cami mülkü olarak vakfedilir Datin Mehmet'in konağından camiye ve Şişman ile Memiş'in mahallesine yol bağlanır Cami suyunun üstüne ahşap köprü yapılır Mezarlığın da caminin yanına kurulması kararlaştırılırsa da, Datin Mehmet ölülerini oraya defnetmez Ancak Datin Mehmet, cami ve camiye vakfedilen arazi karşılığı olarak kendisinin mülkiyetinde olan ve halen Köy Mezarlığı olan araziyi (gömülüğü) Köy Mezarlığı olarak köye vakfeder ve bütün köy ölülerini oraya defneder

Datin Mehmet yayla için Çorak ve Çapukli'ya gitmektedir Hira Ali, Şişman ile anlaşmış olarak Balıklı Yaylası'na devam ederken, bir talihsizlik olur; Tuncalı biri her nedendir bilinmez, Hira Ali'nin oğlu veya torunu Eyüp ile feci şekilde dövüşür Tuncalı ağır bir bıçak yarası alır Eyüp, Yaylacılar Köyüne inen dere yolu ile köy inmek ister Daha sonra kararını değiştirip sırt boyu köye inmeye karar kılar ve aynı yoldan yürür Ancak Balıklı'da ağır yaraladığı Tuncalı'nın kardeşleri mağara sırtında Eyüp'ün yolunu beklemektedirler Hemen Eyüp'ü yaylım ateşine tutup öldürürler ve ardından kaçarlar Eyüp'un mezarı hala mağara sırtındadır ve mevki kendi adı ile anılmaktadır

Ağır kış şartları yaşamını etkileyince Dagül yaylacılarda ikamet edemez konuma gelir Bu durum karşısında Öce'ye, kardeşi Datin Mehmet'in yanına gelmek ister Ancak Datin Mehmet, ona ihtyacı olduğu zaman, kardeşinin yanında olmadığını unutmamıştır Bu nedenle bu isteği kabul etmez Ancak Dagül çok ısrar edince ona köyün sahil şeridine yakın bir yerinde oturmasına izin verir Ama Dagül burada barınamayıp, geri yaylacılara döner İleriki bir tarihte Datin Mehmet ile Dagül barışır Dagül köye sürekli olarak yerleşir, burada mülk edinir Ayrıca mera arazilerine de hak sahibi olur

Akup da aynı haklar sahiptir Dagül bir çocuğunu tekrar yaylacılarda oturtur Şişman'ın açtığı yayla yolu konak (yatak) yerleri SarıHopa, Yedikardeş, Salahpur, Teğgut, Sapuet, Yokuşdibi, Çamdibi (Kayadibi)'dir Çamdibi'ndeki yatak yeri Hamitoğlu Şaban Ali Alyıldız tarafından açılmış olup, onun ismini taşımaktadır Ayrıca Siprona, Kayadibidüzü, Eyüp'ün konağı ve Topunyatağı, Mağara, Uzun Kar isimli konaklama ve yatak yerlerini açar ve bu anılan yerlere sahip olur Balıklı Yaylası ve yollardaki konaklma yerlerinin tüm haklarına kız alıp verme vasıtası ile Datin Mehmet, Dagül ve Akup sahip olurlar

Şişman dedenin soyu: şişmanlar, devrimsel olarak başta yeniyol olmak üzere tüm türkiyede devam etmektedir

Hira Ali'nin soyu Haral oğlu namı ile anılır Eyüp'ün ölümünden sonra yaklaşık iki asırdır Balıklı Yaylası'na gitmemişlerdir Bunlara Eyüp Oğlu'da denir Tarla, Tank, Kibaroğlu, Grup ile Hatıoğlu Öztürk Yaylacılarda, Vezirler Yıldız, Bürbülen (Köseler) Küçükşahin, Meyvalı'da, Köseler, Şah Oğulları ve Abazalar Öztijaklar, Hatıoğulları yaylacılarda, Adapazarın'da, Küçükşahinler İstanbul beykoz'da yerleşmişlerdir Eyüp oğularının Ordu ili perşembe ilçesinde akrabaları vardır

Akup-Yakup oğlulları; Altay, Alasgil, Yavuz soyadı ile Yeniyol'da ve Sakarya Akçakoca ve Kuruçeşme'de yerleşmişlerdir

Dagül'ün nesli Atagün, Güldiken, Gültekin, Dagüloğlu, Dağgül soyadı ile Yeniyol'da, Yaylacılar'da Akçakoca Esmahanım köyü ve Sakarya'da yerleşmişlerdir

Datin Mehmet'in nesli: AKMAN soyadını taşıyan (Hoca Oğulları,Hüseyin Oğulları ve Şerif Oğulları); AYYILDIZ, AKŞİMŞEK ve YAŞİNEL soyadını taşıyan (Şütun oğulları); KIZILTAN Soyadını taşıyan (Keşi Oğulları);Sevdi Oğulları, Baltacı Meyvalı'da, Akçakoca ve Koaeli'de otururlar

Zuğa'da kalan Zekeriya Öztürk'ün nesli Hemşin Zuğa'da (Çamlıtepe) İslam Oğulları Zekeriya

Kültür ve Eğitim
Köyün gelenek, görenek ve ananeleri karadeniz'in diğer yöreleri ile benzerlikler göstermektedir Köyün gelenekleri arasında HAYVANCILIK ve YAYLACILIK kültürüde bulunmaktadır İlkbaharın sonuna doğru Balıklı Yaylası'na çıkılır (Halen 3 veya 4 yayla evinde, yaylacılık devam ettirilmektedir) Ağustos ayının ilk pazarı köyde eğlenceler düzenlenir, köy sorunları konuşulur ve horon oynanırdı Son 10 yıldır Geleneksel Oce Kültür Şenlikleri adı altında etkinlikler devam etmektedir Şenlik diğer yöre şenliklerine göre farklıdır Tiyatro oyunları, skeçler, yaylacıları karşılama, santranç, voleybol gibi birçok kültür ve spor etkinliğini içermektedir 2008 yılından itibaren şenlik kutlamaları uluslararası olarak devam ettirilecektir Köy düğün ve şenliklerinde geleneksel olarak oynanan oyun HORONdur Horon, geleneksel çalgı TULUM eşliğinde oynandığı gibi KARŞILAMA TÜRKÜ (ATIŞMA) ile de oynanır Tarihte TULUM; havancılıkla uğraşan Türk Kavimlerinin doğal ve geleneksel çalgısıdır Geleklerinde hayvancılık olan köyümüzün ananevi çalgısının tulum olmasının ana kaynağı da buradan gelmektedir Köy geleneklerinde BAŞLIK PARASI olmamıştır 1913 yılında yapılan ve ilk köy okulu olan Şevkibey ilköğretim okulu, köyün eğitim durumunun çok yüksek olmasının başlıca sebebidir Kamu Kurum ve Kuruluşlarının üst düzey görevlerinde hizmet vermiş ve vermekte olan birçok, Doktor,Mühendis,Subay, Hukukçu, Eğitimci,Milletvekilleri hasili var olan her meslekten insanımız, bu eğitim kurumununda yetişmişlerdirKöy okulu kurulduktan bu yana köy kızları okula gönderilmiş ve kızların istedikleri meslek dalında eğitim yolları açılmıştır Okul,TAŞIMALI EĞİTİM SİSTEMİNE geçildiği tarihten bu yana eğitime kapalı durumdadır Okul çağına gelen çocuklar taşımalı sistem gereği olarak Işıklı ilköğretim okuluna gitmektedirler Okul'un müze yapılması yapılan toplantılarda karar alınmış ve gerekli çalışmalar devam etmektedir

Coğrafya
Rize iline 56 km, Ardeşen ilçesine 8 km uzaklıktadır

İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000 -
1997 -

Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır

Muhtarlık
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır

Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:

2009 - ZEKİ AKMAN
2004 - Kazım Şişmanlar
1999 - Kazım Şişmanlar
1994 - Cengiz Alyıldız
1989 - Cengiz Alyıldız
1984 - Ali Sönmez
Altyapı bilgileri
Köyde ilk köy okulu olan Şevkibey ilk okulu bulunmaktadır Köyün yerleşim yerlerine göre düzenlenmiş ayrı ayrı su şebeke sistemi bulunmaktadır Kanalizasyon şebekesi yoktur Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır



Köyünüze Ait Bilgi ve Resimleri Bu Konu Altında Paylaşabilirsiniz