Bir Telefon Nasıl çalışır?

Bir elektrik devresi üzerinden bir telefon konuşmasının yapılması sırasında meydana gelen olaylar şöylece sıralanabilir:

1 Ses enerjisi mekanik enerjiye dönüşür
2 Mekanik enerji elektrik enerjisine dönüşür
3 Elektrik enerjisi nakledilir
4 Karşı tarafta elektrik enerjisi manyetik enerjiye dönüşür
5 Manyetik enerji mekanik enerjiye dönüşür
6 Mekanik enerji ses enerjisine dönüşür
Elektrik titreşimlerinin iletkenlerdeki yayılma hızı esas titreşimlerinin havadaki yayılma hızından bir kaç yüz bin kere daha fazla olduğundan (200-300 bin km/sn mertebesinde) telefon ile konuşanlar, aradaki uzaklığa rağmen, karşı karşıya bulunuyorlarmış hissine sahiptirler Telefon sistemi üç ana görev yapar
İki abone arasında konuşma irtibatını sağlar ve aboneler arasında çağırma, meşgul çevirme, ses sinyalleri üretir Otomatik olmayan manyetolu telefonlarda bu işlemler elle yapılır


Bir telefon aletinde bulunan belli başlı parçalar şunlardır:


1 Ses alıcı (mikrofon),
2 Mikrofon akım kaynağı,
3 Ses verici (kulaklık),
4 Çağırma ve çağrılma düzenleri,
5 Devre açıp kapayıcılar, anahtarlar,
6 Çağırma kadranı


Manuel ve otomatik santrallara bağlı telefon aletleri birbirinden farklıdır Herbirinde yukardaki parçaların bazıları bulunur Telefonun ahizesi sesi elektrik enerjisine ve elektrik enerjisini de sese çevirir Otomatik telefon cihazında ahize kaldırıldığında devreyi açan bir anahtar ve ön tarafta numaratörü mevcuttur Telefon ahizesi kaldırılınca telefonla santral arasında elektrik devresi kurulur Ahizeden ton sesi duyulur Numaratörden, mesela 6 rakamı çevrilince elektrik devresi altı defa açılıp kapanmış olur Elektrik devresindeki açılıp kapanmalar sinyal olarak santralda devreler vasıtasıyle sayılır


Muhaberenin konuşma şeklinde olması şart değildir Lokal santrallara konulan bilgisayarlar gönderilen sinyal cinsine göre seçim yaparak dağıtımı analog telefon, sayısal telefon, faksimile, teleks, televizyon bilgi işlem şekillerinde terminallere ulaştırır Böylece telefon konuşmaları yanında televizyon, faksimil resim ve yazı, teleks, bilgisayar işlemleri de çok süratli ve kaliteli olarak yürütülür


Muhabere hatları: Muhabere (haberleşme) imkanları çok çeşitlidir Bunlar:


1 İki telli analog radyo sinyal hattı (1 konuşma)
2 Anolog radyo röle link hattı (30 konuşma)
3 Sayısal radyo röle link hattı (1920 konuşma)
4 Çok kollu koaksiyel kablo hattı (7680 konuşma)
5 Fiberoptik kablo hattı (10000 konuşma ve üstü)
6 Muhabere uydular hattı (20000 konuşma)


İki telli konuşma devreleri uzak mesafelerde kayıplar çok arttığı ve kanal sayısı sınırlı olduğu için şehir içi dağıtım sistemi dışında kullanılmaz Muhabere sistemleri radyo yayınlarından istifadeyle kapasite ve kalite yönünden çok gelişmiştir Telefon konuşmaları hem doğrudan analog sinyal olarak hem de bu analog sinyalin sayısal sinyal haline çevrilmesinden sonra yayınlanarak yapılabilmektedir Analog sinyal de yankı problemi ve sinyal gürültü seviyesi yüksek olduğu için terk edilmiş sayısal sinyal sistemine geçilmiştir
Sayısal sinyal sistemlerinde, analog sinyal dilimlere bölünerek düzgün palslara ayrılır Bu palslar daha sonra kodlanarak verici anteninden ’0′, ’1′ sayısal yayın olarak gönderilir
Kodlanma işlemi her konuşma için ayrı ayrı yapılabildiği için bir antenden aynı anda binlerce sayıda konuşma palslar halinde yayınlanabilir Alıcı telefon, istasyondan alınan bu binlerce yayın tekrar kod çözücüde çözümlenerek, odyo sinyal haline çevrilerek santral mantık devresinden geçerek abonelere ulaşır Kodlanmış palslar antenden yayınlanabildiği gibi koaksiyel kablolardan da gönderilebilir


Koaksiyel kablolarda kayıplar çok azalır Koaksiyel kablo yerine bundan daha süratli yüksek kapasiteli ve kayıp oranı çok düşük optik fiber kablolar da kullanılabilir Optik fiber sisteminde kodlanmış sayısal sinyaller optik sinyallere çevrilerek gönderilir Karşı santralde optik sinyaller önce elektronik sinyallere daha sonra da odyo analog sinyale çevrilerek lokal santral mantık devresinden abonelere ulaştırılır


İki telli muhabere sisteminde aynı anda bir konuşma yapılır Halbuki pals kod modüleli sayısal radyo link muhabere sisteminde 30 kanal mevcuttur Koaks kablolu sayısal radyo link muhabere sistemiyse en az saniyede 30 megabit bilgi gönderme kapasitesine sahip olup, 1920 kanallıdır


1985 senesinde F Almanya’da hizmete girmiş olan böyle bir sistem saniyede 565 mbit kapasiteye; bir başka ifadeyle aynı anda 7680 konuşma veya bilgi aktarmaya müsaittir Fiberoptik sistemler 140 mbit/saniye ve daha yukarı kapasitede görev yapmaktadır Fiberoptik muhabere sistemi kapasite yüksekliği, montaj kolaylığı, bakım istememesi, yüksek kaliteli bilgi göndermesiyle mevcut sistemlerin en mükemmelidir
Özet olarak telefon santrallarının isimleri şunlardır: Elektromekanik telefon santralı, elektronik telefon santralı, otomatik telefon santralı, şehirlerarası telefon santralı, transit telefon santralı, yarıelektronik telefon santralı, yarıotomatik telefon santralı, mahalli (yerel) telefon santralı… olmak üzere çeşitleri vardır (1994)

Telefonun tatbikatta sağladığı en büyük fayda muhaberenin süratli bir şekilde yapılmasıdır Fiberoptik, koaksiyel kablo ve elektromanyetik yollarla uydulardan yansıtılarak yapılan telefon görüşmeleri dünyanın her köşesini birbirine bağlamıştır
Telefon sistemlerinin kanal kapasiteleri her geçen gün artmaktadır Kanal sayısında artışlar telefonu daha da pratik bir hale sokmaktadır Telekomünikasyon arasındaki önemli gelişmelerden biri de, telsiz telefonun ortaya çıkmasıdır
Kısa dalga radyo alıcı-vericilerin normal telefon sistemine bağlamasıyla hareket halinde telefonla konuşma imkanı ortaya çıkmıştır Bu sistemle bölgeler arası kesintisiz bağlantı olduğu gibi, çok uzun menzilli yolculuklar yapan bile istediği yeri anında arayabilir