Kafein Hakkında Geniş Açıklama

Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Şeniz Ilgaz

Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

Kafein nedir?

Hangi besinler ve içecekler kafein içerir?

Kafein besinlere neden eklenir?

Tüketilen kafein miktarının sınırı ne olmalıdır?

Kafeinin kısıtlanmasına gerek var mıdır?

Kafein dehidratasyona neden olur mu?

Kafein çocuklar için zararlı mıdır?

Kafeini içeren besinler ve içecekler çocuğu hiperaktif yapar mı?

Hamilelik döneminde kafein alınabilir mi?

Emziren anne kafein alsın mı?

Kafein tüketimi osteoporoza neden olur mu?

Kafein kan basıncını yükseltir mi?

Kafeinin kalp hastalıkları ile ilişkisi var mıdır?
Kafein nedir?

Kafein dünyada en az 63 tür bitkinin meyvesi, tohumu ve yaprağında doğal olarak bulunan bir bileşiktir
Hangi besinler ve içecekler kafein içerir?

Kafeinin en çok bilinen kaynakları kahve, çay, kolalı içecekler ve çikolatadır Besinlerdeki kafeinin miktarı besinin hazırlanmasına, üretim yöntemine, besinin tüketildiği miktara göre değişir Çay ve kahve bitkilerinin çeşitliliği de kafein miktarını etkilemektedir 220-240 mI lik bir fincan kahve ile yaklaşık 85 mg, yine 220-240 mI lik bir fincan çay ile yaklaşık 24 mg, 30 gramlık bir parça çikolatadan* ise yaklaşık 8 mg kafein alırız
Kafein besinlere neden eklenir?

Koka bitkisinin tanesi ve çay yapraklarından oluşturulan besinler ve* içeceklerde de biraz kafein vardır Ayrıca bazı besinlere ve içeceklere de lezzet için kafein katılmaktadır

*

Tüketilen kafein miktarının sınırı ne olmalıdır?

Kafeinin normal miktarı kişiye göre değişir Kafeine karşı duyarlılık; tüketim* sıklığı, düzenli olarak alınan miktar, vücut ağırlığı ve fiziksel koşullar gibi pek çok etmene bağlıdır Pek çok çalışmada, yetişkinler için güvenli olarak tüketilebilecek* kafein miktarının günde 300 mg (yaklaşık 3-4 fincan kahve ya da 5-6 büyük bardak* çay) olduğu belirtilmiştir Kafein kan dolaşımında ya da vücutta birikmez, alındıktan* birkaç saat sonra atılır
Kafeinin kısıtlanmasına gerek var mıdır?

Orta düzeyde kafein alımı tüm insanlar için güvenlidir (300 mg) Kafeine karşı duyarlılık kişiden kişiye değişir Bazı kişiler kafeine karşı duyarlı olabilir ve çok az miktarlarda da olsa kafeinden olumsuz etkilenebilir Birkaç fincan kahve, çay ya da kolalı içecek tüketen bir kişi kafeinin uyarıcı etkisinden etkilenmediğini belirtirken, bir fincan kahve ile kafeinin uyarıcı etkisi yüzünden uyuyamadığını söyleyen kişi çoktur Kişisel duyarlılığın yanı sıra hamileler, çocuklar ve yaşlılar tüketilen kafeinin kısıtlanması gereken gruplardır

*

Kafein dehidratasyona neden olur mu?

Kafeinin dehidratasyona neden olduğuna ilişkin bir veri yoktur Bu etkinin daha çok kafein içeren içecekle alınan sıvı nedeniyle oluştuğu saptanmıştır
Kafein çocuklar için zararlı mıdır?

Araştırmalar besinlerin içinde bulunan kafeinin miktarının çocuklar için zararlı olmadığını göstermiştir Ancak ailelerin çocuklarına fazla miktarda kafein içeren yiyecek ve içecekleri vermemesi gerekir Çocuklar için tüketilen kafein miktarı günde 35-40 miligramı geçmemelidir
Kafeini içeren besinler ve içecekler çocuğu hiperaktif yapar mı?

Kafein ile hiperaktif davranışlar arasında ilişki olduğuna ilişkin bir çalışma yoktur Yapılan çalışmalarda kafein içeren besinler ya da içecekleri tüketen çocuklarda hiperaktivite gözlenmemiştir
Hamilelik döneminde kafein alınabilir mi?

Hamilelik döneminde günlük olarak tüketilen 300 mg (3-4 fincan kahve ya da 5-6 bardak çay) kafeinin olumsuz etkisi olmadığı ancak hamilelik döneminde fazla miktarda tüketilmemesi gerektiği vurgulanmaktadır Orta düzeyde kafein tüketen hamile kadınlarda ne erken doğum ne de düşük doğum ağırlığında bebek gibi durumlara rastlanmamıştır
Emziren anne kafein alsın mı?

Emziren annelerin aşırı olmamak kaydıyla kafein alabileceği bazı çalışmalarda belirtildiyse de, az miktarda da olsa bebeğin anne sütünden kafein aldığı bilinmektedir
Kafein tüketimi osteoporoza neden olur mu?

Osteoporoz oluşumunda en önemli risk etmenleri genetik yapı, yetersiz* kalsiyum alımı, sigara içme, yetersiz egzersiz, östrojenin yetersiz oluşu ve yaş gibi etkenlerdir Ancak fazla miktarda kafein tüketiminin de osteoporoz riskini arttırdığı bilinmektedir Orta düzeyde kafein tüketiminin olumsuz etkisinin olmadığı birkaç çalışmada saptanmıştır
Kafein kan basıncını yükseltir mi?

Kafein kronik hipertansiyon oluşmasına neden olmaz Ancak bazı kişilerde kafeinin kan basıncını kısa süreyle yükselttiği bilinmektedir Yüksek kan basıncı olan kişilerin kafein tüketimlerini kısıtlaması gereklidir
Kafeinin kalp hastalıkları ile ilişkisi var mıdır?

Kafein alımının kalp hastalıklarına yol açmadığı ancak fazla tüketilmemesi gerektiği vurgulanmıştır