Lev Troçki Kimdir / Lev Troçki Hakkında (Büyükada)

Lev Troçki Kimdir / Lev Troçki Hakkında

Doğum tarihi 7 Kasım 1879

Doğum yeri Yanovka, Ukrayna

Ölüm tarihi 21 Ağustos 1940

Ölüm yeri Coyoacán, Meksika




Lev Troçki (Rusça: Лев Давидович Троцкий / Lev Davidovich Trotskiy; aslı adı: Lev Davidoviç Bronşteyn; Rusça: Лев Давидович Бронштейн) (7 Kasım 1879, Yanovka, Ukrayna - 21 Ağustos 1940, Coyoacán, Meksika), Bolşevik siyasetçi, devrimci, Marksist teorisyen

Sovyetler Birliği'nin ilk yıllarında etkili bir siyasetçiydi Dışişlerinden Sorumlu Halk Komiseri görevini alan ilk kişi, Kızıl Ordu'nun kurucusu ve komutanı, Savaştan Sorumlu Halk Komiseri oldu Ayrıca Bolşevik Parti'nin Politbüro üyesiydi Josef Stalin ile giriştiği siyasi mücadeleyi kaybedince resmi görevlerden alındı ve Sovyetler Birliği'nden sürgün edildi

Önemli Marksist teorisyenlerden biridir, görüşleri Troçkizm adıyla anılır, Stalin ve Mao'nun görüşlerine karşı en önemli muhalefet hareketini oluşturur

Leon Davidoviç Bronştayn adıyla Yanovka?da küçük toprak sahibi bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak doğdu Troçki adını 1902 yılından itibaren kullanmaya başlamıştır

1917 Rus devrimi'nin önde gelen isimlerindendir Sovyetler Birliği'nin kurulmasında, ihtilâl sonrası iç isyanların ve ayaklanmaların bastırılmasında birinci derecede rol oynadı Kızılordu`nun kurucusu olarak kabul edilir Lenin'in ardından Sovyetlerin ikinci adamı oldu Lenin'in ölümünden sonra Stalin ile giriştiği iktidar mücadelesini kaybetti, uzun yıllar sovyetler birliğinde bolşevik parti üyesi olarak kalan Troçki, bolşevik partiye karşı bir işçi ayaklanması örgütlenmesi ve işçi sınıfı iktidarına karşı silahlı ayaklanmayı teşvik etme suçlarıyla suçlandı ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı Daha sonra kaleme aldığı "ihanete uğrayan devrim" analizi batı burjuvazisi tarafından ilgiyle karşılandı


Troçki, 1879 yılında Güney Ukrayna'da bulunan Kerson'da doğdu Ailesi Yahudi olmasına rağmen evde konuşulan dil Rusça ve Ukrayna dili idi Troçki'nin kız kardeşi Olga Bolşevik Parti'nin ileri gelenlerinden Lev Kamenev ile evlenmiştir Dokuz yaşlarında iken Odessa'da bulunan teyzesinin yanına giderek burada eğitim gördü Daha sonra eğitimine devam etmek gayesiyle Nikolayev'e gitti Matematik ve hukuk alanında yüksek öğrenim yaptı Troçki, Rusça, Ukraynaca, İbranice, Almanca, İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dillerini konuşabiliyordu Öğrenciliği sırasında sosyal demokrat çevrelerle temasa geçti ve devrimci gruplara dahil oldu Marksizm görüşünü benimsedi 1897 yılında Nikolayev şehrine taşındı Burada Güney Rusya İşçi Birliği adlı gizli bir örgütün kurucuları arasında yer aldı Sosyalist fikirleri halk arasında yaymak için çeşitli broşür ve bildiriler yazdı1898 yılında bu gizli örgüte mensubiyetinden dolayı Çarlık polisi tarafından yakalanarak hapse konuldu İki yıl tutuklu kaldı

Hapis hayatından sonra Sibirya'ya sürgüne yollandı Sürgünde iken marksist bir felsefe öğrencisi olan Aleksandra Sokolovskaya ile evlendi İkilinin Nina Nevelson ve Zinaida Volkova adlarındaki iki kızı bu dönemde dünyaya geldi "Troçki" takma ismini bu süreçte kullanmaya başladı Bu ismi Odessa cezaevindeki bir gardiyandan almıştı Yaklaşık iki yıl sürgün kaldıktan sonra 1902 yılında Sibirya'dan firar ederek önce Viyana'ya, akabinde Londra'ya gitti Burada Georgy Plekhanov, Vladimir Lenin, Julius Martov gibi devrimcilerin yer aldığı Iskra dergisinin editör grubuna katıldı ve "Pero" takma adıyla yazılar yazdı Bir yıl sonra Londra'da toplanan Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisinin kongresine katıldı Bu kongrede parti içinde Bolşevikler ve Menşevikler olmak üzere iki hizip oluştu Bolşevik Lenin'e karşı Troçki Menşevik kanatta yer aldı Ancak, bir yıl sonra Menşeviklerin görüşlerine katılmadığını belirterek Menşeviklerden ayrıldı 1905 devriminin yenilgisinden sonra Sibirya'ya sürüldü ama firar etti Firarın öyküsünü 1905 adlı kitabına yaptığı ek bir bölümde anlatmaktadır 1917 yılında devrim öncesinde Lenin'in davetiyle Bolşeviklere katıldı Lenin'in Nisan Tezleri'ni kaleme almasından sonra aralarında teorik bir fark da kalmadığından 1917'de Bolşeviklere katılmıştır

1897'de mücadeleye Narodnik (halkçılık hareketi) düşünceleri savunarak atıldı Sürgün şartlarında okuduğu Marksist klasiklerin etkisiyle bir süre sonra kendisini dönemin devrimci akımı olan 'Sosyal Demokrat' ilan etti 4 Mayıs 1917'de ülkeye döndüğünde geçici hükümete karşı Bolşevik Parti'ye yakın bir tutum aldı ve Enternasyonalistlerle birlikte hereket etti ve Bolşeviklere dahil oldu Lenin "son yazıları" dahil olmak üzere iki metninde Troçki için "aramızdaki son bolşevik olmasına karşın, kabul etmeliyiz ki en yetenekli bolşevik odur" demiştir


Rus Devrimi (1917)

Troçki, Rusya'ya döndükten sonra Petrograd Sovyeti Başkanlığına seçildi Bu sıfatıyla Rus ihtilalinin alt yapısının hazırlanmasında, ayaklanmaların örgütlenmesinde ve yönetiminde aktif ve önemli bir rol üstlendi İhtilalin gerçekleşmesinde ve Rus Çarlığının yıkılmasında büyük pay sahibi oldu Devrim sonrasında Sovyetler Birliği'nin önemli adamlarından birisi haline geldi Önce Dışişleri, daha sonra Savaş Bakanlığına getirildi En önemli faaliyeti ise Kızılordu ile ilgili olanıdır Başkumandan sıfatıyla Kızılordunun kurulması görevi kendisine verildikten sonra bunu gerçekleştirdi İhtilal sonrası meydana gelen karışıklıklar ve iç ayaklanmalar boyunca bu orduyu idare etti Troçki, Komünist Enternasyonal`in kurulmasında da önemli rol oynadı İlk dört kongrenin programları ve bildirileri kendisi tarafından hazırlandı Meydana gelen sorunların çözümünde sergilediği farklı tutum ve fikirler sebebiyle, parti çoğunluğuyla ters düştü


1918

I Dünya Savaşı'nda Rusya?nın yenilgisini onaylayan Brest-Litovsk Antlaşmasını imzalamak için görevlendirilmiştir Lenin'e göre; ilerleyen yıllarda devrimin dünya çapına yayılması kaçınılmaz olduğu için yapılacak barış ve kabul edilen yenilgi de ancak geçici olacaktır Troçki, Sovyetler Birliği'nin yer altı ve yer üstü kaynaklarını başka devletlere bırakmasını öngördüğü gerekçesiyle bu anlaşmayı imzalamadan geri döndü İnşa aşamasında olan Sovyetler Birliği'nin iç sorunlarıyla uğraşırken, dışa karşı bu tavizin verilebileceği düşüncesiyle Brest Litovsk Antlaşması Troçkî'nin yerine görevlendirilen Kamenev tarafından imzalandı Bu antlaşma ile Rusya 1878 yılında ele geçirdiği Kars, Ardahan ve Iğdır'ı Osmanlı İmparatorluğu?na geri veriyordu


Stalin`le mücadelesi ve sürgün

Lenin'in 1924 yılındaki ölümünden sonra partinin elinde tüm yetkileri toplamaya başlamış olan Stalin ile iktidar mücadelesine girişti Bu mücadelede giderek güç kaybetti ve teker teker elinde bulunan yetkileri kaybetti Önce Savaş Komiserliği görevinden alındı Daha sonra Siyasi Büro ve akabinde Komünist Enternasyonal yürütme kurulu merkez komitesinden alındı Taraftarlarının St Petersburg'da sokak gösterilerine kalkışmalarından sonra parti üyeliğinden de atıldı Böylece iki yıl zarfında tüm yetkileri elinden alındı

1927?de yapılan XV Komünist Kongre?de parti üyeliğinden atıldı ve sürgün hayatı Kazakistan'da Almatı yakınlarındaki Semyonov-Tiyanşansky bölgesinde başladı Bu sürgün sırasında 9 Haziran 1928?te, 26 yaşındaki Nina adındaki kızını Moskova?da kaybetti Nina?nın kocası da Troçki?nin sürgününden önce tutuklanmıştı 18 Ocak 1929 tarihinde Sovyet Ceza Kanunu?nun 58/10 maddesine göre karşı devrimcilik ve yasa dışı Sovyet partisi kurmak suçlamasıyla Sovyetlerden kovuldu 1929-1933 yılları arasında İstanbul Büyükada'da sürgün hayatı yaşadı¹ Kaldığı yer çok sıkı güvenlik önlemleriyle korundu Düzenli olarak balığa çıkardı, yemek seçmez, sigara içmez yanında da içilmesine izin vermezdi Sakin bir hayat sürdü, bu sırada bazı hatıra ve düşüncelerini kaleme aldı ve yayınladı Bu anlamda İstanbul yılları onun için verimli geçtiği gibi olaylı da oldu 20 Şubat 1932?de Stalin tarafından Sovyet vatandaşlığından atıldığında İstanbul'daydı İstanbul'da yazdığı kitapları; Sürekli Devrim, Stalin Grubunun Hatası, Rus Devrimi Tarihi, Çin Devriminin Sorunları, Hayatım ve diğer bazı eserlerdir 1933 Ocak ayında diğer kızı Zina, Hitler rejiminin altında Berlin?de intihar etmeye zorlandı Bu olay onun ruh dünyasını sarsmış olmasına karşın, mücadele disiplininden hiç kopmadı (Daha sonra oğlu Lev Sedov da öldürülecektir) 17 Temmuz 1933?te aldığı vizeyle İstanbul'dan ayrılarak Fransa'ya giden Troçki burada 2 yıl kaldı ve sınırdışı edildi Akabinde Norveç'e gittiyse de burada da 2 yıl kaldıktan sonra terk etmek zorunda kaldı 9 Ocak 1937'de Meksika'ya sığındı ve Mexico'ya yerleşti Dördüncü Enternasyonal'in inşasına başladı ?Ekim devriminin kazanımları halka, o ancak daha önce Çarcı bürokrasi ve burjuvaziye karşı harekete geçtiği gibi Stalinist bürokrasiye karşı da harekete geçecek yetenekte olduğunu göstermesi şartıyla hizmet edecektir (?) Bu ancak tek bir yolla olabilir: işçilerin, köylülerin ve Kızıl Ordu askerlerinin, baskıcıların ve parazitlerin yeni kastının karşısına dikilmesiyle Bu kitle kalkışmasını hazırlamak için, yeni bir parti gerekir, o da 4 Enternasyonal?dir Mayıs 1940? (Aynı yerde, s302-303) Troçki bu yazıyı kaleme aldığında, Alman saldırısı başlamak üzeredir Sovyetler birliği içinde bulunan nazi ajanları ve provokatörleri tarafından da dillendirildi Ancak ne var ki Sovyetler birliği alman faşizmi karşısında savaşı kazandığında, dünya çapında bulunan troçki yanlıları güç olarak eridiler Troçki'nin dünyanın en büyük gücü olan alman nazi ordusu sovyetlere saldırmak üzereyken gerçekleştirdiği dördüncü enternasyonal ve ayaklanma fikri, daha sonra Sovyetler birliğinde Troçki'nin Nazilerle işbirliği yaptığı şeklinde yorumlandı

1940 yılında NKVD ajanı olan Ramón Mercader adlı Stalinist bir İspanyalı, gazeteci kılığında, röportaj yapmak bahanesiyle kaldığı evine gitti Fırsat bulunca başına kazmayla vurmak suretiyle ağır şekilde yaraladı Troçki saldırganla boğuştuğu sırada odaya giren Troçki'nin korumaları Mercader'e saldırdı Troçki korumalarına "Onu öldürmeyin, bu adamın anlatacak bir hikâyesi var" diye seslendi Aldığı yaranın etkisiyle Troçki ertesi gün öldü Ölümünden önce iki kez bilinci yerine geldi, ilkinde eşine "Burjuva basına (basınına?) iyi malzeme olduk" diyerek ölümle yüz yüze geldiği bir anda cesaretini yitirmediğini gösterdi Bir sonraki bilincin geri gelişi ise son sözlerini sarf etmesini sağladı Bu sözler: "Dördüncü Enternasyonal'in zaferinden eminim, ileri!" olmuştur Pek çok kesim tarafından cinayetin Stalin tarafından işletildiği düşüncesi savunulur Stalinistler ise bunun asılsız bir iddia olduğu görüşündeler


Kaynakça


^ Deutscher, Isaac (1974) Troçki C3 Ağaoğlu Yay İstanbul, , s589


Eserleri


1905

Bireysel Terörizmin İflası

Entelijensa ve Sosyalizm

Marksistler Bireysel Terörizme Neden Karşıdırlar?

Üçüncü Kongrenin Temel Dersi

Komunist Enternasyonal'in Taktikleri Üzerine

Dördüncü Dünya Kongresi Raporu

Yoldaş McKay'e Mektup

Paris Komunü Üzerine

"Avrupa Birleşik Devletleri" Sloganı İçin Uygun Zaman mı?

Doğu'da Perspektifler ve Görevler

Ekim Dersleri

Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal

Tek Ülkede Sosyalizm?

Katalan Milliyetçiliğinin İlerici Karakteri

İspanyol Komunizmi Ve Katalan Federasyonu

Katalonya'da ulusal Sorun

Rus Devrimini Savunurken

Sürekli Devrim-Sonuçlar ve Olasılıklar

Milliyetçilik ve Ekonomik Yaşam

Uluslararası Komünist Birliğin Temel Teorik Görüşleri Üzerine Bir Tartışmaya Katkı

Savaş ve Dördüncü Enternasyonal

Amerika Komunist Olursa

Merkezci Kombinasyonlar ve Marksist Taktikler

Merkezci Simya mı, Marksizm mi?

Güney Afrika Tezleri Üzerine

Terörizm ve Sovyetler Birliği'ndeki Stalinist Rejim

Komunist Manifesto'nun Doksanıncı Yıldönümü

Lenin ve Emperyalist Savaş

Grynszpan?dan Yana: Faşist Kıyım Çetelerine ve Stalinist Hainlere Karşı

Zamanımızda Marksizm

Bir Kez Daha "Marksizmin Krizi" Üzerine