Laboratuvar Tany Testleri Ve Sonuçlary (Biyokimya, Ydrar, Tam Kan, Vb.)

LABORATUVAR TANI TESTLERY





Birçok hastaly?yn te?hisinde, hastanyn genel durumu hakkynda bilimsel veriler toplayabilmek için istenilen kan ve idrar tetkikleri vücudumuzun genel durumu hakkynda hekime tybbi dille bilgi veren en güvenilir araçlardyr


SGOT-AST-SGPT-ALT-GGT:


Kysaltmalar ile gösterilen bu testler karaci?er fonksiyon testleri anlamyna gelir Karaci?erin etkilendi?i dü?ünülen hastalyklarda hekim tarafyndan istenilir Örne?in alkol ba?ymlylarynda, bu testler bakyldy?ynda istenilen de?erlerin yükseldi?i görülür Fiziksel muayenesinde karaci?er a?ryly olabilir GGT(gama-Glutamil-Transferase) olarak isimlendirilen de?er böbrek, pankreas, karaci?er, safra kesesi ve prostat epitel (deri) dokusunun hücre mebranynda bulunan bir enzimdir GGT; alkol ve bazy ilaçlaryn etkisi ile yada akut kolesistit ( kolon iltihaby), akut pankreatit( pankreas iltihaby), karaci?er nekrozu( karaci?er dokusunun kansyz kalmasy), ve karaci?er metastazlarynda arty? gösteren bir enzimdir SGOT; Karaci?er hastalyklary, kalp hastalyklarynda yükselebilir SGPT; Karaci?er hastalyklary, kalp hastalyklary ve bazy maddelerin (ilaçlar) karaci?erdeki toksik etkileri ile kandaki de?eri artabilir Tüm bu testler genellikle karaci?erden kaynaklanan hastalyklaryn ?üphe edilmesi durumda kanda bakylan testlerdir


HDL, LDL:


Kan kolesterol seviyesi parmak ya da kolunuzdan alynan kan örne?inden ölçülür Bu testte total kolesterol ve iyi kolesterol (HDL) seviyeniz belirlenir Kan testi öncesi aç olmanyz ya da özel bir ?ey yapmanyz gerekmez Ancak bu verilerin sonucunda kötü kolesterol (LDL) seviyesinin direkt ölçümü gerekebilir, bu test için aç olmanyz ?arttyr Kötü kolesterol seviyesi doktorunuza kalp hastaly?y riskinizle ilgili daha fazla bilgi verir ve tedaviyi belirlemede yardymcy olur


HGB ( HEMOGLOBYN ):


100 cc kanda ne kadar demir ta?yyycy hemoglobin molekülünün bulundu?unu gösteren bir de?erdir Hemoglobin; kanda varolan oksijenle birle?mi? alyuvarlardyr Hemoglobin miktarynyn normal de?er araly?yndan dü?ük olmasy anemi( kansyzlyk) belirtisi sayylabilir Hemoglobin; a?yry syvy kaybynda ve Polisitemilerde yüksek çykarken; anemilerde de?eri normalden dü?üktür


HEMATOKRYT:


Kan iki kysymdan olu?ur ?ekilli elemanlar ve serum olarak ikiye ayrylyr Hematokrit; kanyn ?ekilli elemanlarynyn, kanyn serum miktaryna oranydyr Kan kayby fazla olan yada yo?un adet kanamasy geçiren kadynlarda hemotokrit de?eri dü?ük çykabilir


WBC (Lökosit):


Beyazküreler yany akyuvarlarymyzyn sayysyny belli eder Kanda bakylyr Akyuvar sayysynyn belirlenen normal kriterlerin üzerinde çykmasy vücutta enfeksiyon olabilece?inin i?aretidir


Trombosit sayysy:

Kanyn pyhtyla?masyny sa?layan ?ekilli elemanlardyr Eksikli?inde kan yeterli sürede pyhtyla?mayaca?y için a?yr kanamalara neden olabilir Bu nedenle trombosit de?eri vücut için önemli bir bulgudur Eksikli?inde periferik yayma denilen ikinci bir test ile trombositlerin durumu incelenir Operasyon yada do?um gibi kanamanyn fazla olabilece?i uygulamalardan önce KZ ( Kanama Zamany) ve PZ (Pyhtyla?ma Zamany) olarak adlandyrylan iki test daha yapylarak ki?inin kanamaya kar?y direnci ölçülür KZ ve PZ testleri parma?a batyrylan lancet( steril i?ne) ile çykan kanyn hangi sürede duraca?y hesaplanarak yapylyr


MCV:


Tam kan sayymynda önemli olan bir bulgudurÖzellikle gebelik döneminde annenin kyrmyzy kan hücrelerinin ?ekli hakkynda genel ve uyarycy bilgi verir MCV kyrmyzy kan hücrelerinin çapy anlamyna gelir Talasemi gibi önemli genetik ba?layycyly?y olan hastalyklaryn te?hisinde tam kan sayymy içerisinde bakylabilen oldukça pratik ancak genel durum hakkynda uyarycy bilgi veren bir tetkiktir Talasemi hastalarynda MCV orany dü?ük çykar


RBC(Kyrmyzy kan hücreleri):


Kanda bulunan eritrosit/alyuvar miktarydyr Kemik ili?i hastalyklary yada di?er kan hastalyklarynda önemli bilgi verir


Ydrar Rengi, Ydrar dansitesi, Ydrar PH, Ydrar Glukoz Miktary, Lökosit Esteraz, Ydrar bilirubin, Ydrarda kan, Ydrarda Protein:


Eskiden beri idaryn renginin, vücudumuzun sa?ly?y hakkynda bilgi verdi?i iddiasy, günümüzde yapylabilen ayryntyly idrar testleri ile o zamanlarda inanylan kriterlerin do?rulu?unu destekleyici yöndedir Ydrar rengi normal ko?ullarda berrak ve açyk sarydyr Ydraryn konsatrasyonu ile bu renk koyulu?u de?i?ebilir Ydraryn kyrmyzy olmasy idrarda kan bulundu?una yada ürenin çok yüksek oldu?una i?aret olabilir Ancak raifampisin türevi ilaçlar idrary boyayarak renginin de?i?mesini sa?layabilir Ydrar dansitesi idrar içerisinde bulunan ?ekilli elemanlaryn, idraryn su kysmyna orany olarak da açyklanabilir Akut böbrek yetmezliklerinde ve günlük tüketilen su miktary ile idrar dansitesinde de?i?imler görülebilir Ydrar PH’y; geçirilen idrar yolu iltihaplarynda normal de?erlerin üzerine çykabilir Ydrar glikozu sa?lykly bir insanda negatif de?erdedir Ancak kan de?erlerinde glukoz miktarynyn artmy? olmasy, idrarda glukoz bulunmasyna neden olabilir Lökosit esteraz pozitifli?i idrarda varolan lokositi, nitrit pozitifli?i ise idradaki bakteri varly?ynyn duyarly olmayan göstergeleridir Ydrarda protein varly?y dikkat edilmesi gereken bir de?erlendirmedir Çok su içen yada idrara syk çykan dilüe olmu? idrarda protein miktary normal de?erleri ?a?yrtycy boyutta az çykabilir Bu nedenle idrarda protein miktaryna genellikle 24 saat idrar toplanarak yapylyr


BUN (KAN ÜRE NYTROJEN):


Genellikle renal yani böbrekten kaynakly problemlerde istenen bir tetkiktir Ancak BUN de?eri karaci?erde sentezlendi?i ve tübüler rezabzorsiyonu da oldu?u için renal fonksiyon bozuklu?u ya?anmady?y durumlarda da de?i?imler görülebilir Fazla protein alymy, aminoasit infüzyonu, Gastrointestinal sistem kanamalary (örne?in mide kanamasy) ve kortikosteroid ve tetrasiklin türü ilaçlaryn kullanymy da BUN düzeyini artyran nedenlerdir Yine protein eksikli?i ( malnütrisyon, çölyak hastaly?y, nefrotik sendrom gibi), herhangi bir nedenle olu?mu? akut ve kronik a?yr karaci?er hastaly?y gibi durumlarda kan BUN düzeyler dü?ük çykabilmektedir


KREATYNYN:


Kreatinin düzeyi kas metabolizmasy ile yakyndan alakaly bir de?erdir Ylerlemi? böbrek fonksiyon hastalyklarynda kreatin miktary iki katyna çykabilir Bu tür durumlarda 24 saat biriktirilen idrarda yapylan kreatinin klirens hesaplamalary renal fonksiyonlar hakkynda bize bilgi verilebilir Ancak kreatinin miktarynyn yüksek olmasy sadece böbrek fonksiyon bozukluklarynda ortaya çykmaz A?yr spor yapan sporcularda kas metabolizmasynyn hyzly olmasy nedeniyle kreatinin düzeyi de yüksek çykabilir Serum kreatinin denilen ve kanda bakylan kreatinin miktary genel anlamda renal fonksiyonumuzun ne durumda oldu?u hakkynda bilgi verir Yapyly?y ve tam kan tetkiki ile birlikte istenilmesi genel bir de?erlendirme açysyndan oldukça pratiktir

Son Güncelleme: 2005-06-17