![]() |
Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı BaharatıSAFRAN - ( Crocus sativus ) ![]() ![]() ![]() Bilimsel Sınıflandırma Alem: Plantae (Bitkiler) Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular) Sınıf: Liliopsida (Bir çenekliler) Takım: Asparagales Familya: Iridaceae (Süsengiller) Cins: Crocus Tür: C ![]() ![]() ![]() Safran (Crocus sativus), süsengiller (Iridaceae) familyasından, sonbaharda çiçek açan, 20–30 cm boyunda, çiğdem (Crocus) cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharattır ![]() Bitkinin yaprakları şeritimsi, mor çiçekleri üç tepeciklidir ![]() ![]() ![]() Ağırlığına göre dünyanın en pahalı baharatı, (bir gramı 5 ile 6 € arası) olan safranın anavatanı Güneybatı Asya’dır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Safran baharatının keskin bir tadı ve iyodoform ya da saman benzeri bir kokusu vardır ![]() ![]() ![]() ![]() Aynı zamanda içine konduğu yemeklere altın gibi sarı bir renk katan, krosin adı verilen karotenoit bir boya maddesi de içerir ![]() ![]() ![]() Safran kelimesi Arapça sarı renk anlamına gelen asfar (أَصْفَر) kelimesinden türetilen ve Arapça'da safran baharatı anlamına gelen za’feran (زَعْفَرَان ) kelimesinden kaynaklanarak Latince’ye safranum, İtalyanca'ya zafferano ve İspanyolca'ya azafrán olarak geçmiştir ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı![]() YETİŞTİRİCİLİK ![]() Safran bitkisi, Akdeniz maki ve Kuzey Amerika chaparral bitki örtüsünün yaşadığına benzer, sıcak ve kuru yaz rüzgârlarının estiği yarı kurak iklimlerde büyür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Japonya'nın Osaka ilinde iki safran bitkisi çiçeği Yağmurların zamanlaması da önemlidir ![]() ![]() ![]() ![]() Sürekli nem ve sıcak hava ile tavşan, sıçan ve kuşların toprağı kazmaları da üretimi kötü yönde etkiler ![]() ![]() ![]() Safran bitkisi güçlü ve doğrudan güneş ışığını ne kadar severse, gölgede kalmaktan da o kadar hoşlanmaz ![]() ![]() Kuzey Yarımküre’de soğan dikimi 7–15 cm derinlikte olmak üzere Haziran ayında yapılır ![]() ![]() ![]() Safran bitkisinin en severek yetiştiği toprak gevrek, gevşek, düşük yoğunluklu, iyi sulanmış ve iyi akaçlanmış, yüksek organik içerikli killi ve kalker topraktır ![]() ![]() Toprağın organik içeriğini sağlamak için tarihsel olarak hektar başına 20–30 ton gübre kullanılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çiçeklerin hasatı çok hızlı yapılmak durumundadır çünkü gün ağarırken açan çiçekler gün ilerledikçe solmaya başlar ![]() ![]() Yaklaşık olarak 150 çiçek 1 gr kuru safran lifi verir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kısır olmaları nedeniyle safran bitkisinin mor çiçekleri üretken tohum üretemez ve çiçeğin üremesi insana bağlı kalır ![]() Toprak altında kalan ve üreme organı gِörevini yapan soğanlar toprak kazılarak çıkarılmalı, bِölünerek ayrılmalı ve tekrar dikilmelidir ![]() ![]() Soğanlar yaklaşık 4,5 cm ![]() ![]() ![]() ![]() Bir yaz uykusu geçirdikten sonra topraktan, 40 cm ![]() ![]() ![]() ![]() Çiçek verdiği sırada bitki 30 cm ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bir tepecik lifinin yakın çekimi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı |
![]() |
![]() |
#3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı![]() ![]() ![]() Safran yetiştiriciliğinin tarihi 3 ![]() ![]() ![]() Yetiştiriciler, aşırı uzun tepeciğe sahip olan örnekleri seçerek yetiştirdi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Uzmanlara göre safrandan bahseden ilk doküman MÖ 7 ![]() ![]() Bundan sonra 4 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() "Xeste 3" binasındaki freskten "Safran Toplayıcıları" detayı ![]() Bu fresk Santorini adasında eski bir Minos yerleşimi olan Akrotiri’de bulunan safran ile ilgili birçok freskten birisidir ![]() ![]() Akdeniz Minos uygarlığı zamanında MÖ 1500–1600 yılları arasında safranın tedavi amaçlı ilaç olarak kullanıldığını gösteren saray freskleri bulunmuştur ![]() ![]() Maceraperestlerin oraya dünyanın en değerli safranı olduğuna inandıkları safranı bulma ümidiyle gittiği aktarılır ![]() Başka bir efsanede Crocus ve Smilax’tan bahseder ![]() ![]() Antik Akdeniz ulusları; Mısırlı parfümcüler, Gazalı doktorlar, Rodoslu kasabalılar, ve Yunan hetaerae adı verilen saray kadınları parfümlerde, merhemlerde potpurilerde, maskaralarda, kutsal sunaklarda, ve tıbbi tedavilerde safran kullanmıştır ![]() Helenistik Mısır döneminin sonlarında Kleopatra'nın, sevişmelerinin daha zevkli geçmesi için banyosunda safran kullandığı bilinir ![]() ![]() kullanılmıştır ![]() ![]() Asya ![]() Jaini tanrs Bhagavan Gomateshwara Bahubali’nin 17,8 m ![]() ![]() Hindistan’da Shravanabelagola’da 978–993 yllarnda oyulmutur ![]() ![]() Irak’ta 50 ![]() ![]() ![]() Safran, MÖ 2 ![]() ![]() ![]() Antik Persler MÖ 10 ![]() ![]() ![]() ![]() Perslilerin safranı uyuşturucu maddelerle birlikte ve afrodizyak olarak kullandığı da sanılmaktadır ![]() Asya seferleri sırasında Büyük İskender safranı içecek ve yiyeceklerinde kullandığı gibi savaş yaralarını tedavi amacıyla banyosunda da kullanmıştır ![]() Safran’ın Güney Asya’ya gelişiyle ilgili birbiriyle çelişen teoriler bulunur ![]() ![]() ![]() ![]() Fenikeliler Keşmir safranını boya olarak ve melankoli tedavisi için pazarlamışlardı ![]() ![]() ![]() ![]() Avrupa Avrupa’da Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra safran yetiştiriciliği oldukça azaldı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Safran nedeniyle ortaya çıkan çatışmalar ve safran korsanlığının saldığı korku nedeniyle Basel’de başarılı bir şekilde safran kültürüne başlandı ![]() ![]() ![]() Schwenkfelder Kilisesi üyeleri yanlarında taşıdıkları bir sandık safran soğanıyla göçettikleri Amerika kıtasına safranı getirmiştir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yine de yِöresel olarak keklerde, makarnalarda, tavuk ve alabalık çorbalarında kullanılmak üzere az miktarda da olsa Pensilvanya’da safran üretimi devam eder ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı |
![]() |
![]() |
#4 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Safran ( Crocus Sativus ) - Dünyanın En Pahalı Baharatı![]() Ticaret ve kullanım alanları ![]() ![]() Uzmanlar safranın kokusunu otsu ya da samansı bir etkiyle karışık metalik bal rengini andırır diye tarif eder ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Safran, İspanyol mutfağının paella valenciana yemeğinin vazgeçilmez üç malzemesinden biri olan safran yemeğe kendine has sarı rengi verir ![]() Şekerlemeler ve likörlerde de sıklıkla safran bulunur ![]() ![]() Geleneksel tedavi yöntemi olarak çok eski bir tarihe sahip olan safranın antikarsinojenik (kanser bastırıcı), anti-mutajenik (mutasyon-önleyici), immünomodüle edici, ve antioksidan benzeri özellikleri olduğu modern tıp tarafından bulunmuştur ![]() Safran özellikle Çin ve Hindistan’da kumaş boyası olarak ve parfümeride kullanılır ![]() ![]() ![]() Önde gelen safran üretici ülkeleri gösteren bir harita ![]() – Önemli ölçüde safran yetişen bölgeler ![]() – Önemli ölçüde safran üreten ülkeler ![]() – Az miktarda safran yetişen bölgeler ![]() – Az miktarda safran üreten ülkeler ![]() – Başlıca güncel ticaret merkezleri ![]() – Başlıca tarihi ticaret merkezleri ![]() ![]() Safran üretiminin çoğu batıda Akdeniz’den doğuda Keşmir’e kadar uzanan bir kuşakta yapılır ![]() ![]() ![]() Yarım kg kuru safran elde etmek için 55,000–80,000 çiçek gerekir ki bu bir futbol sahası büyüklüğündeki bir alandan toplanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çiçeklerden çıkarılan tepecikler hemen kurur ve hava sızdırmaz kaplarda saklanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kalite kontrolu ve standartlaştırma konusunda çok çalışılsa da özellikle en ucuz sınıflarda yapılan tarihi çok eskilere dayanan safran sahtekârlığı günümüzde de devam etmektedir ![]() ![]() ![]() Tipik olarak safrana pancar ve nar lifleri, kırmızı boyalı ipek lifleri ya da safran bitkisinin tatsız kokusuz sarı stamenleri katılarak safranın saflığı düşürülür ![]() Diğer yöntemlerse bal ve bitki yağı gibi maddelerle safran liflerini ıslatmaktır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hindistan’da yüksek kalite Keşmir safranı İran’dan getirilen düşük kalite safranla karıştırılarak saf Keşmir safranı olarak pazarlanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
Konu Araçları | Bu Konuda Ara |
Görünüm Modları |
|