Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü 115 - 116 Numaralı Hadisi

Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü 115 - 116 Numaralı Hadisi




115 Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem kuşluk namazını dört rek`at kılar, Allah'ın dilediği kadar da artırırdı



Müslim, Müsâfirîn 78, 79



Bir sonraki hadisle birlikte açıklanacaktır
116 Ümmü Hânî Fâhite Binti Ebû Tâlib radıyallahu anhâ şöyle dedi:
Mekke'nin fethedildiği yıl Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i ziyarete gittim O sırada yıkanıyordu Yıkanması bitince sekiz rek`at namaz kıldı Vakit kuşluk zamanıydı



Buhârî, Teheccüd 31; Müslim, Hayz 71, Müsâfirîn 81 Ayrıca bk Ebû Dâvûd, Tatavvu 12; Tirmizî, Vitir 15; Nesâî, Tahâret 143; İbni Mâce, İkâmet 187


Açıklamalar
Yukarıdaki hadislerin ilk ikisinde Resûlullah Efendimiz kuşluk namazının iki rek`at kılınmasını tavsiye etmekte, üçüncü hadiste Hz Âişe, onun bu namazı genellikle dört rek`at, bazan daha fazla kıldığını belirtmekte, dördüncü hadiste ise Peygamber Efendimiz'in amcası Ebû Tâlib'in kızı Ümmü Hânî, Resûl-i Muhterem Efendimiz'i kuşluk vakti sekiz rek`at namaz kılarken gördüğünü, hatta bazı rivayetlere göre bu namazı çabucak kıldığını söylemektedir Kuşluk namazının iki, dört ve sekiz rek`at olarak kılınmasına bakarak, bizim bu namazı kaç rek`at kılmamız gerektiği sorulabilir
İlk iki hadiste, bazı sevdiklerine ve ümmetine Peygamber Efendimiz'in iki rek`at kuşluk namazı kılmayı tavsiye etmesi, bu namazın diğer nâfile namazlar gibi iki rek`attan az olmayacağını göstermektedir Bununla beraber Efendimiz kuşluk namazını, Hz Âişe'nin rivayetinde gördüğümüz gibi dört rek`at kılmıştır Hz Âişe'den Peygamber Efendimiz'in kuşluk namazıyla ilgili farklı rivayetler vardır Bu rivayetlerin bir kısmına göre Peygamber aleyhisselâm kuşluk namazını sadece seferden döndüğü zaman kılmıştır (Müslim, Müsâfirîn 75, 76) Yine Âişe vâlidemizden gelen bir başka rivayete göre ise, kendisi kuşluk namazı kılmakla beraber Resûlullah bu namazı kılmamıştır (Buhârî, Teheccüd 32; Müslim, Müsâfirîn 77) Riyâzü's-sâlihîn müellifi Nevevî Sahîh-i Müslim şerhinde, birbirine zıt gibi görünen bu iki hadisi şöyle açıklamaktadır: Peygamber aleyhisselâm kuşluk namazını faziletinden dolayı bazan kılar, bazan da ümmetine farz olur endişesiyle kılmazdı Ebû Saîd el-Hudrî'nin şu tesbiti de bu yorumu desteklemektedir:
Peygamber aleyhisselâm kuşluk namazını bazan devamlı kılardı Biz, artık kuşluk namazını bırakmayacak, derdik Bazan da hiç kılmazdı O zaman da, Resûlullah artık kuşluk namazı kılmaz derdik (Tirmizî, Vitir 15)
Şu da unutulmamalıdır ki, Peygamber aleyhisselâm kuşluk vakti genellikle evde olmazdı Bu saatlerde hanımlarının yanında olsa bile, Hz Âişe'ye ancak sekiz, dokuz günde bir sıra gelebilirdi İşte bu sebeple Hz Âişe Peygamber Efendimiz'in kuşluk namazı kıldığını nâdiren görürdü Resûl-i Ekrem'in kuşluk namazı kılmadığına dair rivayetleri bir genelleme olarak değerlendirmek daha uygundur Nitekim ibadete düşkünlüğü ile bilinen büyük sahâbî Abdullah İbni Ömer, kuşluk namazının sünnet olmadığını söylemekte, Peygamber Efendimiz ile Hz Ebû Bekir'in ve babası Hz Ömer'in bu namazı kılmadığını ileri sürmektedir Peygamber Efendimiz'in ibadetleri hakkında bize bilgi veren her sahâbî, şüphesiz bizzat gördüklerini nakletmiştir Yukarıda belirtildiği gibi kuşluk namazı hakkındaki rivayetler, Allah'ın Resûlü'nün bu namazı her zaman kılmadığını, kıldığı zaman da, o andaki meşguliyetine göre farklı sayılarda kıldığını göstermektedir
Fazla kuvvetli görülmeyen bir rivayete göre ise Resûl-i Ekrem kuşluk namazını on iki rek`at kılmış, on iki rek`at kuşluk namazı kılmanın sevabından bahsederek:
"Kim on iki rek`at kuşluk namazı kılarsa, Allah Teâlâ ona cennette bir altın köşk yaptırır" buyurmuştur (Tirmizî, Vitir 15; İbni Mâce, İkâmet 187)
Bütün bu rivayetler bize gösteriyor ki, kuşluk namazı en az iki, en fazla on iki rek`at olarak kılınabilir Şüphesiz bu bir nâfile ibadet olduğu için mutlaka kılma mecburiyeti yoktur Peygamber Efendimiz'in bu namazı az da olsa kılması, kuşluk namazını sünnet (müstehap) saymaya yeterlidir Durumu ve zamanı müsait olan bir mü'min, iki, dört, altı, sekiz, on veya on iki rek'at kuşluk namazı kılabilir



Hadislerden Öğrendiklerimiz
1 Kuşluk namazı nâfile bir ibadettir Kılan sevap kazanır
2 Kuşluk namazını herkes vaktinin elverdiği ölçüde iki, dört, altı, sekiz, on ve on iki rek`at kılabilir Efendimiz bu namazı çoğunlukla dört rek`at kılmakla beraber, bazan sekiz kılmış, bazan da hiç kılmamıştır