Günümüz Teleskopları

Günümüz Teleskopları



İyi bir astronomi teleskopu net bir görüntü verebilmeli ve soluk cisimlerin açıkça görüle-bilmesini sağlayacak kadar çok ışık toplayabilmelidir Mercekli teleskopta net görüntü, tek objektif yerine iki ya da daha çok mercek kullanılarak ve bu mercekler titizce taşlanıp parlatılarak elde edilir Aynalı teleskopta ise bu, aynanın titizce taşlanması ve parlatılma-sıyla sağlanır Objektif merceklerinin ya da aynanın alanı büyüdükçe ışık toplama gücü de artar Bugün kullanılmakta olan büyük teleskopların çoğu aynalı teleskoplardır Bunun bir nedeni, kusursuz bir ayna yapmanın kusursuz bir mercek yapmaktan daha kolay olmasıdır Bir başka neden de, aynanın belirli bir yüzeye yerleştirilerek doğru konumda kolayca tutula-bilmesidir; oysa mercekler, ışık geçişini engellememek için ancak kenarlarından tutturula-bilir ve büyük, ağır mercekleri sağlam bir biçimde bir yere oturtabilmek çok güçtür


Cam aynalar 19 yüzyılın ortalarında, cam yüzeylerin gümüşle kaplanması yönteminin bulunmasından sonra yaygınlaştı Daha önceleri teleskop aynaları, yüzde 68 oranında bakır ve yüzde 32 oranında kalaydan oluşan bir alaşımdan yapılırdı (bak ALAŞIM) Günümüzde büyük aynalar genellikle gümüş yerine alüminyumla kaplanır; çünkü alüminyum daha uzun ömürlüdür, kısa dalga boylu ışığı daha iyi yarısı tır ve kolayca kararmaz Büyük teleskoplarda, objektif merceklerinin ya da aynanın bulunduğu tüp bölümü, gökyüzünün her yönüne dönebilen bir sehpanın üzerine yerleştirilir; böylece, seçilen gökcisminin, Dünya'nın dönmesinden kaynaklarıan hareketi sırasında da izlenmesi olanaklı olur Teleskoplar bir çark sistemi ya da elektrik motorlarıyla döndürülür; büyük teleskoplarda her konum değişikliği elektriksel olarak gerçekleştirilir ve bilgisiyarlarla denetlenir Teleskoplar genellikle kameralarla, bazen de gelen ışığın rengini kaydetmek için, spekt-rograflarla donatılır (bak Tayf) Kameralı teleskoplann üstünlüğü, gözle doğrudan görülemeyecek kadar solgun yıldızların fotoğraflarının çekilebilmesidir; bunun için objektif uzun bir süre açık bırakılır Kalıcı bir kayıt biçimi olan fotoğrafın geçmişte astronomide büyük bir önemi olmuştur Bugün fotoğraf tekniklerinin yerini almış olan özel elektronik aygıtların yardımıyla çok daha solgun cisimlerin varlıkları belirlenebilmektedir Teleskop görüntüleri televizyon ekranına aktanlabil-mekte ve bilgisayarda saklanabilmektedir Belirli amaçlar için özel teleskoplar geliştirilmiştir Bunlardan bazıları, parlaklığı ve ısısı nedeniyle ancak özel aygıtlarla gözlemlenebi-len Güneş'in fotoğraflarını çekmekte kullanılır (bak Güneş) Gökyüzünün geniş bir kesiminin fotoğrafını anında çekmeye yarayan özel teleskoplar da vardır; bu teleskop türü 1929'da Alman astronom Bernhard Schmidt (1879-1935) tarafından bulunmuştur ve Schmidt teleskopu olarak anılır