Sinüs Nedir? Kaç çeşit Sinüs Vardır? Görevleri Nedir?

SİNÜS




Sinüs,anatomide içi kan yada irin dolu geniş kanalların ve kafatasında yer alan boşlukların ortak adıSinüs terimi sıklıkla beyin zarlarındaki kan sinüsleri ve özellikle hava dolu kafatası sinüleri için kullanılır

KAFADAKİ TOPLARDAMAR SİNÜSLERİ

Beyni kaplayan sertzarın ( dura mater) katmanları arasında yer alırDamar duvarındaki endotel katmanıyla döşeli olan bu sinüslerde beyin toplardamarlarından gelen kan toplanırTümü iç boyun toplardamarına dökülürKafadaki toplardamar sinüsleriyle burun toplardamarı arasındaki bağlantı,bir enfeksiyonun doğrudan beyne yayılmasını kolaylaştırdığından özellikle önemlidir

Toplardamar sinüslerinden en önemlisi olan gözenekli sinüs,hipofiz bezinin iki yanında yer alıriçinde toplardamar kanının yanı sıra iç şahdamar ve çeşitli kafa sinirleri de yer alır

KAFATASI SİNÜSLERİ

Yüzün her iki yanında,burun çevresindeki kemiklerde dörder tane hava sinüsü yer alırBurun boşluğunun bir bölümü olarak kabul edilebilen sinüslerin bu boşluğa açılan kanalları vardırSinüslerin içini döşeyen mukozanın yapısı burun boşluğunu döşeyen mukozaya benzerMukozadan salgılanan sıvı,sinüslerin içindeki kirpiksi uzantılar tarafından dışarı açılan kanallara doğru yöneltilerek burun boşluğuna akarYeni doğmuş bebekte hiç bulunmayan ya da çok küçük olan sinüsler,ergenlik dönemine değin yavaş yavaş bu dönemde hızla büyür

Alın kemiğinde,göz yuvalarının hemen üstünde ve arasında iki alın sinüsü yer alırSıklıkla aynı boyda olmayan sinüsler tepesi yukarı bakan düzensiz bir piramit biçimindedirAlın sinüslerini birbirinden ayıran ince kemik duvar kimi zaman hiç oluşmaz

Alın sinüslerinin varlığını yedi yaşından önce saptamak güçtürBoyutları her bireyde farklı ,erkekte daha büyüktürGelişmesi tamamlandığında yüksekliği 3 cmgenişliği ,25 cm derinliği 2 cmkadardır


Kaynak;AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir

Kafatasındaki en geniş sinüsler olan üstçene sinüsleri dört aylık dölütte saptanabilirHer birinin tepesi göz yuvasının tabanına,tabanı ise damağa dayanırÜstçenedeki dişlerin kökleri sinüs boşluğunun tabanında gömülü olabilirbu durumda diş çekildiğinde sinüsle ağız arasında bir bağlantı ortaya çıkarÜstçene sinüsleri 12 yaşına değin gelişmeyi sürdürürÜstçeneye giden sinirler bu sinüsün ön duvarından geçtiğinden sinüsün iltihaplanması sinirlerin örselenmesine ve diş ağrısına yol açar

Burun boşluğuyla göz yuvaları arasında yer alan 3-18 tane ince duvarlı etmoit sinüsün duvarları sıklıkla göz yuvasının iç duvarından oluşurEtmoit sinüsler birbirine,burun kökünde bulunan ve koku alma sinirlerini içinde barındıran delikli bir kemik katmanıyla bağlanırEtmoit sinüsler birbiriyle ilişkisi olmayan ve her biri burun boşluğuna çıkan üç grup halinde düzenlenmiştirSinüslerin tümünde burun boşluğunu döşeyen kirpiksi uzantıların kayganlaşmasını sağlayan salgı yapılır

Burnun arkasında kafatası tabanının ön bölümünü oluşturan kamamsı kemikte yer alan kamamsı sinüsler,burnun orta çizgisinde bulunan kemik yapasındaki duvarla birbirinden ayrılırKamamsı sinüslerden salgılanan akıntı,sinüsün ön duvarında yer alan bir kanaldan buruna akarDoğumdan önce var olan ve 10 yaşına değin fazla büyümeyen sinüsler ergenlikte hızla gelişmeye başlar

İnsanda ve hayvanlarda kafatası sinüsleri ve burnun anatomi ve fizyolojisine ilişkin karşılaştırmalı araştırmalar yapılmıştırKöpek,sırtlan ve kaplan gibi etçillerde kamamsı alın ve sinüslerin varlığı,beyindeki koku duyusuyla ilgili merkezin genişlemesi ve kouk duyusunun gelişmesiyle bağlantılıdırEtmoit sinüsler yalnız insansı maymunlarda ve insanda bulunurkoku merkezinin sınırlarını daralttığı düşünülür



Kaynak;AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir

Memelilerde en geniş üstçene sinüsleri insan ve insansı maymunlarda görülürKonuşma mekanizmasında rol oynadıkları ,burun boşluklarında ısı kaybını önledikleri ve kafatasının ağırlığını azalttıkları düşünülürse de bu kuramlar kanıtlanmamıştır

Bütün kafatası sinüslerinde,soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonları
sonucunda sinüzit gelişebilirKızamık gibi hastalıklar ve yüzerken mikroplu suyun sinüslere girmesi de akut sinüzite neden olabilir

Burnu döşeyen mukozanın şişmesiyle gelişen polipler üstçene ya da etmoit sinüslerde de çıkabilirve burun tıkanmasına yol açarKafatası sinüslerinde kanser ender görülürse de son yıllarda mobilya yapımında çalışan ,özellikle kamamsı ve alın sinüslerinde kanser sıklığının artması nedeniyle,bu sanayide kullanılan belirli kimyasal maddelerin solunmasına bağlı olarak kanser oluşumu olasılığı üzerinde durulmaktadır


Kaynak;AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir