Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu

Hiperaktif çocuklar bizim toplumumuzda %5 oranında görülen yaygın bir durumdur Dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumunun üç şekli bulunmaktadır Birincisinde dikkat eksikliği ön planda ,ikinci tipinde hiperaktivite ön planda ,diğer tipinde ise her ikisi birlikte görülmektedir


Bu çocuklarda sürekli hareketlilik ile beraber dikkat eksikliği , dikkatini uzun süre bir noktaya odaklayamama ve fevri olma durumu sıktır Bu belirtilerin görünümü tanının geçerli olması için 7 yaşından önce başlamalıdır Zaten hiperaktif çocuklar doğumdan itibaren hatta anne karnında aşırı hareketlilikleri ile dikkat çekerler ve çok net bir şekilde diğer çocuklardan ayrılırlar Ama burada gereken sınır konmamış , davranış sorunlarına uygun müdahale edilmemiş , eğitim konusunda eksik kalmış çocukları bu durumdan ayırmak gerekir *** Dikkat eksikliği belirtileri (başka nedenler yok ise):
Dikkatlerini uzun süre toparlayamazlar , başladıkları işlerin sonunu getirmekte güçlük çekerler , dikkat gerektiren günlük işlerden kaçınırlar, eşyalarını sık sık kaybederler , günlük işlerde unutkanlıkları vardır, işlerini düzensiz ve dağınık yaparlar , genelde bir işten diğerine çok sık geçiş yaparlar, karşısındakini dinlememe sık sık konu değiştirme görülür, dikkatleri ilgisiz uyaranlarla sık sık dağılır, çalışmaları plansızdır , emirleri anlamakta güçlük çekerler, yaptıkları işlerde dikkatsizce hatalar yaparlar

*** Hiperaktivite ve fevrilik belirtileri(başka nedenler yok ise):

Yerinde duramama hali vardır, devamlı kıpır kıpır haldedirler, kendi yaşıtlarına göre belirgin farklılık ile sürekli hareket halindedirler, otururken bile bir yerleri kıpır kıpırdır Her şeye karışma , mobilyaların üzerinde gezme , ev içinde koşuşturma , bir iş yaparken sık sık ayağa kalkma gezinme halindedirler, konuşmanın sonu gelmeden araya girerler, başkaları onların sözünü kesememekten yakınır,elleri ayakları kıpır kıpırdır, ellerinde sürekli bir şeylerle oynarlar, olası sonuçlarını düşünmeden tehlikeli işlere girme görülür, sakinlik isteyen grup içi etkinliklere katılmakta zorlanırlar, etraftaki insanlar tarafından sık sık hareketlilik konusunda uyarılırlar Sonunu düşünmeden ani olarak karar verip o işi yaparlar , sabırsızdırlar , sıra beklemek konusunda engellenmeye dayanamazlar

Hiperaktivite ve dikkat eksikliği olan çocuklarda okul çağından önce ve okul çağında hareketlilik ve dikkat eksikliği belirgin olarak göze çarpar Bu dikkat eksikliği ve hiperaktiviteözellikleri sadece bir ortamda değil birkaç ortamda kendini belli eder Hiperaktif çocukların işlevselliği belirgin olarak bozulur , özellikle okul döneminde göreceli bir başarısızlık ve sık sık öğretmeninden uyarı alma görülür Derse konsantre olamadığı ve dikkat eksikliği olduğu için , çoğu zaman zeka normal olmasına rağmen derslerde başarısızlık görülür

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda ek diğer psikiyatrik durumlar olabilir Bu psikiyatrik durumlar arasında öğrenme güçlükleri , karşı gelme bozukluğu , davranış bozukluğu , depresyon , anksiyete bozuklukları sayılabilir Önemli olan bu tanının psikiyatrik muayene ve testler ile bir çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından kesinleştirilmesidir

Tedavi konusunda ilaç tedavisi ön plandadır Türkiyede mevcut ilaçlar ile dikkat eksikliği ve hiperaktivite semptomları büyük oranda kontrol altına alınabilmektedir Gerekirse ilaç tedavisinin yanı sıra ek olarak psikoterapi , pedagojik eğitim ile dikkat süresini artırma ve davranışçı yaklaşımlar vardır İlaç tedavisinin ne kadar devam edeceği klinik görünüm ve semptomların devam etmesine göre tespit edilir


Hiperaktif çocuğun ailesinin yönlendirilmesi önemlidir Ailenin bu türlü bir çocuğu idare etmesi güç olur Hatta anneler bu konuda oldukça yorgun düşüp sık olarak yorgunluk belirtileri göstermektedirler Çocuğun sosyal ilişkileri bozulabilir, arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşanabilir
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların hiç de küçümsenmeyecek bir oranı okul yaşamında önemli sorunlar yaşamaktadırlarBu çocuklarda sınıf tekrarı ya da okuldan uzaklaştırma gibi sorunlar yaşanmaktadır


Kısacası dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar tedavi edilmedikleri takdirde kapasitelerinin altında okul başarısı göstermekte ya da davranış bozuklukları nedeniyle okul yönetimince cezalandırılmaktadırlar Bunun sonucunda da okul yaşantısı bu çocuklar için verimsiz ve sıkıntılı bir dönem haline gelebilmektedirBu çocukların okul yaşantılarında sıkıntı yaşamamaları için ilk yapılacak şey kuşkusuz doğru bir okul ve öğretmen seçmek olmalıdırOlanak varsa kalabalık sınıflar yerine az öğrencisi olan sınıflar tercih edilmelidirÇünkü bu çocuklar disiplinsiz, karmaşık ve kalabalık ortamlarda daha fazla davranış sorunu göstermektedir Çocuk psikiyatristi,öğretmen ve aile arasında iletişim ve bilgi alışverişi mutlaka sağlanmalıdır


Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar ders çalışırkende bazı sorunlar yaşarlarBu sorunları minimal seviyeye indirmek için ;


*Çalışma masasının dağınık olmamasına dikkat edilmeli,


*Dikkatleri çabuk dağıldığı için mutlaka çalışma programı yapılmalı,


*Çalışma odası yeterince aydınlık olmalı,dağınık olmamalı,

*Çalışma odası sessiz olmalı,dikkati dağıtacak tv,telefon vb sesinin odaya gelmemesine dikkat edilmeli,


*Bu çocukların dikkat süreleri kısa olduğu için çalışma süresi ve konular bölümlere ayrılmalıdır


Ayrıca, bu çocukların bir yardımcı ile daha etkin çalıştıkları da gözlenmiştirDikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarımız tedavi olduklarında ve gerekli titizlik gösterildiğinde bu sorunların üstesinden gelebileceklerdir


Hazırlayan: Eğitmen Esin Sağlamcı




Kaynakikkat eksikliği hiperaktivite


bozukluğuDrEErcan,DrCAydın ,Gendaş AŞİSTANBUL 2000