Franny Ve Zooey - J.D. Salinger..

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yazan: J D SALINGER (1919-2010)

Kitap Hakkında
Franny ve Zooey, Jerome David Salinger'ın yazdığı 1961 tarihli romanıdır Franny ve Zooey 20'li yaşlarında iki kardeştir ve Salinger'ın yazılarında sıklıkla yer bulan Glass ailesinin en genç üyeleridir Roman 1955 Kasım'ındaki uzun bir haftasonu sırasında geçer Türkçe'ye Ömer Madra tarafından çevrilmiştir
Franny ve Zooey, New Yorker dergisinde iki kısa hikâye olarak yer almıştır "Franny" dergide Ocak 1955'te, "Zooey" ise Mayıs 1957'de yayınlanmıştır Roman olaraksa Eylül 1961'de toplanmıştır Türkiye'de Ömer Madra tarafından yapılan çevirisi YKY tarafından ilk olarak 1993'te basılmıştır
İlk bölüm "Franny" ikinci bölümden oldukça kısadır "Yale maçı"nın olduğu haftasonu sırasında adı verilmeyen bir üniversite şehrinde geçer ve çevresinde gördüğü bencillikten ve yapaylıktan bıkan bir ünversiteli kızın hikâyesini anlatır
İkinci bölüm "Zooey"e adını veren karakter, Franny'nin beş yaş büyük ağabeyidir Zooey hisleri bir şekilde törpülenmiş bir dâhidir ve yazarın deyişiyle 12 yaşında Mary Baker Eddy'ninkiyle boy ölçüşecek kelime haznesine sahiptir Franny ailesinin Manhattan'daki evinde ruhani ve varoluşsal bir sinir krizi geçirmekte ve annesi Bessie'yi fena halde endişelendirmedir ancak ağabeyi Zooey sevgisi, anlayışlı ve bilgili sözleri ile kardeşinin yardımına koşar

Hikâye ve Karakterler

• Birinci bölüm: Franny

Birinci bölüm Franny Glass'in üniversiteli sevgilisi Lane Coutell'le hafta sonundaki randevusunu anlatır Franny'nin nerede geçtiği belirsizdir, ancak John Updike 1961'de yaptığı eleştiride "Birinci hikâyede Franny, Smith benzeri bir üniversiteden Yale maçının yapılacağı herhalde Princeton olan okula gelir," yazar Franny'nin yanında taşıdığı kitap, devamlı dua ve ruhani aydınlanmayı anlatan "Bir Rus Gezgincinin Anıları"dır
Çift birlikte öğle yemeğine gider Lane hırslı ve kendini beğenmiştir Franny'i şık bir yere ***ürür ve onu Flaubert üzerine yazdığı makaleyi basmak istediklerini söyleyerek etkilemeye çalışır Franny sıkkın görünmekte, üniversite eğitiminin önemini sorgulamakta ve Lane'in arkadaşlarının değerini tartmaktadır Hiçbir şey yemez, pasatura sigara içer Kendini kötü hissettiği için tuvalete gider ve orada ağladıktan sonra kendisine gelir Lane, Franny masaya döndükten sonra yanındaki kitap hakkında sorular sorar Franny umursamaz bir şekilde kitabın adının "Bir Rus Gezgincinin Anıları" olduğunu ve bir gezginin "sürekli dua etmenin gücünü" nasıl keşfettiğini söyler İsa Duası olarak da bilinen bu ibadet şeklinde aynı Zen koan'da olduğu gibi dua öyle içselleştirilir ki aynı kalp atışı gibi bilinçdışı yapılan bir faaliyet halini alır ve nihayetinde aydınlanmayı sağlar Lane bu hikâyeden çok partiye ve maça yetişmeyi düşünmektedir, ama Franny bayılınca başından ayrılmaz ve haftasonu etkinliklerini erteler Kız arkadaşı kendine geldikten taksiye biner ve Franny'i yalnız bırakır; Franny'se devamlı dua etmeyi denemektedir

• İkinci bölüm: Zooey

İkinci bölüm Franny'nin sinir krizi geçirmesi hikâyesine devam eder ve Franny'nin New Haven yolculuğundan iki gün sonra, Pazartesi gününde geçer Bu öykü aynı zamanda Glass ailesi geçmişi hakkında da önemli bilgiler verir Glass ailesinin çocuklarının sıradışı yetişme şekli, radyoda çocuk dâhiler olarak yer almaları ve yemek masasında yapılan felsefe sohbetleri aralarında tuhaf bir bağ kurmuş ve birbirlerini başka herkesin anlayabileceğinden daha iyi anlar hale gelmişlerdir
Bölümün başında Zooey küvetin içinde yıkanıp sigara içmekte, bir yandan da ağabeyi Buddy Glass'tan gelen dört senelik bir mektubu okumaktadır Annesi Bessie banyoya girer ve oğluyla uzun bir konuşma yapar Bessie kızı Franny'nin varoluşsal bunalımının duygusal bir çöküntü haline geldiğini düşünerek endişelenmektedir Sohbetleri sırasında Zooey sürekli olarak annesine takılır ve onunla ağız dalaşı yapar ve tekrar tekrar banyodan çıkmasını ister Bessie'yse Zooey'nin bu davranışlarına anlayışla yaklaşır ve Zooey'nin giderek ağabeyi Buddy'e benzemeye başladığını söyler
Bessie gittikten sonra Zooey giyinir ve oturma odasına gider Franny'i koltukta kedileri Bloomberg ile oynarken bulur ve onunla konuşmaya başlar İsa Duası'nı ezberlemesinin nedenlerini sorgulayarak Franny'i üzdükten sonra ağabeyleri Seymour ve Buddy'nin yatak odasına gider ve kapının arkasındaki felsefe sözlerini okumaya başlar Biraz düşündükten sonra Zooey Franny'i telefonla arar ve kendisinin ağabeyi Buddy olduğunu söyler Franny işletildiğini sonradan fark etse de Zooey'le konuşmaya devam eder Franny'nin yıllar önce intihar eden ağabeyleri Seymour'a (Salinger'ın diğer bir öyküsü olan "Muz Balığı İçin Mükemmel Bir Gün"de bu hikâye anlatılmaktadır) saygı gösterdiğini bildiğinden, Zooey onun kendisine söylediği bazı bilge sözleri Franny'le paylaşır Telefon konuşmaları bittikten sonra Seymour'un öğütünün esas "gizemi" ortaya çıktığı için Franny bir anlığına Zooey'nin söyledikleriyle sanki anlık bir ruhani aydınlanma geçirmiş gibi olur

Öykünün Motifleri
Salinger'ın Zen Budizm'i ve Hinduizm gibi uzakdoğu dini felsefelerine olan ilgisi kitap boyunca ve özellikle ikinci bölümde dini yapıtlardan alınan sözler kısmında kendini gösterir İkinci bölümün başında kitabın "yazar"ı Buddy Glass, kitabın mistik bir hikâye mi yoksa bir aşk hikâyesi mi olduğunu sorgular ve aşk hikâyesi olduğunda karar kılar Gerald Rosen 1977 tarihli "J D Salinger Eserleri'nde Ze"n isimli kitabında "Franny ve Zooey"nin modern bir Zen öyküsü olarak ele alınabileceğini, ana karakter Franny'nin roman boyunca cehalet halinden aydınlanmanın bilgeliğine ulaştığını yazar

Yazar Hakkında
Amerikan edebiyatının klasiklerinden 'The Catcher in the Rye/Gönülçelen'in (Çavdar Tarlasındaki Çocuklar) yazarı JD Salinger hayatını kaybetti
Salinger'in temsilcisi Phyllis Westberg, Amerikalı yazarın, önceki gün New Hampshire'daki evinde 91 yaşında hayata veda ettiğini açıkladı
Kariyerine New York'taki dergilere kısa hikâyeler yazarak başlayan JD Salinger, yaşamının büyük bölümünü, 1951 yılında basılan 'Çavdar Tarlasındaki Çocuklar' ile kavuştuğu ünden sakınarak yaşadığı küçük Cornish kasabasında geçirdi
Başlangıçta eleştirmenler tarafından iyi eleştiriler almayan 'Çavdar Tarlasında Çocuklar' bir süre sonra klasikler arasında gösterildi Ama Salinger bu kitabıyla yakaladığı ünden rahatsız oldu ve toplumun ilgisinden kaçmaya başladı
1965'ten bu yana, herhangi bir şey yayımlamayan Salinger, kendisi hakkındaki yayınları hukukî yollarla engelemeye çalıştı Ortak anılarını kamuoyu ile paylaştığı için eski sevgilisi Joyce Maynard ile öz kızı Margaret Salinger'i de hayatından çıkardı

"Kendim için yazıyorum"
Çavdar Tarlasında Çocuklar'ın film haklarını satmaya da hiçbir zaman razı olmayan Salinger, ender verdiği röportajlardan birinde

"Yazmayı seviyorum ve sizi temin ederim düzenli olarak yazıyorum Ancak ben kendim için yazıyorum ve bunu yapabilmem için kesinlikle yalnız bırakılmam gerekiyor"


diyerek yayımlanmamış eserleri olduğu konusunda ipucu vermişti
Salinger, edebi kariyeri süresince aralarında, '9 Stories/ 9 Öykü', 'Franny and Zooey', 'Raise High the Roofbeam Carpenters/ Yükseltin Tavan Kirişini Ustalar' ve 'Seymour - An Introduction/ Bir Giriş' gibi eserlere imza attı
Alıntı