Erken Doğum...

Uzun zamandır vaktinden önce doğan bebekler prematur olarak adlandırılırdı Ancak son zamanlarda bu eğilim değişmektedir Maturite yaşı değil fonksiyonu belirtmektedir Bu nedenle vaktinden önce doğan bir bebek fonksiyonları normal ise prematür olmayabilir


Tanım olarak bakıldığında erken doğum ya da preterm doğum 37 gebelik haftasının tamamlanmasından önce dünyaya gelen bebeği tarif ederDoğum sancılarının başlaması ise erken doğum tehdidi olarak adlandırılır Erken doğumlar tüm doğumların yaklaşık %9-10'unu oluşturur


Nedenler & Risk Faktörleri

Tıp alanında son zamanlarda yaşanan başdöndürücü gelişmelere rağmen hala daha doğumun nasıl ve hangi etkenlerle başladığı tam olarak açıklanamamıştır Normal doğumu başlatan etkenler vaktinden önce faaliyete geçerlerse doğal olarak bu erken doğum tehdidine neden olacaktır Erken doğumun sebepleri arasında suçlanan bazı etkenler vardır Bunların başında enfeksiyonlar gelir


Özellikle gebeliğin son dönemlerinde görülen idrar yolu enfeksiyonları ya da vajinal enfeksiyonlar salgıladıkları bazı maddeler ile doğum eylemini başlatabilirler Yine bu tür enfeksiyonlar sonucu açığa çıkan bu maddeler amniyon zarının direncini düşürerek bu zarın vaktinden önce yırtılmasına yol açabilir Zarların doğum eylemi başlamadan açılmasına Erken Membran Rüptürü adı verilir


Zarların açılması erken doğumların önemli bir nedenidir Erken doğum tehdidinde suçlanan bir diğer faktör de çoğul gebeliklerdir Burada rahim fazla miktarda gerildiğinden sancılar erken başlıyor olabilir Polihidramniyos vakalarında da benzer mekanizma ile doğum vaktinden önce gerçekleşebilir


Çift gözlü rahim gibi doğumsal rahim anomalileri geç düşüklerin ve erken doğumların bir başka nedenidir Ancak bu tür bir şekil bozukluğu olan her kadın erken doğum yapacak diye bir kural yoktur Bu hastalarda sadece risk artmıştır


Uterus myomları rahim içerisindeki hacimi azaltarak erken doğum sancılarını başlatabilir


Gebeliğin son dönemlerinde ortaya çıkan ve yüksek tansiyon, idrarda protein kaybı, genel ödem ile kendini belli eden preeklempsi vakalarında ve plasentanın erken ayrıldığı abrubtio durumlarında da erken doğum normalden daha fazla görülür Annede gebelikte ortaya çıkan ya da gebelikten önce var olan kansızlık (anemi)de erken doğumların özellikle ülkemizde önemli bir nedenidirYine düşük sosyoekonomik düzeydeki hastalarda erken doğum daha fazla görülür


Önceden birden fazla geç düşük veya erken doğum öyküsünün bulunması da risk faktörleri arasında sayılır


Erken doğuma yol açan nedenlerden en önlenebilir olanı sigara kullanımıdır Erken doğum sigara kullanan anne adaylarını bekleyen önemli tehlikelerden birisidir


Bazı hallerde ise doğum eylemi ve erken doğum kendiliğinden değil, doktor kararı ve müdahalesi ile gerçekleştirilir Anne adayının hayatının tehlikede olduğu ve gebeliğin bu tehlikeyi arttırdığı durumlarda anne adayının hayatını kurtarmak amacı ile bir erken doğum söz konusu olabilir Bu doğum sezaryen veya suni sancı verilerek normal doğum şeklinde olabilir


Benzer şekilde bebeğin anne karnında durmasının içinde bulunduğu sıkıntıyı arttırabileceği ve bebeğin kaybedilme riskinin yüksek olduğu durumlarda da yine erken doğuma karar verilebilir


Belirtileri

Doğumun olabilmesi için rahimde kasılma olması ve bu kasılmaların rahim ağzını açacak kadar şiddetli ve sürekli olması gerekirAncak her kasılma ağrı olarak hissedilmeyebilir Genelde belde ve kasıklarda adet sancısına benzer ağrılar hissedilebilir Kişi bunu karnında bir sertleşme olarak algılar


Yine halk arasında Nişan adı verilen sümüğümsü bir tıkacın gelmesi ya da normalden fazla sulu bir akıntı olması erken doğum tehdidini düşündürür İstirahat ile geçmeyen bu tür sancılar olduğunda vakit kaybetmeden hekim ile temasa geçmek son derece önemlidir


Bebek aşağıya doğru bastırıyor gibi bir his genelde erken doğum tehdidi altındaki pek çok kadında görülür


Erken doğum belirtileri varlığında ne yapılmalıdır

Belirtiler başladığında ne yaptığınızı hatırlamaya çalışın

Yaptığınız işi bırakın

Bir saat sol yanınıza dönerek yatın

2-3 bardak sıvı için 1 saat içinde belirtilerde gerileme olmaz ise doktorunuza haber verin

Tanı

Tanı vajinal muayenede rahim açıklığının saptanması, suların geldiğinin tespit edilmesi ve NST'de rahim kasılmalarının görülmesi ile konur Erken doğumdan şüphelenildiğinde ilk yapılacak iş vajinal muayene ile rahim ağzında bir açıklık olup olmadığının saptanmasıdır Aynı esnada zarların yırtılıp yırtılmadığıda kontrol edilmeli eğer emin olunamıyor ise turnusol kağıdı koyarak takip edilmelidir


Daha sonra ultrasonografi ile bebeğin durumu değerlendirilir


Eğer rahim açıklığı 4 santim ya da daha fazla ise erken doğumu 24-48 saatten daha fazla geciktirmek çoğu zaman mümkün olmamaktadır


Tedavi

Tanı konduktan sonra tedavi tıbbi olarak yapılır Çok şiddetli durumlarda hastaneye yatırılarak damardan verilen ilaçlar yardımı ile kasılmalar durdurulmaya çalışılır Bu sağlandığı taktirde daha sonra ağızdan alınan ya da fitil şeklinde kullanılan ilaçlar ile idame sağlanmaya çalışılır Bu tedaviye tokoliz adı verilirKasılmalar çok şiddetli değilse ve açıklık 4 santimetreden daha az ise ağızdan kullanılan ilaçlar denenebilir


Gebeliğin devam etmesinin anne ya da bebeğin hayatını tehlikeye atacağının düşünüldüğü durumlarda tokoliz uygulanmaz


Bazı yazarlara göre 34 haftadan sonra tokoliz uygulanması gereksizdir


Bu arada eğer saptanabiliyorsa doğum eylemini başlatan sebepler usulunce tedavi edilir


Tokoliz masum bir tedavi değildir Anne adayı açısından ciddi yan etkileri olabilir Kullanılan her grup ilaç farklı yan etkilere sahiptir bu nedenle erken doğum tehdidi tanısının dikkatli konulması, eğer bebek gelişimini büyük ölçüde tamamlamış ise 37 haftadan küçük de olsa eylemin normal seyrine bırakılması önerilebilir