Bitlis İli Ve İlçeleri Hakkında Genel Bilgiler

Bitlis Hakkında Bilgiler, Bitlis Coğrafyası, Bitlis Gezilecek Yerleri, Bitlis İlçeleri, Bitlis Tarihi, Bitlisin Turistik Yerleri, Bitlisin Yemekleri


GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü: 6707 km²

Nüfus: 330115 (1990)

İl Trafik No: 13

Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Bitlis’i, güneyden Siirt, batıdan Muş, kuzeyden Ağrı illeri ve doğudan Van Gölü çevreler

Bitlis, Kaleleri ve Türk İslam eserleriyle önemli bir ildir

İLÇELER:

Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki ve Tatvan’ dır

Ahlat: İl merkezine 60 km mesafede, Van Gölü kıyılarında kurulu bulunan Ahlat ilçesinin tarihi çok eskiye dayanmaktadır Ahlat’ta çoğu 13 yüzyıldan kalma 14 kümbet, 2 kale, Selçuklu döneminden kalma 5 tarihi; mezarlık, Osmanlı döneminden kalma 1 tarihi mezarlık, Yuvadamı köyünün kuzeyinde MÖ 2000 ile MÖ1200 yılları arasında kalan döneme ait 4 ayrı mezarlık, Osmanlı döneminden kalma 2 cami, 1 hamam bulunmaktadır İlçedeki Emirlik Bayındır Kümbeti mutlaka gezilmeli ve görülmelidir İlçenin en önde gelen tarihi varlığı yaklaşık 200 dönümlük bir alanda kurulu bulunan tarihi “Selçuklu Mezarlığı”dır Mezarlıkta her biri anıtsal yapı özelliğine sahip Şahideli-Şahidesiz sanduka mezarların dışında, Orta Asya Türk Mezar tipleri olan oda tarzı yeraltı mezarları da görülür Diğer önemli tarihi eserler içerisinde yer alan Kümbetler, İslami etki ile birlikte gelişmiş olan, yer altı mezar odası üzerine küçük bir mescit eklenen dönemin bey ve yöneticilerine ait anıtsal mezarlardır

Ahlat aynı zamanda Van Gölü çevresinin en güzel sahillerine sahiptir Kıyı turizmi ve su sporları açısından gelişmeye müsait ilçe sahillerinde 4 ay yüzme imkanı vardı Ayrıca ilçenin kuzeyinde kalan Sütay yaylası, yayla turizminin canlanması açısından elverişlidir El sanatları, ürünlerinden olan “Ahlat bastonu”, tüm ülkemize ün salmıştır

Tatvan: İl Merkezine 27 km uzaklıktadırİlçe’de kara ve demiryolları ile ulaşım söz konusu olduğu gibi Van Gölü üzerinden feribotla ulaşmak da mümkündür İlçenin Van Gölü kıyısında kurulu olduğu yer aynı zamanda doğal bir liman olma özelliğine de sahiptir

GEZİLECEK YERLER

Ahlat

İl merkezine 60 km mesafede, Van Gölü kıyılarında kurulu bulunan Ahlat ilçesinde çoğu 13 yüzyıldan kalma 14 kümbet, 2 kale, Selçuklu döneminden kalma 5 tarihi mezarlık, Osmanlı döneminden kalma 1 tarihi mezarlık, Yuvadamı köyünün kuzeyinde MÖ 2000 ile MÖ1200 yılları arasında kalan döneme ait 4 ayrı mezarlık, Osmanlı döneminden kalma 2 cami, 1 hamam bulunmaktadır

İlçedeki Emirlik Bayındır Kümbeti mutlaka gezilmeli ve görülmelidir İlçenin en önde gelen tarihi varlığı yaklaşık 200 dönümlük bir alanda kurulu bulunan tarihi “Selçuklu Mezarlığı”dır Mezarlıkta her biri anıtsal yapı özelliğine sahip Şahideli-Şahidesiz sanduka mezarların dışında, Orta Asya Türk Mezar tipleri olan oda tarzı yeraltı mezarları da görülür Diğer önemli tarihi eserler içerisinde yer alan Kümbetler, İslami etki ile birlikte gelişmiş olan, yer altı mezar odası üzerine küçük bir mescit eklenen dönemin bey ve yöneticilerine ait anıtsal mezarlardır

Ahlat aynı zamanda Van Gölü çevresinin en güzel sahillerine sahiptir Kıyı turizmi ve su sporları açısından gelişmeye müsait ilçe sahillerinde 4 ay yüzme imkanı vardı Ayrıca ilçenin kuzeyinde kalan Sütay yaylası, yayla turizminin canlanması açısından elverişlidirEl sanatları, ürünlerinden olan “Ahlat bastonu”, tüm ülkemize ün salmıştır

Müzeler

Ahlat Müzesi

İlin tek müzesi Ahlat İlçemizde bulunmaktadır Müze; yaklaşık 200 dönümlük alan üzerinde kurulu bulunan tarihi ‘Selçuklu Mezarlığı’nın bitişiğinde yer almaktadır Müzede; Urartu, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait arkeolojik ve etnografik tarihi eserler sergilenmektedir

Kaleler

Bitlis Kalesi: İl merkezindeki çarşının hemen dik yamacında yer alan Bitlis Kalesi MÖ 312 tarihinde Büyük İskender’in emri ile kumandanlarından Leys Bedlis tarafından inşa ettirilmiştir Kale torakla dolu olduğu için içini gezmek mümkün değildir Ancak tepede panoramik olağanüstü güzellikte bir manzara vardır

Tatvan Kalesi: Kanuni Sultan Süleyman’ın vezirlerinden Zal Paşa tarafından Tatvan’ın bugünkü Tuğ mahallesinde yaptırılmıştır

Ahlat Sahil Kalesi: Urartular dönemine ait olan kale 1224 yılında meydana gelen şiddetli bir yer sarsıntısı neticesinde yıkılmıştır 1556 yılında Kanuni Süleyman tarafından yeniden yaptırılmıştırGünümüzde sadece kale mevcut olup, içindeki yapı kalıntılarına da rastlamak mümkündür

Adilcevaz Sahil Kalesi: Van Gölü kıyısında sarp kayalar üzerine kurulmuştur Kulesi bulunan kalenin içinde Süleyman Han Cami, cephane mahzeni, buğday ambarları, su sarnıçları, mehterhane kulesi ve 70 ev bulunduğu kaynaklardan anlaşılmaktadır Günümüzde sadece kalıntıları mevcuttur

Cami ve Kümbetler

Bitlis’de bulunan Ulu Camii, Gökmeydan Cami, Kızıl Cami, Şerefiye Külliyesi Cami görülmeye değer eserlerdir İlde bulunan diğer camilerden bazıları şunlardır; Dörtsandık, Ayne’l -Badrid, Şeyh Hasan, Alemdar, Kureyşi, Taş, Hatuniye, İskender Paşa, Emir Bayındır, Tuğrul Bey ve Kale Altı Cami

Emir Bayındır Kümbeti, Küfrevi Kümbeti, Çifte Kümbet, Emir Ali Kümbeti, Usta – Şagirt Kümbeti, Şeyh Babo (Üryan Baba) Türbesi başlıcalarıdır

Medreseler

İhlasiye Medresesi, Nuhiye Medresesi, Şerefiye Medresesi, Yusufiye Medresesi ilin önemli medreseleridir

Hamamlar

Bitlis merkezinde Şerefhanlar’a ait olan Han Hamamı ile XVI yüzyılda Hüsrev Paşa tarafından yaptırılan Paşa Hamamı bu güne kadar varlıklarını koruyabilmişlerdir Ayrıca kale üzerindeki Han Sarayı Hamamı ile Zeydan mahallesindeki Saray Hamamının ancak kalıntılarına rastlanabilmektedir El Aman Kervansarayındaki hamam kalıntısı ile Ahlat ve Adilcevaz Kaleleri içerisindeki hamam kalıntıları tarihi değer taşımaktadır

Hanlar ve Kervansaraylar

Hatuniye (Hazo) Hanı: Aynı adla anılan köprünün yanı başında bulunan bir handır Abbasilerden Sultan Evhadullah Hanın kızı Hamu Hatun tarafından XI Yüzyılda yaptırıldığı söylenmektedir

Papşin (Hüsrev Paşa) Hanı: Bitlis-Tatvan karayolu üzerinde bulunmaktadır Beylerbeyi Hüsrev Paşa tarafından XVI yüzyılda yaptırıldığı rivayet edilmektedir

Başhan Hanı: Bitlis-Tatvan karayolu üzerindedir XVI yüzyılda Van Beylerbeyi Hüsrev Paşa tarafından yaptırıldığı rivayet edilmektedir

El-Aman Hanı: Anadolu’nun en büyük kervansaraylarından biri olan El Aman Hanı, dükkanları, cami ve hamamı ile bir külliye teşkil etmektedir XVI yüzyılda Hüsrev Paşa tarafından yaptırılmıştır

İl sınırları içerisinde bulunan diğer han ve kervansaraylardan başlıcaları şunlardır: Şerefiye, Arasa, Yusufiye, Duhan ve Kokoz Zal Paşa hanlarıdır

Kaplıcalar

Fay hattı üzerinde bulunan Bitlis merkez ve çevresinde sayısız kaplıcaya rastlanır Bunlardan bazıları; Güroymak (Çukur) Kaplıcası, Ilıcak (Germav) Kaplıcası, Nemrut Dağı Kaplıcası, Alemdar, Köprü Altı, Çim Çölmüğü, Arap Köprüsü, Yılan Dirilten, Acı Su vb kaplıcaları olarak sıralanabilir

Göller

Van Gölü: Sodalı ve tuzlu suyu olan Van Gölünün yarısı Bitlis sınırları içerisinde yer almaktadır Ahlat, Adilcevaz ve Tatvan ilçeleri Van Gölü kıyısında kuruludur Kıyılarda pek çok plajın yanı sıra konaklama, yeme-içme tesisleri bulunmaktadır

Nemrut Dağı ve Krater Gölleri: İlin kuzeyinde, Tatvan İlçesinin sınırları içerisinde yer alan ve yüksekliği 2935 m olan Nemrut Dağı, volkanik bir dağdır Bir doğa harikası olan Nemrut Dağı her yıl özellikle yaz aylarında çok sayıda yabancı ve yerli turist tarafından gezilmektedir Nemrut Dağı krater alanı içerisinde yer alan Nemrut Gölü, büyüklük bakımından ülkemizin birinci , dünyanın ise ikinci en büyük krater gölü unvanına sahiptir Bitlis’e 27 km, Tatvan’a ise 13 km uzaklıkta bulunan dağa Tatvan – Çekmece Köyü ve Ahlat – Serinbayır köyü yollarından otomobille rahatlıkla çıkılabilmektedir

Sportif Etkinlikler

Avcılık ve Olta Balıkçılığı: Kara hayvanlarının bol bulunduğu il de Tatvan-Reşadiye civarı ile Bitlis-Sarıkonak civarı en elverişli av alanlarıdır Balık avcılığı açısından ise; Van Gölü, Nazik Gölü ve Aygır Gölü ön plana çıkan turistik değerlerdir

Trekking: Dağ-doğa yürüyüşleri açısından ilde en elverişli yer olarak Nemrut Dağı ve Süphan Dağı ilk sırada yer alırlar

Kayak Merkezi: Bitlis Kent Merkezinde kayak tesisleri bulunmaktadır

Kuş Gözlem Alanı

Nemrut Gölü Kuş Alanı,Sodalıgöl Kuş Alanı ve Van Gölü Kuş Alanı Bitlis ili sınırları arasında bulunmaktadır


COĞRAFYA

Bitlis ilinin topraklarının çoğu sarp ve yüksek dağlardan oluşmuştur Önemli dağlar olan Nemrut ve Süphan’dır

Karasal özellikler gösteren Bitlis iklimi, gerçekte doğunun sert ve karasal iklimiyle Akdeniz iklimi arasında bir geçiş niteliği göstermektedir İlde kışlar soğuk, yazlar ise sıcak ve kurak geçer

TARİHÇE

Bitlis, ismini Mekadonya Kralı Büyük İskender’in (Alexander), şehirde bulunan kaleyi yaptırttığı komutanlarından “Bedlis’ten” almaktadır Geçmişi MÖ 2000 yılına kadar uzanan Bitlis’te Urartu, Asur, Med, Pers, Mekadonya Krallığı, Roma ve Bizans Dönemleri’ne ait izlere rastlanılmaktadır

Türklerin 11 Yüzyılla birlikte başlayan Anadolu akınları sırasında önemi bir uğrak yeri haline gelen, bu tarihlerde Alpaslan ve ordularını Ahlat’ta konuk eden Bitlis, Türklerin Anadolu’ya açılmasında çok önemli bir rol de üstlenmiştir1514 yılında Osmanlıların eline geçmiştir 1929 yılında Muş iline bağlı ilçe, 1936 yılında ise il olmuştur

NE YENİR?

Bitlis Büryan kebabı yörenin ünlü yemeğidir Oğlak etinden yapılan bu yemek Haziran-Temmuz-Ağustos ayları arasında yenilebilir Uykusundan fedakarlık yapabilenler yine bu aylar arasında sabah saat 05:00′te “avşor” adı verilen yemekten tadabilirler

NE ALINIR?

Bitlis hediyelik eşyalar bakımından da ziyaretçilerine oldukça zengin seçenekler sunar İlçelerde halen yapılmakta olan kök boyalı rengarenk kilimler, el emeği göz nuru halılar, toprak çanak-çömlekler, Ahlat İlçemizde yapılan her biri sanat eseri olan bastonlar satın alınabilir Ayrıca Hizan fındığı, Adilcevaz cevizi , Mutki kara kovan balı ve küp peyniri hediyelik gıda ürünlerimiz arasında en önde gelenleridir

LİNKLER

Bitlis Valiliği http://wwwbitlisgovtr

OHAL Valiliği http://wwwohalgovtr/

YAPMADAN DÖNME

Nemrut Dağı ve Nemrut Krater Gölü’nü görmeden,

Ahlat Kümbetleri ve Selçuklu Mezarlığı’nı görmeden,

İl merkezinde bulunan Bitlis Kalesi, İhlasiye Medresesi, Şerefiye Camisi ve Kümbetleri ziyaret etmeden,

Bitlis büryan kebabı ve avşor yemeden,

Kök boyalı dokuma kilimleri, Ahlat bastonu, Hizan fındığı, Adilcevaz cevizi, Mutki kara kovan balı ve küp peyniri almadan…

Dönmeyin