Hazret-i Hafsa (r.a)

Hazret-i Hafsa (ra)

Müminlerin annesi

HzPeygamberimiz'in risaletinden beş sene önce doğdu

HzÖmer ra kızı Annesi büyük sahabi Osman b Mazun kızkardeşi Zeynep

İslamı ne zaman kabul ettiği bilinmemektedir

HzÖmer'in İslam'ı kabülünden sonra bütün aile ve yakınlarının müslüman olduğu bilgisinden yola çıkılarak onun da babasıyla birlikte müslüman olduğu söylenebilinir

İlk evliliği

Müminlerin annesi HzHafsa daha önce Huneys bHuzafe es Sehmi ile evlenmişti Huzfe Habeşistan'a hicret eden müslümanlardandır HzHafsa'nın da bu hicrete katıldığı yolunda rivayetler bulunmaktadır Habeşistan'dan dönen Huzafe daha sonra eşi HzHafsa ile birlikte Medine'ye hicret etti HzHuneys bHuzafe Uhud savaşına katılmış ve ciddi biçimde yaralanmıştı Bu yara sonucu Medine'de şehit oldu

Zatı Saadetleriyle Evliliği

HzHafsa beyinin yarasını bizzat kendisi tedavi etmeye çalışmıştır Beyinin vefatına çok üzülür ve yas tutar Nihayet HzÖmer dul kalan kızını HzEbubekir'e nikahlamak ister cevapsız kalır bu kez o günlerde eşi Resulullah'ın kızı Rukiye'nin vefatı ile yalnız kalan HzOsman ra nikahlamak istersede Resulullah'ın kızı Ümmü Gülsüm ile evlenmeyi uman HzOsman bire süre düşündükten sonra:



- Şu günlerde evlenme doğru değil diyerek özür diler



Gerçek bir mümüne yakışacak şekilde kızını salih bir mümine nikahlamak için çaba harcayan HzÖmer neticeye ulaşamayınca büyük bir üzüntüyle HzPeygamber'e gider Söz sırasında:



- Ya Resulullah Osman'a şaşıyorum Hafsayı nikahlamayı teklif ettim yanaşmadı diye dert yanınca



HzPeygamberimiz:



- Sana Osman'dan daha hayırlı bir damat Osman'a da senden daha hayırlı bir kaynata tavsiye edeyim mi?



HzÖmer:



- Evet ya Resulullah



HzPeygamberimiz buyururlar:



- Sen kızın Hafsa'yı bana nikahlarsın ben de kızım Ümmü Gülsüm'ü Osman'a nikahlarım



Bu teklif karşısında bütün dünyalar HzÖmer ra olmuştu Resulu ile akrabalık kurmak hususunda büyük bir istek duymasına rağmen teklif etmek cesaretini gösteremiyordu Çünkü HzHafsa HzAyşe'nin deyimiyle "Tam babasının kızı" yani biraz sert idi Resulullah bu teklifi ile HzÖmer'in duyduğu şiddetli arzuyu gerçekleştirerek hem aralarındaki yakınlığı pekiştirmek hem de onun İslam'a yaptığı hizmetleri ödüllendirmek istemişti

Resulullah ile HzHafsa'nın düğünü hicri üçüncü yılını ortalarında yapıldı Dörtyüz dirhem mehir verildi



Zatı Saadetleri bir ara Hafsa'yı boşamak istemiş ancak Cebrail'in " O çok oruç tutan çok namaz kılandır Senin cennette de zevcendir" emriyle talaktan geri dönmüştür

Tahrim Hadisesi

HzPeygamber'in eşleri içersinde birbiriyle en iyi anlaşanları HzHafsa ile HzAyşe idi Hatta ikisinin sebeb oldukları bir takım olaylar üzerine Tahrim Sûresi gelmişti



Zatı Risaletpenahileri helvayı ve balı çok severlerdi İkindi nemazından sonra hanımlarının yanına gelirlerdi Bir ara HzHafsa'nın yanlarına gelmişlerdi Her zamankinden fazla evde kalınca kadınlık tabiatının bir eseri olarak HzAyşe'nin içine bir kurt düşer işi kurcalmağa kalkar Anlaşılıki bir kadın HzHafsa ra bir mikdar bal hgediye göndermiştir Zatı Saadetleride oturup balı yemişlerdir HzAyşe meseleyi HzSude'ye anlatır ve kendisinede şunu öğretir:



- Zatı Saadetleri senin yanına geleceklerdir geldiği zaman söyle" Ye resulullah siz Magafir mi *yediniz?



HzSude ra bu soruyu Resulullah'a sorunca buyurdular:



- Hafsa'nın evinde bir az bal yedim



- Yediğiniz bal muhtemlen yabani arı balı idi



Resulullah bir ara yine HzHafsa'nın evine geldiklerinde kendine bal ikram edilmek istendiğinde:



-Canım bal yemek istemiyor bundan böyle de bal yemeyeceğim buyurdular



Zatı Saadetleri bal yememeğe karar verince Vahy gelip aşağıdaki Ayeti Kerime nazil olur:



"Ey Peygamber! Eşlerinin rızasını gözeterek 'ın sana helâl kıldığı şeyi niçin kendine haram ediyorsun?" (Tahrim Sûresi/1)

Bu hadiseden sonra Zatı Saadetleri HzHafsa'ya tenbih edip kendisine açtığı gizli bir sırrı ** kimseye söylememesini tenbihler Hakat HzHafsa HzAyşe'den gizleyemez Bunun üzerine aşağıdaki ayeti kerime nazil kılındı:



"Peygamber eşlerinden birine gizlice bir söz söylemişti Fakat eşi o sözü başkalarına haber verip da bunu Peygamber'e açıklayınca Peygamber bir kısmını bildirmiş bir kısmından da vazgeçmişti Peygamber bunu ona haber verince eşi: Bunu sana kim bildirdi? dedi Peygamber: Bilen her şeyden haberdar olan bana haber verdi dedi " (Tahrim/3)

Bu şekilde Resulullah üzülünce Hzayşe ve HzHafsa ikisi birlikte bir çare aramağa başlarlar bunun üzerine ikisi hakkında aşağıdaki ayet-i kerime nazil olur:



"Eğer ikiniz de 'a tevbe ederseniz (yerinde olur) Çünkü kalpleriniz sapmıştı Ve eğer Peygamber'e karşı birbirinize arka verirseniz bilesiniz ki onun dostu ve yardımcısı Cebrail ve müminlerin iyileridir Bunların ardından melekler de (ona) yardımcıdır" (Tahrim/4)

Ahlak ve Adetleri

HzHafsa ra dini hususlara kuvvetli bağlı idi çok geceleri ibadetle geçirir gündüzleri oruç tutardı Ömrünün sonuna kadar orucunu bırakmadı Biraz hiddetli çabuk kızardı Bazen Zatı saadetleriyle çekişmeğe bile cesaret ederlerdi Sahih-i Buhari'de HzÖmer'den HzHafsa hakkında bir rivayet nakl edilmiştir:



Cahiliye devrinde kadına pek önem verilmezdi Bir ara benim bir işim oldu karım bu konuda konuşmak isteyince bağırarak:



- Sana ne oluyor bu işe sen nasıl karışırsın?



Karım:



- Sen bana söz söyletmek istemiyorsun halbuki senin kızın Resulullah'a karşı söz söyleyip cevap bile veriyor



Bende bu sözü duyduktan sonraHafsa'ya gittim ve sorup mesele nedir diye anlamak istedim



- Annen böyle söylediğine göre demek sen Resulullah'a karşı geliyormuşsun? Sakın bundan böyle bunun gibi hareket yapayım demeyesin Yoksa azabı İlahi'den kurtulamazsın diye kendisini korkuttum

Vefatı

HzHafsa hicri 45 yılında Medine'de vefat etmiştir

KAYNAK:

1) Kadın Sahabiler Mevlana Niyaz Tercüme: Prof Ali Genceli Toker Yayınları

2) Şamil İslam Ansiklopedisi

3) Elmalı Tefsiri

* Magafir bir nevi çiçek bal arıları usaresini çekerlerdi Resulullah bu çiçeğin ağır kokusunu sevmezlerdi

** Sır olan söze gelince bu konuda da üç sözden bahsedilmektedir

Birincisi en sahih olarak rivayet edileni bal şerbeti yeminidir



İkincisi esasen rivayeti zayıf olmakla beraber daha çok yaygın olan Mâriye yeminidir Fakat bunların ikisinin de diğer eşlerden gizlenmesi gereken büyük bir sır olacağını bundan dolayı iki kadına karşı çıkıp Peygamber'in nâil olduğu bütün kudret ve kuvvetin beyanıyla "Şüphesiz ki onun dostu ve yardımcısı Cebrail ve müminlerin iyileridir Bunların ardından melekler de ona yardımcıdır" (Tahrim 66/4) diye gayet dehşetli bir ihtar ve tehdidin reva görüleceğini akıl pek de kabul edebilecek gibi görünmez Gerçi asıl mesele söylenen sırrın büyüklüğünde değil zatında küçük de olsa sır olması itibariyledir Önemsiz gibi görünen birtakım şeyler vardırki sırası gelince pek büyük bir öneme sahip olabilirler Küçük bir sırrı saklayamayanın büyüğünü hiç saklayamayacağı cihetle kendisine verilen bir emaneti muhafaza edemeyeceğinden dolayı emniyet ve güveni zayi etmiş bir töhmet ve hıyanet konumuna düşmüş olur Bununla beraber ona yapılacak kınama ve azarlamanın da sırrın mahiyetiyle uygunluk arzedeceği "Bir kötülüğün cezası ona denk bir kötülüktür Kim bağışlar ve barışı sağlarsa onun mükafatı 'a aittir" (Şûrâ 43/40) hükmüyle bilinmektedir Bu yüzden kanaatimizce burada söylenen sırrın başka bir söz olması gerekir



Üçüncüsü Hz Peygamber (sav)'in kendisinden sonra devlet başkanlığının Ebu Bekr'e ve Ömer'e geçeceğini Hafsa'ya bir müjde olarak haber vermiş ve gizlenmesini emretmiş olmasıdır Tefsirlerin birçoğunda zikredilmiş olan bu haber gerçi Kütüb-i Sitte'de (altı kitapta) nakledilmemiştir Ancak Mâriye olayını rivayet edenler içinde bu haberi de rivayet edenler olduğu gibi başka güvenilir zatlar da nakletmişlerdir "el-Bahru'l-Muhît"de Ebu Hayyan şöyle diyor: "Hadis Mâriye sebebiyledir; bir de bal içtim denilmiştir Meymûn b Mihrân dedi ki: "Hadis Peygamber'in Hafsa'ya sır olarak söylediği şu hadistir: "Ebu Bekr ve Ömer benden sonra hilafet yoluyla benim emrime sahip olacaklardır" Hafsa da gizlice Aişe'ye söyledi Hakikaten bu işin gizlice söylendiği hakkında daha başka haberler de vardır" İbnü Ebî Adî ve Ebu Nuaym Hz Ebu Bekr'in faziletleri hakkında ve İbnü Merdûye birkaç yolla Hz Ali ve İbnü Abbas'tan şöyle rivayet etmişlerdir Her ikisi de dedi ki: "Ebu Bekr ve Ömer'in emirlikleri 'ın kitabında vardır "Peygamber eşlerinden birine gizlice bir söz söylemişti" (Tahrim 66/3) Peygamber Hafsa'ya demişti ki: "Baban ve Aişe'nin babası benden sonra insanların vâlisidirler Sakın kimseye söyleme" En iyisini bilir"