Günyüzü Köyü Kürtün Gümüşhane

günyüzü köyü resimleri - günyüzü köyü bilgileri - günyüzü köyü tanıtım



Günyüzü, Gümüşhane ilinin Kürtün ilçesine bağlı bir köydür

Tarihi

Alparslan'ın Malazgirt Zaferinden sonra (1071) bu bölge Selçuklulara,onlardan da Osmanlıların egemenliğine geçmiştir Osmanlıların egemenliğine geçişi Fatih'in 1461 yılındaki Trabzon seferi ile olmuştur Önceleri buranın adı Kürtün-ü Zir idi şimdiki Kürtün ise Kürtün-ü Bâla olarak anılmakta idi Bundan 500 yıl önce Kürtün-ü Zir ismi Manastır bükü olarak değişmiştir Bu dönemde bu bölgede halkın büyük bir çoğunluğunu Hıristiyanlar temsil etmekte, onlar yaşamakta idi

Köyümüz; 1916 yılında Çarlık Rusya tarafından işgal edilmiş ancak, İşgal 15 Şubat 1918'de sona ermiştir

Yönetim olarak l Mahmut döneminden sonra meydana çıkan ve adına voyvoda denilen Derebeyliklerce yönetilmiş,ilk kez Yakup oğlu İbrahim Ağa Kürtün-ü Bâlada yönetimi ele geçirerek bir süre Derebeyi olarak yönetimi sürdürmüştür

Yönetime devam ederken gezmek maksadıyla Harşit 'a geldiğinde Şit Köyünde vurularak öldürülmüş, onun ölümünden sonra yönetim oğlu Emin Ağa' ya geçmiş, 1836 Tazminatından sonra Derebeylik yönetimi ortadan kaldırılarak devlet yönetimine geçiş sağlanmıştır

Köyümüz,Harşit Vadisi içerisinde kurulmuş olup, köy yerleşim yerleri genelde meyillidir Doğu Karadeniz iklimi özelliğini taşımakta olup, Yaz ve Kış aylarında bolca yağış almaktadır

Köyümüz,1951 yılında 11 köy ile birlikte Giresun iline bağlanmış ve tekrar 1990 yılında referandumsuz olarak kanun ile birlikte Gümüşhane iline bağlanmıştır Bayburt ilçesinin Gümüşhane ilinden ayrılıp İl olması sebebi ile oluşan nüfus azlığını gidermek ayrıca aynı dönemde ilçe olan Kürtün ilçesine nüfus bakımından destek sağlamak amacı ile olduğu kaynaklardan anlaşılmaktadır

Önceleri ismi Törnük iken daha sonraki zamanlarda günümüze ayak uydurmak eski isimlerin yenileri konularak bi yenileşme olmuş ve buda Törnüğe Günyüzü olarak yansımıştır

Köyümüz daha önceleri Üçtaş,Akköy,Hambarlı,Camiyan,K oruköy(yukarı),Karağ aç isimlerinde altı büyük mahalladen oluşmakta iken,Üçtaş,Hambarlı ve Akköy mahallelerinin ayrılarak Üçtaş köyü adını almış bu günkü statüsüne kavuşmuştur
Kültür [değiştir]

Köyümüzde diğer yakın yörelerimize göre farklılık gösteren tadlarımız mevcut;

GENDEME :

Mısırdan yapılan bu yemek davetlerimizin değişmez yemeklerindendir

HITIR ÇORBASI :

Yine mısırın değirmende kırılmış olan bi çeşinden yapılan bu yemekte kış mevsiminde değişmezimizdenİnsanı sıcak tutar soğuğa karşı

ALAÇORBA :

Kış mevsiminin yine sofralardan eksik olmayan bi çeşidi pancar,fasulye ve mısır yarmasından yapılan bu yemeğimiz piştikten sonra birde yoğurt katılınca çok lezzetli bir hal almakta

SİRON :

Ramazan ayının bir numaralı yemegiyufkanın daha sıcak olduğu zamanda kesilip kurutulur ve hazır yemek olarak çayın yanına katık edilir

TALAŞ :

Kavurması çok hoş olur hele yanında birde ayran var ise,fasulyenin yaz aylarında kurutularak oluşturulan bu çeşit her vakit yenilebilir

HELLE :

Hastalık zamanalarında (özelliklede ateşli)annelerin hemen hazırladıkları bir ilaç gibidir helleYapılışı kolay suya unu koyun bi süre kaynatın tabi yağ koymayı unutmayın koyulaşmak üzereyken alın

OĞMAÇ :

Buda hellegillerden olup biraz tokalaklı olur

YAĞLAŞ :

Hellegillerden

SIRGAN :

Bizde "yede ırgan" derler hemen peşindenAta sözümüzdüranlaşılacağı üzere çok faydalı bir besin kaynağıdır sırganMasrafı yoktur çarşıdan alınmaz analarımız bi kere tarlaya doğru gitmesin sanki analara görünür bu sebze

GALDİRİK :

Bu sebze çeşidimizde ormanlarımızda olurÖzellikle turşusu yapılırİstanbulda hemşerilerimizn evlerinde mevcut olur genellikle

BALDIRAN :

Galdirikgillerden

CELECOŞ :

MEROLCAN :

Yabni tikenin taze uçları toplanarak kavrulur değişik bi tat oluşur

ZUAL TUZLUSU :

Adında anlaşılacağı gibi yazın tuzlanır kışın kavrularak yenir

TIRMIT :

Mantara tırmıt deriz bizyazın ormanlarımız bu bakımdan zengindirKara tırmıt,kızıl tırmıt(yakıcı)kuzu göbeği,doruk tırmıdı gibi

FOŞFORAN :

Biz sirkende deriz,tarlalarımızda yabani olarak büyür bu bitki kavurması yapılır

FETİR :

Sulu hamurdan yapılır

ÇÖREK :

Analarımız genelde artan ekmek hamurundan yapartavada kızartılırÖzelliklede sabah bi başka tatlı olur tereyağını koyarsın ortasına eridikçe çalarsın ekmeği yağa

GİLİK :

Darı hamurunun sacda pişirildiği zamanlarda meşhurdu ama bu gün sorsam çocuklara bilmezlerdört ekmek dizilir saca doğru boş kalan yerlerede uşaklara vermek için ufak hamurlar bırakılır,uşaklar ne döğoşler iderdi gilik için

Köyümüze özgü kelmeler eskimekle birlikte halen daha büyüklerimiz tarafından kullanılmakta

Bunların ilk gözümüze çarpanlarıda aylara verilen isimler;

Ocak-Zemheri,-Şubat-Gücük,-Mart-Mart,-Nisan-Abrul,-Mayıs-Mayıs-Haziran-Kiraz,-Temmuz-Orak,-Ağustos-Ağustos,-Eylül-İsatvrit, Ekim-GoÇ ,Kasım,Boş,-Aralık,Garagış

Köyümüzde kullanılan kelimelerden küçük bir sözlük hazırladık;

Acışmak : Acımak Adıbelli : Bayağı, Epey, Daha fazla Ağlen : Bekle Alaf : Ağacın Bir Dalındaki Yaprakların Bütünü Alamuk : Parçalı Bulutlu Aluç : Battaniye Amel : İshal Annaklamak : Bakmak Anuk : Nane Arkalıç : Yük Taşırken Sırtın Acımaması için koyulan giysi veya bez parçası Ayama : Lakap Azecük : Azcık Bayak : Biraz Önce Baynımak : Yaşam Standardını Yükseltmek Behni : Ahırda ineklerin yemlerini yediği yer Benne : Bilmiyorum Bıcak : Mutfak Bibi : Hala Bitike : Azıcık Bökelek : Kaynar Su Bökelemek : 1-Kaynayıp Taşmak 2- Hayvanların sıcak havada gölgeye kaçması Bööce : Fasülye Tanesi Börtlek : Büyük Göz Büzmeldek : Dikenli Bir Meyve Cablama : İki tarafı yontulmuş uzun ağaç parçası Camadan : Örgülü sırt çantası Celmük : Ağaç Çöpü, Cırcıl : Fermuar Cingit : Kesilmiş Ağacı Çekmeye Yarayan Demir Alet Ciscibit : Islak Cücük : Civciv Çakıldak : Çekirdek Çencik : Kapının demir sürgüsü Çentik : Çizgi Çeşit : Boya Çığrışmak : Hep Birlikte Bağırmak Çıtıman : Mısır Saplarının biraraya toplanması Çöğrek : Mısırın sapı kesildikten sonra toprakta kalan kısmı Çöten : Mısır Deposu Daşanalık : Taşlık Debren : Kalas Depebızdık : Takla Depük kuru Dığıl : Ağaç sırık Dıkılmak : Girmek Didmek : 1- Cimciklemek, 2- Yünü parçalara ayırmak Dilken : Çatalsı kürek Dinelmek : Ayakta Durmak, Dikilmek Dişeme : İnce İp Dobuç : Kulağı Küçük Keçi Dorç : Yük haynanlarını durdururken söylenen kelime Dunzar : Gölge, gizli yer Düdek : Küçük Meyve Tanesi Düdül : Kulağı Ufak ve Oval Keçi Eğercek : Kirman Eğsi : Odun Eşik : Giriş Eşün : Esiran, Demir Maşa Evlek : Yayla Mantarı Evza-Hevza : Kibrit tanesi Fenikmek : Kıpır Kıpır Olmak Fıraktı : Ağaçtan Yapılmış Çit Fide : Fidan Foltak : Bol Forslu : Güzel, Alımlı Fortik : Eşeğin Küçük Yavrusu Foruz : Horoz Foturuk : Sümük Gada : Erkek Kardeş Gambalak : Güyük kaya Ganat : Sayfa (defter, kitap sayfası) Gapmak : Isırmak Gara Göğnük : Morarmış Gasgasan : Kalabalık Gatık : Sulu Yoğurt, Ayran Gayde : Gayda, Ritm Gayır : Suyun içindeki küçük kum tanecikleri Gaylık : Yağmurluk Gecin : Kuru Fasülyenin Dışı Geçek : Geçit, giriş kapısı Geh : Gel (hayvanlar için) Gelek : Ağaç Yaprağı Germük : Ağaç köprü, dere geçeceği Geroğu : Dal Çekeceği Gıdı : Sopa, Deynek Gıhri : Kurumuş çam pürçeği Gırkmak : Kırpmak, Makasla Kesmek Gıy : Kıyı Gıyo : Güvey, Damat Gigişmek kaşınmak Gocaman : Yaşlı Erkek Goğsal : Mısır Talaşı Gopça : Düğme Goru : Etrafı çevrili çit Goylak : Çukur Göççek : Gözlük Göğnü : Olgunlaşmış Meyve Göğnük : Yanmış bez yamalık Göresi gelmek : Özlemek Görsetmek : Göstermek Göstek : Ahşap binaları rüzgardan korumak için çalılan ağaç payanta Gufa : Ağaç Su Kabı Güççük : Küçük Güdüne : Mısır Posası Güründek : Harlamış Ateş Haböle : Böyle Habu : bu Hangıra : Neresi Haniye : Nerde Haşıl : Fırın darısı kuymağı, Haşu : şu Hatıl : Taş duvarlarda duvarın sağlamlığı için duvar arasına atılan ağaç, kalas Hayat : Evin Giriş Kısmı Hayıf : Öç Heççek : Güzel Helle : Muhallebi Hennük : Nem Herklemek : Tarlayı kazmak Hıngıramak : Üşümek Hırtık : Asi Köpek Hıtır : Büyük taneli un Hızan : Uşak,Çocuk Ho : O Hoğlamak : Koşmak Hopçurlamak, : Zıplamak Hozan : Açık Alan Höl : Islak Hölümek : Islanmak Iba : Nem Imışmak : Isınmak Imuk : Sıcak Irımdırım : Pürünar, Darmadağın Işkı : Filizlenmş Fidan İnek şahmanı : Gök kuşağı İskemi : İskemle Kersan : Hamur Teknesinin Ufağı Kertik : Çentik Kesek : Küük Çalı, Kürdan Keyvanı : Yaşlı Kadın Kırata : Kariyer Kıtınnak kızarmış ekmek Kiranlamak : Kilitleme Kopmak : Koşmak Kortlatmak : Kırtlatmak Koru : Yukarı Köynek : Mintan, Gömlek Küpeste : Çencik Takılan Demir Kıvrım Kürün : Hayvanların su içtiği ağaçtan yapılmış büyük çanak Küsküllemek : Karıştırmak Kütmek : Küçük Tabure, iskemle Mauzu : Serendi Me : Al Mıkır : Cimri Mırık : Küçük ham armut ahlat Mile : Misket Minnet : Hortlak Nebri : Gavur İstenmeyen Adam Niye Öylemiymiş : Hayır Obuz : İki tepe arasında suyun geçtiği yer Oğluk : Sakin, Sessiz Kalabalık Olmayan Ödütleme : İnekten Süt Almak İçin Yavrusuna Memesini Emdirip Geri Çekme, Öğörsek : Kızışmış Hayvan Ökünmek : Taklit etmek Örklemek : Hayvanı bağlamak Örklü : Bağlı Örme : Kazak Padar : Yarılmış Odun, Partlangoç : Bir nevi şırınga Partuç : El Bezi Peşko : Soba Pılla böcük : Ateş Böceği Pırtı : Çamaşır Pur : Büyük Kaya Salduç : Sağdıç Sitil : Su Kovası Soğlanmak : Ağıt Yakarak Ağlamak Soyka : Ters, Aksi Şavak : Şafak Şelek : Küçük Sepet Tepür : Ağaçtan Yapılmış Sini Tılkı : Guatr Traşlama : Ağaç Dikim Yeri Üğüş : Ekmek Kırıntısı Ülkel : Gökteki sıralı yedi yıldız Üşkü : Hızar tozu talaş Yalanu : Harlamış Ateş Isısı Yamalık : Bez Parçası Yapuk : taramakta zorlanılan saç Yarmaça : Yarılmış İncelmiş Odun Yasi : Çamaşır Yay : Issız Yaz Yaykınmak : Taharet, Alt Temizliği Yumak : Yıkamak, Temizlemek Yummak : Kapatmak Yüklü : Hamile Yümsemek : Yükselmek Yüzü ışımak : Neşeli Olmak, Yüzü Gülmek Zaat : akşam Zembelek : Kapı Kolu Zibil : Çayın içildikten sonra bardakta kalan bölümü Zollu : Güzel Zopçin : Lastik gibi uzayan Zorti : Ebeleme Zual : Kızılcık Zumbuk : Tokat

Pür : Çam ve Ladin Ağaçlarının bir dalındaki yapraklar bütünü Bittamacık : Azıcık çok az Zöpçük : Çöp

İskolos Etmemek : Önemsememek, takamamak

Gunna : Musluk

Gügüm : Su taşınan plastik kap

Mada : İştah

Salık Etmek : Göstermek, Tarif etmek

Hörgelek : Kızgın

Dayaşkan : Payanpa (Payantur)

Coğrafya

Gümüşhane iline 71 km, Kürtün ilçesine 16 km uzaklıktadırDğlık bir bölgede yer almasına rağmen çevre köylere nazaran tarımave fındık yetiştiriciliğine elverişlidir
İklim

Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000 952
1997 958
Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır
Muhtarlık

Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır

Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:

2003 - celal tanoğlu
1999 - ali yayla
1994 - sedat temel
1989 -
1984 -

Altyapı bilgileri

Köyde ilköğretim okulu vardır Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi yoktur fakat çalışmalae devam ediyor Ptt şubesi yoktur ancak ptt acentesi vardır Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır 2007 Yıl sonu itibari ile içme suyu şebekesi faaliyete geçmiştir


Kaynak : Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kaynak : Yerel Net

köyünüze ait bilgi ve resimleri bu konu altında paylaşabilirsiniz