Çinli İhtiyar Bilge Ve Delete Tuşu

Çinli İhtiyar Bilge Ve Delete Tuşu Yazısı - Çinli İhtiyar Bilge Ve Delete Tuşu Başak Sayan - Başak Sayan Yazıları

1960'ların başı

Dünya karışmış halde

Yunanistan'da albaylar cuntası iktidarı ele geçirmiş Amerika ise bu rejime destek veriyor

Ne batıda ne de doğuda hiç umut kalmamış

Çin'de ise kültür devrimi ortalığı kasıp kavuruyor Entelektüeller cezalara çarptırılıyor, kitaplar yakılıyor, yazarlar hapislere atılıyor

Tam da bu karmaşanın ortasında bir matematik öğrencisi ihtiyar bir bilgenin yanına sığınıyor Bu bilge bir zamanlar yeteneği ve kaşifleriyle büyük saygı gören bir Mandarin'miş

Kültür devrimi sırasında ihtiyar bilgenin dev kütüphanesi yakılmış, yıkılmış Kitapları ateşe verilerek ortadan kaldırılmış

Yaşı ve saygınlığı nedeniyle kızıl muhafızlar bilgeyi öldürmeye cesaret edememişler

İşte ne olduysa bundan sonra olmuş İhtiyar bilge müthiş hafızası sayesinde bir matematik öğrencisine yakılan kitaplarda anlatılanları yazdırmaya başlamış tek tek İnsanlık tarihinin en büyük teoremlerinin ispatı da varmış içlerinde

Kültür devrimi bittiğinde geriye yakılmış kitaplar ama bu sayede bile ortadan kaldırılmayan bilgiler kalmış

Bu hikaye bana Ahmet Şık'ın kitabı 'İmamın Ordusu'nu basacak olan İthaki Yayınları'nın ve yazarının durumunu hatırlattı

Türkiye ileri demokrasi çağında ilerlediğini iddia ederken basılmamış kitabı ortadan kaldırmaya çalışan ilk ülke oldu 2000'li yıllarda

Şimdi benim merak ettiğim şu;

Bilgi hiçbir zaman saklanamayacağına göre, hele de bu çağda, tıpkı o ihtiyar bilgenin başvurduğu yol gibi alternatif yollar çıktığı zaman ortaya ne yapacaklar? (Ki zaten perşembe günü kitap, internete düştü, meraklıları okudu)

Bilgisayardaki delete tuşu gibi bir tuşa basıp silebilecekler mi insanların beyinlerindeki bilgileri?

Yoksa sırada bir de 'hafıza silme cezası' mı var?


TARİH TEKERRÜRDEN İBARETTİR

68 olaylarının ardından 70'lerin başında Fransa'da yasaklanan gazete ve kitaplar yüzünden bir grup entelektüel ve yazar ayaklanmaya karar verir

Jean Paul Sartre, Simone De Beauvoir, Michel Foucault, Claude Lanzman ve Michelle Vian başı çekiyor

Hep beraber bulvarlara çıkıp yasaklanan kitap ve gazeteleri dağıtmaya başlarlar

İnsanlar almaya korkar Kimileri gizlice alıp saklar, kimileri de başı derde girer diye elini bile uzatamaz

Bir süre sonra polis olay yerine gelip hepsini tutuklar ve cezaevi arabasına bindirir

İşte tam o anda Sartre ile Beauvoir arabanın demir parmaklıklarına yaklaştırırlar kafalarını

Gazeteciler art arda deklanşöre basarlar ve ortaya tüm dünyaya dağıtılan ve bir utanç fotoğrafı olan o meşhur fotoğraf çıkıverir

Hükümet tüm dünyadan gelen tepkiler üzerine hemen serbest bırakır onları ama olan olmuştur artık

O fotoğraf hükümet için felaketin başlangıcı olmuştur

Şimdi son olaylardan, gözaltılardan, basılmamış kitaplara el konulmasından tedirgin olan ama bir şeyler yapılması gerektiğini düşünenlere sesleniyorum

Korkmayın

İster bin imzayla basın kitabı, ister internetten yayın insanlara

Tutuklansanız da o utanç sizin olmayacak

Kendilerini nasıl bir felakete sürüklediğinin farkında olmayanların olacaktır

Tıpkı bir zamanlar Fransa hükümetinin başına gelenler gibi

E, ne demişler;

Tarihten ders almak gerekir Zira tarih tekerrürden ibarettir


HEMINGWAY OLMAK İSTEYENLERE TAVSİYELER

Bu ara Hemingway kitapları ile fazla haşır neşir olunca fark ettim ki, yazı tekniği olarak döneminde ilk olan bu adamı günümüzde taklit eden çok insan var O halde ben de Hemingway gibi olmak isteyenlere bir kılavuz hazırlayayım dedim

Hemingway'in üslubu kısa, net, duygulara yer vermeyen bir üsluptu Asla süslü sıfatlar kullanmaz, uzun cümle kurmaz ve ilk paragrafı özellikle kısa tutardı Bu yüzden yazarken fazla şatafata gerek yok!

Ne yaparsan yap, yazdığın her cümle okuyanın çenesine yumruk yemiş etkisi yaratsın cümlesini kendisine düstur edinmiştir, ilgilenenlerin dikkatine

Çok erkeksi bir adammış Ava çıkmaktan, balık tutmaktan, boğa güreşinden hoşlanırmış Nitekim 'Öğleden sonra Ölüm' adlı romanında boğa güreşini anlatır Tüm bunlar onun erkeksiliğine övgü niteliği taşıdığından olsa gerek Sizin de yüceltmek için uğraşacağınız becerileriniz yoksa fazla uğraşmayın çünkü 'biri' olmak sadece başarılı olmakla alakalı değildir ne yazık ki 'Bir şahsiyet' yaratmalısınız Hemingway gibi olabilmek için

Sağlık sorunu nedeniyle askerliğini yapamamış olmasına rağmen bir kahraman olarak anılmak için Birinci Dünya Savaşı'na katılmıştır Kendi hayatını kurtarırken bir başka askerin hayatını da kurtarması ile savaş kahramanı olmuş, dahası bunu fena halde iyi pazarlamıştır Eğer sizin de onun gibi bir kendini yüceltme ve her şeyden çok kendinizi önemseme güdünüz yoksa boşuna çabalamayın Kahraman olarak anılmanın bir yolunu bulun Günümüzde kahramanlık için savaşa katılmanıza da gerek yok Korkmadan yazabilmeniz ve meydan okumanız yeterli

İtalya'daki kahramanlığı sırasında tedavi gördüğü hastanedeki hemşireye aşık olan Hemingway 'Silahlara Veda' adlı romanında bu aşkı anlatmıştır Eğer romanın yazarın kendi hayatından izler taşımaması gerektiğine inanıyorsanız Hemingway dahil olmak üzere tarihe damgasını vurmuş bütün büyük yazarları araştırın, göreceksiniz ki hepsinin yazıları kurgulanmış bir özel hayattır esasında

Hemingway 'Çanlar Kimin İçin Çalıyor' ile büyük başarı kazansa da 'İhtiyar Adam Ve Deniz' adlı romanıyla önce Pulitzer, ardından da Nobel Edebiyat Ödülü'nü almıştır Fakat her şeyin bir sonu olduğu gibi her büyük yükselişin ardından da bir düşüş yaşandığından büyük bir depresyona girmiştir Bu yüzden onun gibi olmak istiyorsanız başarı yolunda sebat edin ama bu başarılara çok da güvenmeyin Her çıkışın bir inişi vardır sözünü sakın aklınızdan çıkarmayın Hemingway'i örnek alırken bu durumunu da unutmayın

Girdiği ciddi depresyon sonucunda önce bir süre tedavi görmüş, ardından da 1961'de kendisini evinde bir av tüfeğiyle vurarak intihar etmiştir Depresyon eğiliminiiz varsa özellikle başarı saplantısına dikkat edin

Kadınlarla ilişkisi her zaman sorunluydu Nedeni ise herkesten çok kendisini sevmesiydi Eğer böyle bir eğiliminiz varsa Hemingway'in dördüncü karısının ölümünün ardından yaptığı 'kalpsiz, vicdansız, acımasız, kötü biri ' açıklamaları gibi açıklamalara maruz kalmamak için söz konusu eğiliminizi mümkün olduğunca kontrol altında tutun


HAFTANIN SÖZÜ

Haksızlığa sapıp bütün insanların seni izlemeleri yerine, adaletli davranıp tek başına kalmak daha iyidirMahatma Gandhi


Başak Sayan